نائین ( Nain ) :نام یکی از طایفه ( Gotra ) های کولی های جات در هندوستان و پاکستان که با مناطق مرکزی ایران کوچانده شده اند
نائین یکی از شهرهای استان اصفهان در مرکز ایران و مرکز شهرستان نائین است. این شهر در منطقه دشت کویر قرار گرفته است و آب و هوایی خشک و کویری دارد.
نائین شهری کوچک و قدیمی است که در گذشته وسیع و آباد بوده است. قدمت آن را می توان از بنای بزرگ و کهن نارین قلعه یا نارنج قلعه دریافت. مسجد جامع نائین از لحاظ قدمت دومین مسجد پابرجا در ایران است. [نیازمند منبع]
... [مشاهده متن کامل]
علاوه بر زبان فارسی، بسیاری از مردم محلی به گویش نائینی هم صحبت می کنند که گویشی از زبان های ایرانی مرکزی است.
فرش نائین شهرت جهانی دارد.
نام
درباره نام نائین گفته اند نام نائین از گیاهی باتلاقی به نام «نی» برگرفته شده، یا یهودیانی که از اورشلیم به مشرق زمین کوچانده شدند، این شهر را به یاد موطن خویش بنا کرده و بدین نام خوانده اند. هر چند علیرضا عرب بافرانی در کتاب خود «عروس کویر» این نظر را تا حدودی ضعیف برمی شمرد. وی به نقل از محمد تقی جامع نائینی می نویسد: «وجه دیگر که تا حدودی ضعیف به نظر می رسد این است که نائین به معنی جمال کلمه ای عبری است و یکی از شهرهای فلسطین هم به همین نام بوده است»[۱] محمدتقی جامع نائینی در کتاب خود «ویژگی های زبان محلی نائین» می نویسد که عده ای بر این باورند که شهری به نام «هوم» یا «وهوم» در چند کیلومتری محل فعلی نائین بوده که مردم آن زردتشتی بوده اند و بعدها «نائن» پسر نوح بر این شهر غلبه کرده و در این مکان شهری ساخته که به نام خود او «نائن» یا «نائین» خوانده می شود[۲] برخی از اهالی نائین معتقدند که نائین نسبت این شهر را به «ناهید» یا «آناهیتا» الاهه ی آب می رساند. با توجه به قدمت این شهر، وجود باقیمانده ی آثار و ابنیه ی دوران ساسانی و نیز شباهت گویش نائینی به گویش پهلوی، این نظر نمی تواند دور از ذهن باشد. ولیکن آنچه مسلم است عناوینی چون «شهر مساجد»، «قصبه طیبه»، «مدینه العرفا» و. . . که برای نائین برشمرده شده نشان دهنده اهمیت این شهر در دوره های مختلف تاریخ بوده است. [۳][پیوند مرده] نائین را با القاب و عناویین مختلفی مانند قصبه طیبه، دارالعرفان و مدینه العرفا یاد کرده اند.
جغرافیای نایین
نایین شهری کویری ست و در زمینی صاف و هموار قرار گرفته است. ارتفاع نایین از سطح دریا ۱۵۸۰ متر، عرض جغرافیایی آن ۳۲ درجه شمالی و طول آن ۵۲ درجه شرقی است.
کوهسارهای آن هیچکدام از ۱۸ کیلومتر نزدیک تر نیستند. کوه های سمت شمال رشته ای است به نام کوه سرخه که دنباله آن به رشته ای به نام بید کوه منتهی می شود. در سمت جنوب غربی رشته ای به نام کوه سره با ارتفاع ۲۳۳۰ متر از سطح دریا مرتفع ترین کوههای اطراف نایین است. رشته کوه سارو نیز در سمت جنوب غربی نایین قرار دارد که به رشته های ( ( پرویز ) ) و ( ( بنوید ) ) در جنوب نایین می پیوندد.
تاریخ
تاریخ بنای اولیه شهر نائین به دوران قبل از اسلام باز می گردد. صحت این مدعا را علاوه بر نوشته های مورخین و جغرافیا نویسان قدیم، گویش محلی خاص مردم نائین تقویت می کند. این گویش هنوز نیز متداول و مرسوم است. مولف کتاب مسالک و ممالک فارس را ایالت قدیمی ایران و محل تشکیلات دولت هخامنشی ذکر می کند که دوره ساسانیان و پس از اسلام به پنج ولایت یا استان تقسیم می شده است. که هر قسمت «کوره» نامیده می شد. در دوره های ساسانی و پس از استقرار اسلام، شهر نائین جزء یکی از این کوره ها به شمار می آمد. بیشتر پژوهشگرانی که درباره نائین بررسی و تحقیق کرده اند به آبادی و آبادانی آن در ادوار قبل از اسلام اشاره کرده اند. اما در مقدمه کتاب تذکره سخنوران نائین شهر نائین شهرکی کاروان انداز معرفی شده که قافله ها برای استراحت و فراهم ساختن زاد سفر در آن بار می انداخته اند. ساربانان نیز شتران خود را در نائین هنارگیری می کرده اند. به هرحال، با مراجعه به منابع مختلف می بینیم نائین در قبل از اسلام مرکز اداری و خدماتی بخشی از ناحیه یزد بود.
