مادرسالاری

مادر سالاری، نوعی نظام اجتماعی فرضی است که در آن مادر یا یک زن مسن دارای اختیار مطلق بر گروه خانواده است. با تعمیم و گسترش، یک یا چند زن ( مانند یک شورا ) سطح مشابهی از اقتدار را بر کل جامعه اعمال می کنند.
در جوامع زن سالار خانواده ها توسط زنان اداره می شوند و اصل و نسب از مادران به فرزندان منتقل می شود. در این جوامع اموال متعلق به زنان هستند و از مادر به دختر به ارث می رسند. پس از ازدواج هم این شوهر است که به خانه همسرش می رود و زیر یک سقف با او زندگی می کند. در این جوامع نیز بسیاری از مسئولیت های تصمیم گیری دربارهٔ مسائل سیاسی و اجتماعی با مردان است. همچنین رهبری با زنان بوده و سلسله ای از تبار زنان اداره امور را بدست دارند. زن سالاری بر این پایه استوار است که زنان نیروی مسلط اجتماعی هستند. در طی تاریخ همواره مردان غالب و مسلط بوده اند اما شمار بسیار معدودی از جوامع زن سالارانه نیز وجود داشته است.
در حیات وحش، برخی از جوامع مادرسالار یا مادر نهاد هستند که از میان آن ها می شود به موارد زیر اشاره کرد:
• مورچه ها - در رأس مورچه ها ملکه قرار دارد. مورچه های شاغل همگی زن هستند، حتی کسانی که رزمنده هستند.
• زنبور– در رأس زنبور عسل ملکه است.
• فیل
• نهنگ قاتل
• عنکبوت
• کفتار خال دار
• بونوبو – بونوبوها به همراه شامپانزه معمولی نزدیک ترین خویشاوند انسان هستند.
تحت تأثیر نظریه های چارلز داروین در مورد فرگشت بیولوژیکی، بسیاری از پژوهش گران قرن نوزدهم به دنبال تدوین نظریهٔ فرگشت فرهنگی بودند. نظریه ای که به عنوان فرگشت فرهنگی تک خطی شناخته می شود و اکنون بی اعتبار شده است، این نظریه پیشنهاد می کند که سازمان اجتماعی انسانی بی بندوباری جنسی توسط مادرسالاری به نوبه خود توسط پدرسالاری دنبال شده است. انسان شناس آمریکایی لوئیس مورگان، انسان شناس سوئیسی یوهان یاکوب باخوفن و فیلسوف آلمانی فردریش انگلس در توسعه این نظریه اهمیت ویژه ای داشتند.