قلندر

قلندر فیلمی به کارگردانی و نویسندگی علی حاتمی و بازیگری ناصر ملک مطیعی محصول سال ۱۳۵۱ است.
این شایعه که قلندر ( ملک مطیعی ) خاطرخواه خواهرش عشرت ( فروزان ) است او را بر آن می دارد که عشرت را به عقد پهلوان صادق ( شیراندامی ) درآورد، با این شرط که ازدواج آن دو جنبه صوری داشته باشد. صادق همراه مادرش ( ژاله ) عازم پایتخت می شود تا در مسابقه پهلوانی کشور شرکت کند. عشرت از خانه می گریزد و به او ملحق می شود. قلندر به پایتخت می رود و نزد صادق اعتراف می کند که عشرت خواهر او نیست، بلکه دختر دایه خانم ( ودادیان ) است که پس از آن که شوهرش او را ترک کرده پدر قلندر سرپرستی دایه خانم را به عهده گرفته و نام خود را به عنوان پدر بر دختر او گذاشته است، و به تدریج مهر عشرت بر دل قلندر نشسته است. قلندر در یک درگیری صادق را که خائن به قول خود می داند می کُشد و عشرت به قصد انتقام جویی همراه اصغر ( فروهر ) به خانه اشرف ( فرنگیس فروهر ) می رود که گروهی مطرب را سرپرستی می کند. داوود ( مفید ) شاگرد حجره قلندر که به عشرت علاقه دارد، قلندر را از موضوع با خبر می کند و قلندر برای بردن عشرت به خانه اشرف می رود؛ اما عشرت مقاومت می کند و اهل محل و بازار گرد آن ها ازدحام می کنند. قلندر خجلت زده به خانه می رود و رگ دست خود را می زند و جان می بازد. او در وصیت نامه اش از عشرت می خواهد توبه کند و به عقد داوود در آید. سر انجام عشرت ماجرای علاقه قلندر را به خودش از زبان دایه خانم می شنود و بالای جسد او شیون می کند. اشرف و همکاران سابق عشرت او را به کاروانسرا می رسانند تا همراه داوود به سفر و زیارت برود.
... [مشاهده متن کامل]

منابع

• https://fa.wikipedia.org/wiki/قلندر_(فیلم)

در زبان کردی سورانی موکریانی ما اصلاحی داریم که میگه : له خوم قلندره:یعنی بیچاره خودم و بیشتر حالت مزاح داره

نه هر که سر بتراشد قلندری داند

قلندر
نام طایفه ای از ایل بزرگ حسنوند لکستان

چیزی که پیداست اینست که کلانتر = قلندر است چرا که کلان = بزرگ است و کل می شود نشان بزرگی چه در کل ( کچل ) بودن انسان چه در بز کوهی که کل نامند به دلیل شاخ آن بدان کل گفتند و اینکه گویا واژه کلا = همه هم از همین باشه و میتوان فهمید تقویم = قوم خود نشان بزرگی و فامیلی دارد ( بصورت گروهی ) از همینرو میتوان فهمید calendar را بدین جهت تقویم گفتند که بصورت گرووهی یا همان کلی ( کل ) ثبت و درج میشده و همچنین به سرشاخه هر چیزی کل میگویند
... [مشاهده متن کامل]

هزار نکته ی باریک تر ز مو این جاست
نه هر که سر بتراشد، قلندری داند
تفاوت قلندر با درویش:
"قلندر" به فرقه ای از درویشان گفته می شد که در درویشی افراط می ورزیدند. درویشان که معمولاً موی سر و ریش خود را بلند نگاه می داشتند، قلندران برخلافِ آنها موی سر و حتی موی ابرو و مژگان و سبیل و ریش را می تراشیدند تا توجّهشان بیشتر به درونشان باشد!
... [مشاهده متن کامل]

منابع

• https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh177#comment-62964

برخی دوستان قلندر به انگلیسی که با حرفCشروع میشه بمعنی:تقویم رو با Q آغاز میشه اشتباه گرفتند
کلندرباC=تقویم
کلندرباQ=قلندر به پارسی هم معنا هست

قلندر یک واژه بسیار قدیمی در فرهنگ فارسی است و با کلمه calendar انگلیسی به معنی تقویم از یک ریشه است. همچنین واژه �کلانتر� از آن گرفته شده و من به کنایه معنی �نگهبان تاریخ� به اون میدم.
ایشان مردمانی جنگجو و دلیر بوده اند.
... [مشاهده متن کامل]

قلندران گروهی از عرفا و درویشان بوده اند که در بند دنیا و تعلقات آن نبوده اند ، این گروه معمولا موی سر خود را می تراشیدند

عزم آن دارم که امشب نیم مست
پای کوبان کوزهٔ دردی به دست
سر به بازار قلندر در نهم
پس به یک ساعت ببازم هرچه هست