پسوند � - وان� در زبان های ایرانی باستان، به ویژه در اوستایی و فارسی میانه، کاربردهای معنایی و ساختاری متنوعی داشته است. در ادامه، به بررسی این کاربردها و ریشه شناسی این پسوند می پردازیم:
- - -
... [مشاهده متن کامل]
🏛️ کاربردهای پسوند � - وان� در زبان های ایرانی باستان
1. پسوند مکان شناسی
در زبان های ایرانی باستان، پسوندهایی مانند � - ān� و � - van� برای ساخت نام مکان ها به کار می رفته اند. این پسوندها به معنای �جایگاه� یا �مکان� افزوده می شدند. به عنوان مثال:
در اوستایی، واژه �vā� یا �van� به معنای �داشتن� یا �نگه داشتن� وجود دارد که با معنای جایگاه یا ظرف قابل تطبیق است.
در فارسی میانه، پسوند � - ān� یا � - van� به مکان ها افزوده می شده است.
2. پسوند صفت ساز
پسوند � - vand� در زبان های ایرانی باستان برای ساختن صفت از اسم به کار می رفته است. این پسوند معنای �دارای چیزی� را می رسانده است. به عنوان مثال:
در پهلوی پارتیک، واژه � - āwand� به معنای �دارای� یا �مشتمل بر� بوده است.
در فارسی میانه، واژه � - āwand� برای ساختن صفاتی مانند �هنرمند� ( hunarāwand ) یا �غزتمند� ( padišfarāwand ) استفاده می شده است.
3. پسوند نسبت ساز
پسوند � - ān� در زبان های ایرانی باستان برای ساختن اسم های نسبت ساز به کار می رفته است. این پسوند به معنای �مربوط به� یا �وابسته به� بوده است. به عنوان مثال:
در فارسی باستان، واژه �arya� به معنای �نجیب� یا �آریایی� بوده است.
در فارسی میانه، واژه � - ān� به این واژه افزوده شده و �aryān� به معنای �آریایی� یا �مربوط به آریایی ها� ساخته شده است.
- - -
🔍 ریشه شناسی و معنای واژه �وان�
ریشه واژه �وان� در زبان های ایرانی باستان به صورت �vā� یا �van� بوده است. این واژه به معنای �داشتن� یا �نگه داشتن� بوده است. با توجه به این معنا، می توان گفت که واژه �وان� در ترکیب با دیگر واژه ها، معنای �دارای� یا �مشتمل بر� را به آن ها می افزوده است.
- - -
📚 منابع معتبر
پایان نامه: بررسی پسوندهای نام ساز اوستایی و فارسی باستان
بررسی تاریخی ریشه و کاربرد پسوندهای وند و آوند در زبان فارسی
کاوشی با زبان شناسی شناختی در پارسی میانه ( پهلوی ) و ادبیات آن
فرهنگ واژه های پهلوی
ریشه یابی واژه های فارسی
- - -
ترک مغولستانی هستند نه آذری ها که نامش از ئاگر، آتش است ترک نبودن، هرگز در ایران ( ئە یرە، ئەورە، ئە یرا ) کە حتی اسمش کوردی است چیزی به نام ترک وجود نداشته، توهم توطئه از سلجوقیان به مردمان آتشی تحمیل
... [مشاهده متن کامل] شده است، اسمهای وان مه ریوان در کوردستان و دریاچه وان در کوردستان است ولی متجاوزان ترک مغول نمیگن وان کوردستان است، ره وان یعنی جاری به کوردی، وان یعنی ساکن، ئه مان و ئه وان یعنی اینها و آنها در حالت امان و صلح است و. . . بخوام توضیح بدم مغولستانی ها رو به چادرهای چنگ حیض، چه ن گوز برمیگردونم
وان یا one
راه اندازی موتور زمان و چرخش به سمت شرق
On = راه اندازی دستگاه
E = علامت شرق
کلمه وان به نظرم یک کلمه باستانی می باشد که به دوران مادباز می گرددکه به برکه و آب راکد می گفتند وان متضاد آن می تواند روان باشد به آب راکد وان میگغتند و جاری روان شهرها و مناطق زیادی در غرب ایران و منطقه
... [مشاهده متن کامل] قفقاز وجود دارد که کلمه وان در آنها هست مانند: ایروان - شیروان - مریوان - نخجوان و شهر وان ترکیه که همه این شهرها در نزدکی خود برکه ای بزرگ شبیه دریاچه دارند به نظر من این کلمه وارداتی نیست از قدیم بوده
کلمه وان به نظرم یک کلمه باستانی می باشد که به دوران ماد می گردد که به به برکه و آب راکد می گفتند که متضاد آن می تواند روان باشد که به آب راکد وان میگفتند و آب جاری روان شهرها و مناطق زیادی در غرب ایران
... [مشاهده متن کامل] ومنطقه قفقاز وجود دارد که کلمه وان وجود دارد مانند : ایروان - شیروان - نخجوان - مریوان و شهر وان ترکیه جالب بودن این نظریه اینه که همه ابن شهرها برکه بزرگ یا شبیهه دریاجه در نزدیکی خود دارند فکر کنم این کلمه وارداتی نیست از قدیم بوده
وان اگر منظمورمان وان حمام باشد، از زبان روسی به پارسی آمده.
