مطلوب است برای ارائه تعریفی از عبارات حفاظت و مرمت، قبل از پرداختن به تعریف واژه مرمت که در ادبیات تخصصی این رشته در ایران شناخته شده تر است، به تعریف حفاظت بپردازیم. از نظر نگارندگان اگرچه معانی متفاوتی از این دو واژه درک می�شود، اما حفاظت در جایگاهی کلان تر واژه مرمت را نیز در بر می گیرد. حفاظت به معنای لغوی نگهداری و پاسداری از سوی جامع غیر متخصص شناخته شده است. اما آیا متخصصین حفاظت نیز آن را اینگونه می شناسند. حفاظت در ادبیات تخصصی این رشته ذیل دو عنوان حفاظت پیشگیرانه و حفاظت مداخله گرانه تقسیم بندی و تعریف شده است. حفاظت پیشگیرانه به عنوان مجموعه ای از اولین واکنش های بالقوه و بالفعل نسبت به یک اثر، شامل اقداماتی است که لزوم انجام هر گونه دخل و تصرفی در شواهد مادی و معنوی یک اثر را کاهش داده و/ یا حذف می کند. این واکنش ها که عموماْ در ارتباط با زمینه قرار گیری و محیط پیرامون هر اثر شکل می گیرد، نیازمند مستندسازی و پایش مداوم ویژگی ها، شرایط اثر و محیط آن است. بنابراین، تا زمانی که اقداماتی که ما ذیل مفهوم حفاظت پیشگیرانه طراحی و اجرا می کنیم، ضامن حفظ وضعیت اولیه اثر باشد، نیازی به ورود به مرحله حفاظت مداخله گرانه نیست. ... [مشاهده متن کامل]
اما حفاظت مداخله گرانه چیست؟ براساس آنچه این عبارت در بطن خود دارد، می توان آن را معادلی برای واژه مرمت دانست که چهارچوب و مقتضیات مشخصی دارد و ذیل مفهوم این کلمه تبیین خواهد شد. حفاظت مداخله گرانه به معنای ورود به اقدامات عملی در ارتباط با کالبد فیزیکی اثر، در حدودی است که به پایداری وضعیت موجود آن و حفظ ارزش های باقی مانده کمک کند. این اقدامات معمولاً با کمک گرفتن از مواد و روش های مختلف و بدون تلاش برای بازگردانی ارزش های از دست رفته اثر انجام می شود. همان طور که اشاره شد، مرمت واژه ای است که طی سالیان متمادی تعاریف مختلفی برای آن ارائه شده است. این اصطلاح، در ادبیات عامه با معانی چون؛ تعمیر، اصلاح و کار نیک کردن سابقه� اش به قرون میانی اسلامی برمی گردد، اما در طی تقریباً ۵۰ سال اخیر با ورود و رشد دانش تخصصی این رشته و نفوذ ادبیات بین المللی این حوزه، معادل� های دیگری مانند باز زنده سازی و احیاء تا بازسازی و غیره جایگزین معانی قبلی شده است؛ اما آن تعریفی که متخصصان حفاظت و مرمت به آن معتقدند در یک کلمه خلاصه نمی�شود. از نظر متخصصان حفاظت و مرمت، مرمت یعنی اقدامی روشمند و پویا با احترام به منظور سازنده، منظر نگریسته و نظرگاه نگرندگان که مرمتگر در نقش فرد عامل وظیفه دارد با شناسایی و غربال خواسته� ها و تمایلات سازندگان، نگرندگان و آیندگان، با حداقل مداخله آن را به فعل در آورد. مرمت همواره اقدامی مداخله گرانه است و در وضعیت اولیه یک اثر دارای سلسله ای از ارزش�ها، تغییر ایجاد می� کند. گرچه برگشت پذیری بخشی از این تغییرات است، اما تلاش مرمتگر بر آن است که بخش دیگر از این تغییر که ناشی از به �کارگیری مواد و مصالح مختلف است را با رعایت قاعده برگشت پذیری یا حداقل عدم محدودسازی درمان مجدد انجام دهد. اقدام مرمتی در برخورد با آثار مختلف متعلق به دوره های تاریخی، فرهنگ ها و بافت های اجتماعی گوناگون، می تواند صورت های گوناگونی پیدا کند. چنانچه مرمت یک اثر حاصل از کاوش های باستان شناسانه با یک اثر مردم شناسانه متفاوت است؛ و این مبانی علمی و اخلاقی مرمت است که در طراحی و ترسیم