مرند

اصطلاح �دری� در منابع تاریخی و در افغانستان برای همین نوعِ فارسی به کار می رود؛ یعنی �دری� عملاً یک لهجه/گونهٔ نوینِ فارسی است که در افغانستان رسمیت دارد، نه یک زبان کاملاً جدا. ( تاریخِ نام گذاریِ دری هم مستند است. )
۲ ) �پارسی که با خط میخی نوشته می شده� — آیا آن همان فارسیِ امروز است؟
در دوران هخامنشیان �پارسی باستان / Old Persian� با خطِ میخی ویژه ای ( نمونهٔ مشهور: نقش برجستهٔ بیستون ) نوشته می شد؛ اما زبان و خطِ فارسیِ امروز قرن ها تحول یافته ( Old Persian → Middle Persian → New/Modern Persian ) و خطِ امروز فارسی پس از تاخت وتاز اسلام و ورودِ الفبای عربی تغییر کرد. پس اینکه �فارسی امروز همان فارسی میخی است� ادعای اشتباه و ساده انگارانه ای است.
۳ ) �پهلوی/رضاشاه را انگلیس به قدرت رساند� — واقعیت تاریخی چه بود؟
طی کودتای ۱۳۰۰/۱۹۲۱ ( Reza Khan ) شرایط سیاسی پیچیده و نقش قدرت های خارجی ( از جمله نفوذ و حمایت های گوناگون بریتانیا در آن دوره ) وجود داشت؛ با این حال، قدرت گیری رضاشاه نتیجهٔ کنش های داخلی و نظامی او و سپس تحولات سیاسی داخلی بود و سپس مجلسِ ایران در ۱۹۲۵ سلطنتِ پهلوی را برقرار کرد. بنابراین ادعای �صرفاً و فقط انگلیس او را گذاشت� ساده سازیِ نادرستِ تاریخ است.
۴ ) �فارسی در اصل تورکی ست / تمام واژگانش ترکیاست� — قاطعاً غلط است:
فارسی یک زبان ایرانی ( هندوایرانی ) است؛ دستورِ زبان، ساخت واژگانی پایه و هستهٔ واژگانِ روزمره اش ریشهٔ هندواروپایی/ایرانی دارد.
طبیعی است که در طول تاریخ فارسی ده ها و صدها واژه از زبان های دیگر ( به ویژه عربی پس از اسلام، و همچنین وام واژه هایی از ترک ها، مغول ها، و بعدها زبان های اروپایی ) گرفته؛ اما وام واژه های ترکی وجود دارد به طور مستند بررسی شده اند و سهمِ ترکی در لایهٔ بنیادیِ زبان فارسی �اکثریت� نیست. مطالعهٔ تخصصی دربارهٔ وام واژه های ترکیک در فارسی و چگونگی تماسِ زبانی در منابع معتبر آمده است.
۵ ) �فارسی هزار سال در هند زبان میانجی بوده� — این بخشی از تاریخ درست است اما باید بسط داد:
�فارسی نوین� به عنوان زبانِ دیوانی، ادبی و میانجی در بخش های بزرگی از آسیای میانه، خراسان، قلمرو عثمانی و همچنین در شبه قارهٔ هندوستان برای قرن ها نقشِ رسمی و ادبی داشته — به خصوص در دورهٔ مغول/مقطعی از دوران مغولان و خلفای محلی و به ویژه دودمان مغولی - تیموری و ملوک طیبان. این یعنی فارسی در جنوب آسیا نقشِ lingua franca و زبانِ دربار و دیوان را داشت؛ اما این واقعیت تاریخی به معنای �فارسی = ترک� یا تعبیرهای افراطیِ مشابه نیست.
۶ ) �قاجارها ترک بودند و بعد از سقوط قاجارها تدریسِ ترکی ممنوع شد� — بخش هایی درست، بخش هایی اغراق:
اصلِ این حرف که خاندان قاجار از تبارِ ترکی ( قاجار = قبیلهٔ ترک زبان ) بود صحیح است.
اما سیاست زبان در ایران مدرن پیچیده است: در دورهٔ پهلوی ( به ویژه رضاشاه ) سیاست های �مرکزگرایی و فارسی سازی� دنبال شد و در عمل استفادهٔ عمومی و آموزشیِ زبان های اقلیت ( از جمله زبان های ترکی ) محدود شد یا در بسیاری از حوزه ها به حاشیه رفت؛ تحقیقات دانشگاهی و مقالات تاریخی دربارهٔ این سیاست ها و پیامدهایش موجود است. توصیف �همهٔ مدارس بلافاصله و کامل ترک را منع کردند� اغراق آمیز است؛ ولی قاعدتاً سیاستِ همگن سازی زبانی و محدودسازیِ حضور رسمی زبان های اقلیت وجود داشت.
- - -
جمع بندیِ سریع ( ردِ ادعاها به صورت خلاصه )
فارسی یک زبان ایرانی ( هندوایرانی ) است، نه �در اصل ترک�.
�دری� همان گونه ای از فارسی است که در افغانستان رسمیت دارد؛ بنابراین گفتنِ �این فارسی نیست� اشتباه است.
وجود وام واژهٔ ترکی در فارسی تاریخی و مستند است، اما آن قدر زیاد نیست که ریشهٔ زبان را ترک کند؛ مطالعاتِ تخصصی ( Encyclopaedia Iranica و مقالات زبان شناسی ) این تماس ها را توضیح داده اند.
نقش بریتانیا/خارجی ها در تاریخ معاصر ایران مهم است، ولی تحولات داخلی و بازیگران داخلی هم تعیین کننده بوده اند — بنابراین تحلیلِ ساده انگارانه �همه چیز را انگلیس گذاشت� نادرست است.
- - -

