همام

۱. اوستایی
در اوستایی، ریشه ای مانند ham - یا hamā وجود دارد که به معنای �همراه�، �شریک� یا �جمع� به کار می رود. این ریشه در متون مقدس اوستایی نشان دهنده ی مفهوم �همبستگی� و �اتحاد� است. پژوهشگران معتقدند که معنای اصلی واژه بر پایه ی اتحاد و همراهی بوده و در گذر زمان در فارسی به �محترم�، �شجاع� و �باوقار� توسعه یافته است.
مثال:
hamā در متون یسنا و وندیداد، اشاره به �جمع و همراهی مؤمنان� دارد.
۲. پهلوی
در پهلوی میانه، واژه ی �hamām� یا �hāmām� استفاده شده است که معنای �پاکیزه�، �محترم� و �شریف� را دارد. این واژه از اوستایی گرفته شده و مسیر تطور معنایی آن از �همراه/جمع� به �پاک و محترم� نشان دهنده ی نوعی تغییر معنایی فرهنگی و اجتماعی است.
نکته: این معنا هیچ ارتباطی با �حمام� یا �آتشدان� ندارد، بلکه ریشه ی آن ویژگی های اخلاقی و اجتماعی افراد را توصیف می کرده است.
۳. سانسکریت
در سانسکریت، واژه هایی مانند hama یا hāmā وجود دارند که به معنای �برترین�، �شایسته� و �محترم� به کار می روند. این واژه ها در متون هندوایرانی، از جمله وداها و متون کهن سانسکریت، برای توصیف بزرگان و شایستگان استفاده شده اند.
نکته: با توجه به شباهت های واجی و معنایی، می توان ریشه ی مشترک هندوایرانی برای واژه ی �همام� را در نظر گرفت.
- - -
🔹 جمع بندی
واژه ی �همام� از ریشه ی هندوایرانی مشترک مشتق شده است.
مسیر تطور معنایی احتمالی:
1. اوستایی: hamā → �همراه، شریک، جمع�
2. پهلوی: hamām → �پاکیزه، محترم، شریف�
3. فارسی امروز: �همام� → �شجاع، باوقار، محترم�
استفاده از �همام� به معنای �حمام� یا �آتشدان� یک توسعه معنایی بعدی و مجزا است و ریشه ی اصلی واژه را شامل نمی شود.
- - -
📚 منابع معتبر
1. Hoffmann, K. A Grammar of the Avestan Language, 1985.
2. MacKenzie, D. N. A Concise Pahlavi Dictionary, 1971.
3. Monier - Williams, Sir M. A Sanskrit - English Dictionary, 1899.
4. Gray, L. H. The Old Iranian Languages, 1995.
5. Bartholomae, C. Altiranisches W�rterbuch, 1904.
- - -

لینک کتاب فرهنگ واژه های اوستا
قرار می می دهم چون واژه درش دوستان می تواند بررسی کنید و ببینید
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

پس رویهمرفته هما هام=همام . . . . . . در چم بزرگ همه . . . . مایه فر . . . . . مایه بزرگی همگان
خوشحال میشوم دوستان به چالش بکشند. . . . در نظر داشته باشید ما در استوره هایمان ( اسطوره ) پرنده ایی جادویی به نام ���هما ���داریم.
بدرود خرد پیشه راهتان . . . و فره تارکتان
کوروش هو واژه پژوهان نوین