اگر وان انگلیسی باشد، به چَمِ یک می باشد.
چمدان، اتو، وان همگی از روسی به پارسی آمده اند.
وان یا بان از یک ریشه پارسی به وجود آمده است .
حال برخی بگویند این وان بان ربطی به هم ندارند .
در طول تاریخ همه واژگان تغییر میکنند.
مانند : آذربایجان آذربادگان.
آنچه که آشکار است شکوه بی پایان پارسی و زبان های ایرانی است .
وان
اکر در اسم شهر وروستا به کار رود به معنای ابکیر است که ممکن است سرچشمه اش چشمه باشد
دریچه وان در ترکیه دلیل ابگیر بودن وان است
واژه وان لغت نامه دهخدا و فرهنگ معین
وان. ( روسی ، اِ ) ظرف بزرگ فلزی یا چینی که در حمام نصب کنند ودر آن بدن را شستشو دهند. ( از فرهنگ فارسی معین ) .
وان. ( اِخ ) نام شهری است در ترکیه ، واقع در فلات ارمنستان در ساحل شرقی دریاچه وان. ( دائرة المعارف اسلامی از حاشیه برهان ) . نام ولایتی از ملک آذربایجان. ( جهانگیری ) . نام شهری است از ولایت شروان. ( برهان قاطع ) ( غیاث اللغات ) . شهری است از اقلیم چهارم به جزیره نزدیک بوسطان و بعضی آن را از ارمینه شمارند و چنین است در خوبی آب و هوا بی نظیر است. ( آنندراج ) ( از انجمن آرا ) .
... [مشاهده متن کامل]
وان. ( اِخ ) دریاچه ای است به آسیای صغیر. بحیره ارجیش. بحیره طِریخ ( به مناسبت ماهی طِریخ که در آنجا بسیار است ) .
وأن. [ وَءْن ْ ] ( ع ص ) پهن. عریض. ( از منتهی الارب ) . هر چیز عریض. ( از اقرب الموارد ) . || مرد پهن تن. ( منتهی الارب ) . رجل عریض. و هی وأنة. ( اقرب الموارد ) .
👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆
بازهم می گویم واژه وان روسی گفته شده
وان حمام ریشش یووان ترکی هست به معنای شوینده
پسوند وان ؛
این پسوند دو معنا دارد یکی دارنده و نگهدارنده است ویکی هم مثل و مانند
مثال؛
نردوان یا همان نردبان : دارای نرده
شیر وان به معنی مانند شیر
پاس وان یا پاسبان یعنی نگهدارنده پاس
... [مشاهده متن کامل]
دروازه بان یا دروازه وان یعنی نگهدارنده دروازه یا دارنده در وازه
کندووان یعنی صاحب کندو یا نگهدارنده کندو
وان در تورکی پسوندمکان آباد و سرزمینی که دیده میشود را بیان می کند مانند کندوان مکانی که خانه هایش شبیه کندو هستند باکی وان شهر بک ها و بی ها باکو شیر وان شهر شیرها سیلوان شهر تمیز شده یوکسکوان شهر بالا
... [مشاهده متن کامل] نخجوان شهر نوح ایری وان شهر بزرگ ایروان مریوان شهر مارها ساوان شهر کوچک باوان شهر بلند وان در اصل یعنی آبادی اووان و اووانلق یعنی جایی که دیده میشود و آشکار است
درباره پسوند وان:
تکواژهای وان و گان در جایگاه پسوند دارای یک چم ( معنا ) هستند که نشان دهنده جا می باشند، دگرش واجِ /و/ به /گ/ از پارسی میانه به پارسی نو به فراوانی دیده می شود مانند ویشتاسپ به گشتاسپ، ویراز به گراز، ویستردن به گستردن، ویناس به گناه و. . . ،
... [مشاهده متن کامل]
برین پایه می توان پسوند وان را ریخت کهنتر گان دانست که همچنان در نامهایی مانند شیروان، ایروان، نخجوان، سراوان و. . . خود را نشان می دهد.