و ظالم" بود که توسط "انگلیس همان روباه پیر" به قدرت رسید و توسط خود مردم از مملکت به درک اخراج شدند و هیچ ربطی به زبان پارسی ندارد! زبان رسمی اکنون "دری" است نه "پارسی"!! بروید و تحقیق کنید که آن پارسی که با خط میخی نوشته میشد و بهش میگفتن پرشین Persian کجا و این زبان "دری" کجا!! بخدا ( قسم خوردم ) تمام وام واژه های این زبان "تورکی" است و مخصوص "دربار" زمان حکومت های تورک و مخصوص محل کار شعرا و متحد نگه داشتن ایالت های مختلف ان زمان ایران قاجار تدوین شده بود… زبانی که هزار سال در هند به عنوان زبان میانجی قرار داده شده بود! پس از سقوط قاجارهای تورک تمام مدارس از تدریس و تعلیم زبان تورکی ممنوع شدند و همین زبان "دری" که بعضی پانفارس ها بهش میگن فارسی رو بطور وحشتناکی قالب مردم و کتاب های درسی کردن!! خواهشن برید تحقیق کنید و سرسری از روی تعصب و بدون فکر نظر ندید! و اگر طرفدار دودمان منقرض شده "پهلوی" هستید جای شما در این مملکت نیست چون الان خیلی وقته حکومت پهلوی به درک واصل شده است!

اسامی تورکی باید در کلمات تورکی جستجو شود نه زبانی که هزار کیلومتر با منطقه فاصله دارد

که در آن یک جانی و آدمکش به خاک سپرده شده ویا در خاک فرو رفته و مرده است ( زیر آوار یا در گسل و زمین لرزه ) و یا در ساخت آن مهندسی کاربرد داشته است ( شاید پس از یک زمین لرزه ویرانگر که شهر پیشین را نابود کرده است ) . روشن است که بررسیهای تاریخی و زمین شناسی ( گسل ها و زمین لرزه های رخ داده ) می تواند در پی بردن به درستی این گمانه ها سودمند باشند.