مشهد

شهر مشهد در حوزهٔ رودخانهٔ کشف رود و در دشت مشهد بین کوه های هزارمسجد و بینالود گسترده شده است. بیشینهٔ ارتفاع شهر مشهد ۱۱۵۰ متر و کمینهٔ آن ۹۵۰ متر است. شهر مشهد دارای آب و هوای متغیر، اما معتدل و متمایل به سرد و خشک است و از تابستان های گرم و خشک و زمستان های سرد و مرطوب برخوردار است. بیشینهٔ درجه حرارت در تابستان ها ۴۳ درجه بالای صفر و کمینهٔ آن در زمستان ها ۲۲ درجه زیر صفر است.
مشهد دارای ۱۳ منطقهٔ شهرداری است و شهردار آن توسط شورای شهر ۱۵ نفره انتخاب می شود. این شهر دارای یک فرودگاه بین المللی، یک ایستگاه راه آهن و سه پایانه است که ارتباط آن با شهرهای دیگر را ممکن می سازد. حمل و نقل داخلی مشهد، توسط سامانهٔ تاکسی رانی و اتوبوس رانی و قطار شهری انجام می شود. اقتصاد مشهد متکی به گردشگری مذهبی با تمرکز بر حرم امام رضا است. در کنار آن، وجود مراکز تجاری بزرگ و امکانات پزشکی قابل توجه، موجب رونق گردشگری تفریحی و گردشگری سلامت در این شهر نیز شده است.
بیش از ۹۳٪ مردم مشهد فارسی زبان هستند. تراکم جمعیت در مشهد بیش از ۹ هزار تن در هر کیلومتر مربع است. این شهر در سال ۱۳۸۸ رسماً به عنوان «پایتخت معنوی ایران» انتخاب شد.
واژهٔ «مَشْهَد» ( جمع: «مَشاهِد» ) به معنی محل شهود و محل شهادت است. به باور شیعیان، علی بن موسی الرضا پس از قتل به دست مأمون، خلیفهٔ عباسی، در سال ۲۰۳ ه‍. ق، در آرامگاه هارون الرشید سناباد به خاک سپرده شد. از آن پس «سناباد نوغان» به نام «مشهدالرضا» خوانده شد و کم کم بر پهنهٔ آن، به ویژه در زمان شاه تهماسب صفوی، افزوده شد و مردم توس ( طوس ) به مشهد کوچ داده شدند؛ و به مرور زمان نام مشهد بر این شهر ماندگار شد. به مشهد نام «قبلهٔ هفتم» را نیز اطلاق می کنند.

شمارگان هجا 2
منبع فرهنگ فارسی معین
لغت نامه دهخدا
اسم قبل مشهد سَناباد دهکده ای بود که کاخ حمید بن قحطبه طایی در اوایل قرن سوم هجری قمری در آن قرار داشته است. هارون الرشید که برای سرکشی و آرام ساختن شورشیان به خراسان آمده بود در آنجا بیمار شده و او را در سرسرای این کاخ دفن کردند. بعدها با دفن علی بن موسی الرضا امام هشتم شیعیان این منطقه اهمیت بیشتری یافت و در پیوند با روستاهای اطراف مجموعاً شهر کنونی مشهد را شکل داد.
در باره از بین رفتن شهر توس
علی بن موسی الرضا پس از قتل به دست مأمون، خلیفهٔ عباسی، در سال ۲۰۳ ه‍. ق، در آرامگاه هارون الرشید سناباد به خاک سپرده شد. از آن پس �سناباد نوغان� به نام �مشهدالرضا� خوانده شد و کم کم بر پهنهٔ آن، به ویژه در زمان شاه تهماسب صفوی، افزوده شد و مردم توس ( طوس ) به مشهد کوچ داده شدند؛ و به مرور زمان نام مشهد بر این شهر ماندگار شد. به مشهد نام �قبلهٔ هفتم� را نیز اطلاق می کنند.
منبع. صدرالمتالهین لاهیجانی، تاریخ و جغرافیای شهر مشهد، ص
کتابخانه طهور: مشهد