واله

از شوق دوست جانب خود می کنم نگاه
چون تشنه کز عطش به سوی واله می رود.
سیف الدین عارج ( از جهانگیری ) .
|| مبالغه در کارها. || زاری. ( برهان قاطع ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) . || در جندق و بیابانک ، نام جوالی که بدان کوت [ رشوه ] کشند. گاله. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) :
به کشخان واله بردن از طویله
ز نا چنگ آب خوردن با کویله.
یغمائی.
واله. [ ل ِه ْ ] ( ع ص ) حیران و بی خود و سرگشته از افراط در عشق و محبت. ( برهان قاطع ) ( از ناظم الاطباء ) ( جهانگیری ) . شیفته و سرگشته در عشق. مفتون. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ) . عاشق. ( ناظم الاطباء ) . بسیار اندوهگین نزدیک به جنون و حیران از شدت وجد. ( فرهنگ نظام ) . که اندوهگین است یا عقل او از شدت اندوه بشده است. ( از اقرب الموارد ) . حیران. ( مهذب الاسماء ) ( دهار ) . شیفته. ( زمخشری ) . بیخود از اندوه و عشق. ( منتهی الارب ) :
من بنده که نزدیک تو شعر آرم باشم
آسیمه سر و ساده دل و خیره و واله.
منوچهری.
ز تعظیم و جلال و منزل و قصر رفیع تو
ملک دربان فلک چاکر قضا واله قدر حیران.
ناصرخسرو.
بدان خدای که پاکان خطه اول
ز شوق حضرت او والهند چون عشاق.
خاقانی.
دیده یک عاقل هشیار ندید
که چو من واله و حیران تو نیست.
منبع. لغت نامه دهخدا

در بند شیاطین شده با سلسله و غُل
زنهار ندیده ست کسی جاه و تجمل
ای شاه رُسُل شمع سُبُل راه برِ کل
شهباز دنیٰ طایر یَوجِِی فتدَلّیٰ
شد مهر فرح بخش تو در سینهٔ من جَزم
کردم به صد میل و کرم نعت ترا نظم
با روح و جسد سوی سما رفتی از این بزم
یک نسخه ز وصف شب معراج تو ونجم
طغرای تو یاسین لوای تو فتحنا
وز بهر قدم بوسی و یا دیدن رویت
صد خضر و مسیح راه نوردند به سویت
یابند به خود راحتی از نکهت کویت
والیل قسم در شکنِ طرهٔ مویت
والشمس به ماه رخت ای شمع دل آرا
هر دل که به ذکر تو بود واصل و شاغل
فارغ شود از وسوسه ی دیو رذایل
با جمع رسل شد ز خدا وصف تو نازل
اکلیل تو حٰم قبای تو مزمل
مدح تو الم نشرح و القاب تو طاها
در بزمگه خاص خدا گشتی تو مهمان
گفتی و شنیدی سخن حضرت رحمان
از ناظم این شعر شنیدم منی حیران
زان شد به خلیل آتش نمرود گلستان
گذاشت به دل مهر تو ای شاه برایا
از هیبتت ای بنده ای برگزیده ی توحید
ابلیس نگونسار شد و سخت بترسید
سری به سجود آمد و منقاد تو گردید
چون محکمه ای کنگره ی قصر ترا دید
غلتید حصار یمن و قلعه ی کسرا