مار

شاید هم نخستین رقم که " یک " بوده چون خط راستی است و مثل این جانور آن را به این چِرایی " مار" نام نهادند.

( نامه ی باستان ، ج ۳ ، داستان سیاوش ، دکتر کزازی ۱۳۸۴، ص ۳٠۷. )

اندامی کشیده، بدون دم، خونسرد، دارای حس بویایی و چشایی جهت دار به واسطه زبان خود، اغلب تخم گذار بوده ولی برخی گونه ها بچه زا هستند.

o کلیله و دمنه
• «پرهیزم از آن عسل که با زهر آمیخت// بگریزم از آن مگس که بر مار نشست»
o تاریخ گیلان
• «کشنده تر از نیش مار، بچه حق ناشناس است. »
o ویلیام شکسپیر
• «نزدیکی به آدمهای بی خردی که همیشه در زندگیشان اشتباه می کنند تاوانی دهشتناک دارد و اگر این رویداد رخ داد سرد و سخت باشید همچون کوه ، که مار به دور گردنتان چنبره زده است . »
o ارد بزرگ
• «و طفل شیرخواره بر سوراخ مار بازی خواهد کرد و طفل از شیر بازداشته شده دست خود را بر خانه افعی خواهد گذاشت. »
o انجیل عهد عتیق، کتاب اشعیاء نبی - ۱۱، ۸
• «از بیم مار در دهن اژدها رفتن. »
• «از ترس جهنم به مار غاشیه پناه بردن. »
• «از ترس عقرب جراره به مار غاشیه پناه بردن. »
• «از مار نزاید جز ماربچه. »
• «چشم مور و پای مار و نان ملا کس ندید. »
• «خدا مار را شناخت ، براش پا نگذاشت. »
• «زبان خوش، مار را از سوراخ بیرون می آورد. »
• «زن بد بدتر بود از مار بد. »
• «زنبور به مار گفت: تو بزن من خود را می نمایم، من میزنم تو خود را نشان بده. »
• «مار از پونه بدش می آید، دم سوراخش سبز می شود. »
• «مار پوست بگذارد خوی نمی گذارد. »
• «مار تا راست نشود به سوراخ نمی رود. »
• «مار در آستین پروراندن. »
• «مار را به دست دشمن باید گرفت. »
• «مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می ترسد. »
• «مار که پیر شد قورباغه سوارش می شود. »
• «مار ِ مرده نگزد. »
• «مثل مار، خوش خط و خال. »
• «همه را مار می زند، ما را خرچُسونه!»
• «آن که عیب تو گفت، یار تو است// وان که پوشیده داشت، مار تو است»
o اوحدی مراغه ای
• «از درشتی ناید این جا هیچ کار// هم به نرمی سرکند از غار مار»
o مولوی
• «از شه، زی فقیه چنان بود رفتنم// کز بیم مار در دهن اژدها شدم»
o ناصرخسرو
• «اگر دل خوش بود می خوشگواراست// شراب تلخ در غم زهر مار است»
o وحشی بافقی
• «اگر مار زاید زن باردار// به از آدمی زاده دیوسار»
o سعدی
• «با چنین کم دشمنان کی خواجه آغازد به جنگ// اژدها را جنگ ننگ آید که با حربا کند»
o منوچهری دامغانی
• «بشنو این نکته را که سخت نکوست// مار به دشمنت که نادان دوست»
o سنایی
• «به نرمی برآید ز سوراخ مار// که تیزی و تندی نیاید بکار»
o فردوسی
• «پسندیدست بخشایش و لیکن// منه بر ریش خلق آزار، مرهم// ندانست آن که رحمت کرد بر مار// که آن ظلم است بر فرزند آدم»
o سعدی
• «تا تریاق از عراق آورند، مارگزیده مرده باشد»
o سعدی
• «جور دشمن چه کند گر نکشد طالب دوست// گنج و مار و گل و خار و غم و شادی به همند»
o سعدی
• «چنان ز مرگ بترس از سیه سفیدی موی// که مرد مارگزیده ز شکل پیسه رسن»
o جمال الدین عبدالرزاق
• «چرا عمر طاووس و درآج کوته// چرا مار و کرکس زید در درازی»
o مصیبی
• «زنان ِ باردار ای مرد هشیار// اگر وقت ولادت مار زایند// ازآن بهتر به نزدیک خردمند// که فرزندان ناهنجار زایند»
o سعدی
• «سر مار به دست دشمن بکوب!»
o سعدی
• «ظلم ماریست هرکه پروردش// اژدهایی شَد و فرو بردش»
o مکتبی شیرازی
• «عبث نبسته ام از روی و موی راه نظر// گزیده مارم و می ترسم از سیاه و سفید»
o وحید قزوینی
• «گفتی که خاک می خورد آن راست هم چو مار// گفتی ز باد می زید این هم چو سوسمار»
o جمال الدین عبدالرزاق
• «گنج بی مار و گل بی خار نیست// شادی بی غم در این بازار نیست»
o مولوی
• «مار همانست به سیرت که هست// ورچه به صورت بدر آید ز پوست»
o سعدی
• «مخالفان را یک روز روزگار مده// که اژدها شود، ار روزگار یابد مار»
o فرخی سیستانی
• «من آزموده ام این رنج و دیده این سختی// ز ریسمان متنفر بود گزیدهٔ مار»
o سعدی
• «نرمی ز حد مبر که چو دندان مار ریخت// هرطفل نی سوار کند تازیانه اش»
o صائب تبریزی
• «هرکه او مار پرورد به کنار// بگزد پرورنده را ناچار»
o مکتبی شیرازی
• «هرگز ایمن ز مار ننشستم// تا بدانستم آنچه خصلت اوست»
o سعدی
• «هست چون مار گـَرزه سیرت دهر// از برون نرم و از درون پر زهر»
o سنایی

با رفتن می باشند. ماربین – مارنان – ماروانان – ماربانان – ماریانان – مارچین: دهاتی  که در  نزدیکی زاینده رود در  اصفهان واقع  شده  اند. مارچوبه - مار: دهاتی که در نزدیکی اردستان واقع شده اند. مارچوییه: دهی که در نزدیکی نائین واقع شده است. ماران:دهی که در نزدیکی
شهرضا واقع شده است. مارش: بتکده ای نزدیک اصفهان - مارفانان: قلعه ای نزدیک اصفهان. مارکیوا – مارچوبه – مارگیاه - مارثون - مارنه