بااستقرار اسلام، در بیشتر شهرهای ایران و ورود این آیین به نائین، شهر نائین موقعیت خود را همچون گذشته حفظ کرد. یکی از نویسندگانی که در قرن چهارم هجری کتاب خود را تألیف کرده است نائین را شهری آباد و پرجمعیت ذکر می کند. [نیازمند منبع]
در قرن پنجم هجری، شهر نائین مانند دیگر شهرهای نزدیک به اصفهان مورد توجه قرار گرفت. در نیمه اول این قرن ناصر خسرو، در سفر مشهورش از نائین عبور کرد و به این شهر اشاره نمود. در سفرنامه تاصر خسرو درباره اوضاع اجتماعی نائین مطلب تازه ای ارائه نشده است، همانگونه که یاقوت حموی نیز تنها به نقل قولی از اصطخری اکتفا کرده است.
در دوران مغول، با روی کار آمدن ایلخانان و حکومت غازان و سلطان محمد اولجایتو که پس از درآمدن به دین اسلام به لقب «خدا بنده» ملقب شد در نائین نیز تحولاتی به وقوع پیوست. در دوران حکومت این دو ایلخان که با وزارت خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی مقارن است اصلاحات اساسی در اکثر شهرهای ایران به وجود آمد. در این دوران آثار مهم و با ارزشی مانند مسجد بابا عبدالله، عمارت امامزاده سلطان سیدعلی و مناره مسجد جامع در نائین ساخته شد.
در نیمه اول قرن هشتم هجری، ملک اشرف پس از شکست از شیخ ابواسحاق اینجو در شیراز و فرار به یزد، بیشتر آبادی ها و شهرهای یزد را خراب کرد و به نائین رسید. در جنگی که در سال ۷۴۴ هجری در نائین بین او و امیر مبارزالدین از امرای آل مظفر به وقوع پیوست ملک اشرف شکست خورد. این جنگ باعث خرابی نائین شد و خلقی عظیم کشته شدند.
در اواخر قرن هشتم هجری، در روزگاری که امیرتیمور خود را برای حمله به شهرهای مرکزی ایران آماده می کرد باردیگر نائین گرفتار درگیری شاه منصور و شاه یحیی مظفری شد. در سال۷۹۳ بین این دو برادر جنگی درگرفت که بیشتر روستاها و قصبات بین اصفهان و یزد و کرمان تخریب شدند. نائین نیز آسیب فراوان دید.
در قرن نهم نیز جنگ و کشتارهائی بین خاندان های آق قویونلو و قراقریونلو بوقوع پیوست. نائین بر سر راه شهرهای مهم، . . .
نائین شهری کوچک و قدیمی است که در گذشته وسیع و آباد بوده است. قدمت آن را می توان از بنای بزرگ و کهن نارین قلعه یا نارنج قلعه دریافت. مسجد جامع نائین از لحاظ قدمت دومین مسجد پابرجا در ایران است. [نیازمند منبع]
... [مشاهده متن کامل]
علاوه بر زبان فارسی، بسیاری از مردم محلی به گویش نائینی هم صحبت می کنند که گویشی از زبان های ایرانی مرکزی است.
فرش نائین شهرت جهانی دارد.
نام
درباره نام نائین گفته اند نام نائین از گیاهی باتلاقی به نام «نی» برگرفته شده، یا یهودیانی که از اورشلیم به مشرق زمین کوچانده شدند، این شهر را به یاد موطن خویش بنا کرده و بدین نام خوانده اند. هر چند علیرضا عرب بافرانی در کتاب خود «عروس کویر» این نظر را تا حدودی ضعیف برمی شمرد. وی به نقل از محمد تقی جامع نائینی می نویسد: «وجه دیگر که تا حدودی ضعیف به نظر می رسد این است که نائین به معنی جمال کلمه ای عبری است و یکی از شهرهای فلسطین هم به همین نام بوده است»[۱] محمدتقی جامع نائینی در کتاب خود «ویژگی های زبان محلی نائین» می نویسد که عده ای بر این باورند که شهری به نام «هوم» یا «وهوم» در چند کیلومتری محل فعلی نائین بوده که مردم آن زردتشتی بوده اند و بعدها «نائن» پسر نوح بر این شهر غلبه کرده و در این مکان شهری ساخته که به نام خود او «نائن» یا «نائین» خوانده می شود[۲] برخی از اهالی نائین معتقدند که نائین نسبت این شهر را به «ناهید» یا «آناهیتا» الاهه ی آب می رساند. با توجه به قدمت این شهر، وجود باقیمانده ی آثار و ابنیه ی دوران ساسانی و نیز شباهت گویش نائینی به گویش پهلوی، این نظر نمی تواند دور از ذهن باشد. ولیکن آنچه مسلم است عناوینی چون «شهر مساجد»، «قصبه طیبه»، «مدینه العرفا» و. . . که برای نائین برشمرده شده نشان دهنده اهمیت این شهر در دوره های مختلف تاریخ بوده است. [۳][پیوند مرده] نائین را با القاب و عناویین مختلفی مانند قصبه طیبه، دارالعرفان و مدینه العرفا یاد کرده اند.