وان به معنای دارنده میباشد نگهبان
گاهی در پاسی جای و با ب عوض می شود مانند
درو وا کن
درو باز کن
این ور
در اصل این بر میباشد بر به چم کنار و طرف است
بان
وان
نمونه زیادی رو حتی تو مکالمات خودمون میتونیم ببینیم
پیشوندِ دوگانه یِ " وا نِ" در زبانِ پارسی:
عملگری برای نشان دادنِ ( " از " چیزی " بر، بر رویِ، به" چیزِ دیگر ) است.
وا: عملگرِ پیشوندیِ " از"
نِ: عملگرِ پیشوندیِ " بر، بررویِ، به"
نمونه:
وانگاشتن : " از " چیزی " به/ بر رویِ" چیزِ دیگری تصویر کردن.
و. . . .
مهربان نام یکی از شهرهای آذربایجان شرقی است که نام قدیم آن مهروان بوده وهنوز هم بین اهالی همان مهروان تلفظ می گردد. جالب اینجاست که در نزدیکی شهر خرابه های معبد مهرپرستی قرار دارد واسم شهر به همان مناسبت نگاهبان مهر ویا همان مهروان نامیده شده است. ممنون از آبادیس به خاطر اطلاعات دقیقی که ارائه میده.
در ترکی کلمه وان به معنی حیاط یا محوطه بزرگ که دو طرفش رود یا نهر آب باشد. در آذربایجان روستاهای با پسوند وان بسیار است مثل پَمَزوان و پَرمَزوان در زنجان
وان پسوندی پارسی به معنی نگهبان و نگهدارنده.
اگر در نام های بیاید، بیشتر به معنی آبادی است. کل وان: آبادی در نزدیکی سکونتگاه بزهای کوهی. دروان: آبادی که در دره قرار دارد. اووان: آبادی کنار پهنه آبی ( نگهبان آب ) . اووان : نگهدارنده آب ( نام دریاچه الموت ) و. . .
... [مشاهده متن کامل]
وان دریاچه ای در شهر کردنشین ترکیه، مکانی دارای پهنه آبی است.
وان حمام ظرفی است محدود که به مقدار معین آب در خودش نگه می دارد.
وان پسوندی در ادبیات غنی کوردی هستش. مثل سیروان، بریوان، شەروان
استخر
در قزوین ( معلم کلایه ) دریاچه ای کوچک است، بنام
آوان _ به نظر من دریاچه وان ترکیه از نظر ریشه ای زبان شناسی با آوان یکی است. که همان ( آبها ) معنی
میدهد. البته در کردی، لری، تات . . .
.
وان یعنی تشت بزرگ یا حوزچه کوچک در حمام.
وان در تلفظ انگلیسی عدد یک می باشد
وان نام دریاچه ای در ترکیه، دریاچه وان بزرگترین دریاچه آب شور ترکیه و دومین دریاچه آب شور خاورمیانه است. شهر وان بزرگترین شهر مرزی ایران و ترکیه است. درست است که بیشتر مسافران این مقصد به قصد خرید به این شهر سفر میکنند ولی این شهر جاذبه های گردشگری بسیار زیبایی دارد. شهرت این شهر بیشتر برای مراکز خرید و هتل های مناسب و بیش از همه کتیبه خشایار شا است. آب تنی در آب این دریاچه را به شما پیشنهاد می دهیم.
... [مشاهده متن کامل] در پارسی " آبزن " نام آوند بزرگی است که روی تون گرمابه نهاده می شود .
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ٢٣)