این صورت، ما را به گونه ای هدایت می کند تا هر اثر، روش مرمت خاص خود را داشته باشد. نکته دیگری که وجود دارد این است که در پاره ای اوقات، با توجه به مبانی علمی مرمت یک اثر نمی توان از لزوم انجام مطالعات آسیب شناسانه و فن شناسانه در طراحی صورت اقدام مرمتی چشم پوشی کرد؛ بنابراین ضرورت پیدا می کند که از انواع روش�های آزمایشگاهی ( ترجیحاً غیر تخریبی ) برای مطالعه اولیه اثر به منظور طراحی روش برخورد و انتخاب مواد بهره ببریم. حفاظت و مرمت رویکردی علمی منجر به اقدام در مورد آثار تاریخی - فرهنگی ( اشیاء هنری، موزه ای و باستان شناسی، بناها و بافت�های تاریخی، آرایه� های معماری ) است که بنا به تشخیص فرد عامل و نیاز اثر، مبتنی بر مبانی و اصول علمی و اخلاقی این رشته به صورت منحصربفرد نمود می یابد. برخی از اصول اولیه و پایه علمی و اخلاقی در این رشته که بدون لحاظ کردن آنها نمی توان قدم در این راه گذاشت عبارتند از: مستندسازی تمام اقدامات مرتبط با اثر و محیط پیرامون آن؛ پایش وضعیت اثر در تمام طول عمر آن از زمان کشف؛ تلاش برای شناسایی، حفظ و معرفی تمامی ارزش های مرتبط با کالبد مادی و فرامادی اثر و محیط پیرامون آن؛ تلاش در جهت حفاظت پیشگیرانه و در صورت ضرورت حداقل مداخله در کالبد فیزیکی اثر؛ تلاش برای برگشت پذیر بودن اقدام و مواد انتخاب شده برای مداخله در اثر؛ تلاش در پایداری اقدام مرمت با در نظر گرفتن رویکردهای مراقبتی در نگهداری اثر. از طرفی با بررسی تاریخچه ورود این حوزه دانشی در ایران که به� تدریج موجب بی نیاز شدن ما از متخصصین بین المللی در عرصه های عملیاتی این رشته شد، می توان به ایجاد نـخستین کارگاه حفاظت و مرمت آثار تاریخی حدود سال ۱۲۵۸ه. ش ( اواخر قرن ۱۹ میلادی ) در قلعه شوش توسط باستان شناسان فرانسوی اشاره کرد. این فرایند در ساختار اداری کشور با تشکیل نخستین هستۀ موزه ملی ایران ( ۱۲۹۵ش/۱۹۱۷م ) در یکی از اتاق های مدرسۀ دارالفنون گسترش یافت، که در ادامه منجر به تأسیس ادارۀ عتیقات ( ۱۲۹۷ش/۱۹۱۸م ) ، و ادارۀ کل باستان شناسی ( ۱۳۰۷ ) شد. این تغییرات موجب شد که موضوع حفاظت از آثار و بقایای تاریخی به صورت ساختارمند در دستور کار قرار گیرد، و با تدوین قانون بلدیه ( ۱۲۸۶. ش ) و در ادامه قانون مجلس شورای ملی راجع به حفظ آثار ملی ( ۱۳۰۹ ) چهارچوب قانونی پیدا کند. شکل گیری این ساختار و قوانین، به� تدریج لزوم تربیت و به کارگیری نیروی متخصص و کارآمد در داخل کشور را ایجاد کرد، و به این ترتیب در سال ۱۳۵۶ رشته مرمت آثار تاریخی در مقطع ارشد در دانشگاه فارابی بنیان گذاری شد. در ادامه با تکمیل چرخه آموزش دانشگاهی، و برپایی این رشته در مقاطع کارشناسی ( ۱۳۶۴ ) و دکتری ( ۱۳۸۶ ) هر روز بر تعداد دانش آموختگان این رشته افزوده شد. بر اساس آمارهای تقریبی موجود در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰۰ مرمتگر اشیاء و بناهای تاریخی با تحصیلات دانشگاهی و دانش آموخته تجربی مشغول به فعالیت و خدمت به میراث فرهنگی کشور هستند. ارجاع به مطلب فوق: رازانی، م. ، و عیمیرزایی، ف. ( ۱۴۰۳ ) . آشنایی با حفاظت و مرمت آثار تاریخی. نشریه دانش حفاظت و مرمت. بازیابی شده از https://journal. richt. ir/kcr/page/۱۳۱/ -
«مرمت» ( انگلیسی: Restoration ( 2011 film ) ) یک فیلم است که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به ساسون گابای اشاره کرد.