قپه

📌 ۱. معنی واژه در فارسی
قُپّه / قُپه = توده، انبوه، دسته چیز، چیزی که روی هم ریخته باشد.
کُپه هم همین معنی را دارد ( کپه ی کاه، کپه ی برف ) .
کُبّه / قُبّه ( عربی شده ) = گنبد، چیزی گِرد و انباشته.
- - -
📌 ۲. گواه های تاریخی
در متون فارسی میانه و فارسی دری اولیه، �کپه� و �کبه� به معنی �توده� آمده است.
در فرهنگ جهانگیری ( سده ۱۱ هـ ) �کپه� = انبوه ذکر شده.
در لغت نامه دهخدا: کپه ( ک په ) = توده و دسته؛ قبه = گنبد.
در برهان قاطع نیز �کپه� آمده.
- - -
📌 ۳. ریشه شناسی در پژوهش های علمی
دکتر علی اشرف صادقی و دیگر ایران شناسان می گویند:
�کپه� و �قپه� ریشه ی ایرانی دارند و از ریشه ی اوستایی kuf - یا kap - به معنی "انبودن، انباشتن" گرفته شده است.
در فرهنگ ریشه شناسی دکتر علی نورایی هم اشاره شده که این واژه در اصل ایرانی است و با واژه های اوستایی و فارسی باستان هم ریشه است.
- - -
📌 ۴. ارتباط با عربی
�قُبّه� در عربی = گنبد.
اغلب پژوهشگران ( از جمله احمد کسروی، صادقی، و فرهنگ های ریشه شناسی ) معتقدند �قبه� وام واژه ای است که از فارسی ( کبه/کپه ) وارد عربی شده، نه برعکس.
چون در فارسی کهن و گویش ها �کپه� و �کبه� وجود داشته، و بعد در عربی به شکل �قبه� ( با ق ) تثبیت شده.
- - -
📌 ۵. شواهد گویشی
در گویش های مختلف ایرانی هنوز �کپه� و �قپه� زنده است:
گیلکی: kopa = توده.
کردی: k�p = توده، انباشته.
لری: kopa = دسته، توده.
همین نشان می دهد که واژه ایرانی و بومی است.
- - -
✅ نتیجه:
واژه ی قپه/کپه اصالتاً ایرانی است. ریشه اش به اوستایی kap - �انبودن، روی هم آمدن� می رسد. عربی �قبه� ( گنبد ) از همین واژه ایرانی وام گرفته شده است.
- - -