جغرافیای نایین
نایین شهری کویری ست و در زمینی صاف و هموار قرار گرفته است. ارتفاع نایین از سطح دریا ۱۵۸۰ متر، عرض جغرافیایی آن ۳۲ درجه شمالی و طول آن ۵۲ درجه شرقی است.
کوهسارهای آن هیچکدام از ۱۸ کیلومتر نزدیک تر نیستند. کوه های سمت شمال رشته ای است به نام کوه سرخه که دنباله آن به رشته ای به نام بید کوه منتهی می شود. در سمت جنوب غربی رشته ای به نام کوه سره با ارتفاع ۲۳۳۰ متر از سطح دریا مرتفع ترین کوههای اطراف نایین است. رشته کوه سارو نیز در سمت جنوب غربی نایین قرار دارد که به رشته های ( ( پرویز ) ) و ( ( بنوید ) ) در جنوب نایین می پیوندد.
تاریخ
تاریخ بنای اولیه شهر نائین به دوران قبل از اسلام باز می گردد. صحت این مدعا را علاوه بر نوشته های مورخین و جغرافیا نویسان قدیم، گویش محلی خاص مردم نائین تقویت می کند. این گویش هنوز نیز متداول و مرسوم است. مولف کتاب مسالک و ممالک فارس را ایالت قدیمی ایران و محل تشکیلات دولت هخامنشی ذکر می کند که دوره ساسانیان و پس از اسلام به پنج ولایت یا استان تقسیم می شده است. که هر قسمت «کوره» نامیده می شد. در دوره های ساسانی و پس از استقرار اسلام، شهر نائین جزء یکی از این کوره ها به شمار می آمد. بیشتر پژوهشگرانی که درباره نائین بررسی و تحقیق کرده اند به آبادی و آبادانی آن در ادوار قبل از اسلام اشاره کرده اند. اما در مقدمه کتاب تذکره سخنوران نائین شهر نائین شهرکی کاروان انداز معرفی شده که قافله ها برای استراحت و فراهم ساختن زاد سفر در آن بار می انداخته اند. ساربانان نیز شتران خود را در نائین هنارگیری می کرده اند. به هرحال، با مراجعه به منابع مختلف می بینیم نائین در قبل از اسلام مرکز اداری و خدماتی بخشی از ناحیه یزد بود.
بااستقرار اسلام، در بیشتر شهرهای ایران و ورود این آیین به نائین، شهر نائین موقعیت خود را همچون گذشته حفظ کرد. یکی از نویسندگانی که در قرن چهارم هجری کتاب خود را تألیف کرده است نائین را شهری آباد و پرجمعیت ذکر می کند. [نیازمند منبع]
در قرن پنجم هجری، شهر نائین مانند دیگر شهرهای نزدیک به اصفهان مورد توجه قرار گرفت. در نیمه اول این قرن ناصر خسرو، در سفر مشهورش از نائین عبور کرد و به این شهر اشاره نمود. در سفرنامه تاصر خسرو درباره اوضاع اجتماعی نائین مطلب تازه ای ارائه نشده است، همانگونه که یاقوت حموی نیز تنها به نقل قولی از اصطخری اکتفا کرده است.
در دوران مغول، با روی کار آمدن ایلخانان و حکومت غازان و سلطان محمد اولجایتو که پس از درآمدن به دین اسلام به لقب «خدا بنده» ملقب شد در نائین نیز تحولاتی به وقوع پیوست. در دوران حکومت این دو ایلخان که با وزارت خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی مقارن است اصلاحات اساسی در اکثر شهرهای ایران به وجود آمد. در این دوران آثار مهم و با ارزشی مانند مسجد بابا عبدالله، عمارت امامزاده سلطان سیدعلی و مناره مسجد جامع در نائین ساخته شد.
در نیمه اول قرن هشتم هجری، ملک اشرف پس از شکست از شیخ ابواسحاق اینجو در شیراز و فرار به یزد، بیشتر آبادی ها و شهرهای یزد را خراب کرد و به نائین رسید. در جنگی که در سال ۷۴۴ هجری در نائین بین او و امیر مبارزالدین از امرای آل مظفر به وقوع پیوست ملک اشرف شکست خورد. این جنگ باعث خرابی نائین شد و خلقی عظیم کشته شدند.
در اواخر قرن هشتم هجری، در روزگاری که امیرتیمور خود را برای حمله به شهرهای مرکزی ایران آماده می کرد باردیگر نائین گرفتار درگیری شاه منصور و شاه یحیی مظفری شد. در سال۷۹۳ بین این دو برادر جنگی درگرفت که بیشتر روستاها و قصبات بین اصفهان و یزد و کرمان تخریب شدند. نائین نیز آسیب فراوان دید.
در قرن نهم نیز جنگ و کشتارهائی بین خاندان های آق قویونلو و قراقریونلو بوقوع پیوست. نائین بر سر راه شهرهای مهم، . . .