البته منبع. فرهنگ ریشه های هندواروپایی زبان فارسی
"قَلْب" براحتی بدون تقلّب ( بررسی - وارسی - کندوکار ) وقائع را قبول نمیکند:
= لُب - محض - خالص.
قَلَبَ الشئ: تفَحَصَّهُ وتصفّحه فرأی داخله وباطنه مع ظاهره فأدرکه وتیقّنَ به وتمکّن من تبیانه بأحسن وجه ممکن.
... [مشاهده متن کامل]
قَلَّب : کثرت التقلُّب، بالا پائین کردن ( راست وچپ، درون وبرون دیدن ) ، تفحُّص ، ازمایش کردن، زیر و رو کردن چیزی ، جستجو، بررسی کردن موضوع، تلاش برای پی بردن حقیقت چیزی . کَندُکاویدن، تحقیق . . .
مُقَلِّب : الأسد، الذئب ( لأنّه یتقلّب ویتحرّک کثیراً ولا یسکن ولا یهدأ )
ما یُجادِلُ فی آیاتِ اللَّهِ إِلاَّ الَّذینَ کَفَرُوا فَلا یَغْرُرْکَ تَقَلُّبُهُمْ فِی الْبِلادِ
. . .
در مفهوم بیان قرآنی ؛ قلب یکی از مزیّات نفس است که وقائع را اینقدر تقلّب ( پائین بالا میکنه - تفحّص با دقّت - سبک و سنگین کردن - زیر و رو کردن مشاهدات ، جستجو، بررسی کردن دین، تلاش برای پی بردن حقیقت خلقت ) تا به صورت دقیق وحقیقی خودش پی ببره وبه سادگی وسطح نگری وعجلهء وبدون تعقّل وتفکّر وتفقّه ووضوح . . . ازش رد نمیشه . . .
وقلب جای در بدن ( فیزیکی ) نیست و جدا از روح نیست.
ودر مغز ( مُخ ) فعالِیّت نمیکنه.
بلکه یکی از مزیّات اساسی وکاربردی نفس است.
ای تا نفهمه دقیقاً وبا تصویر روشن وبیّن ؛ واقعیت رو به حقیقت نمی پذیرد.
. . .
قَلَبَ التاجرُ السلعةَ: تبصّرها وفتَّشَ عن أحوالها.
تقریباً همه در خرید کالا ( خصلت غالب مردم ) ؛ اینقدر در بازار بین مغازها وسایتهای بازرگانی تقلّب میکنه ( سر میزنه )
وساعت ها صرف میشن برای جُست بهترین قیمت وکیفیت! ( بالأخص خودرو )
ودر دیدن وتفحص وسنجش مشخصات وممیزات وتفاوت جنس را ( مورد نظر ) تقلّب میکنه ( دیدن با دقت )
وتا اطمئنان کامل از قیمت وکیفیت و. . . حاصل نشه؛ خرید نمیکنه.
این خصلت نفس در "قرآن عربی مبین" برای انتخاب وقبول کردن "کلام الله" و"دین الله" با تکرار فراوان وتأکید مشدد؛ دعوت شد.
وبدون تقلّب دین را ( تفحص ویقین وتفقه وتدبّر ) ایمان را قبول نیست.
أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها = مگه در ( باب ) فهم ودرک تفحص بسته وقفله! که این حقائق وارد ذهنشان ودرک توسط روحشان . . . نشود!
. . .
یُقَلِّب کفّیه : کنایة عن الندم
یُقَلِّب أفئدتهم : کنایة عن تغییر وقلب رأیهم عن الصواب
. . .
تقلّب به معنیه کلاهبرداری اشتباه نگیر
. . .
به واژه ها: مُخ ( مَغز - Brain ) وفؤاد وصدر وعقل و. . . رجوع کنید
دل که امروزه بیشتر برای شکم استفاده می شود، بیشتر برابر قلب است نه شکم.
ریشه یِ واژه یِ " دِل" در زبانِ پارسی و پیشنهادِ واژه یِ " زُرد" به جایِ واژه یِ " قلب" :
در زبانِ اوستاییِ کهن واژه یِ " زرد: zərəd" و در اوستاییِ جوان واژه یِ "زردَیَ: zərəδaya " را به چمِ " دل، قلب" داشته ایم.
... [مشاهده متن کامل]
ترگویه ( =ترجمه ) یِ آن به زبانِ پهلوی" دِل:dil" بوده است.
شاید بپرسید چگونه واژه یِ " زرد: zərəd" با واژه یِ " دل" همریشه است؟
در اینجا دو دگرگونیِ آوایی رُخ داده است:
1 - دگرگونیِ آواییِ " د/ز":
چنین دگرگونیِ آوایی را در واژگانِ " زان" ( اوستایی ) و "دان" ( پارسیِ باستان ) که ریشه یِ واژه یِ "دانستن" است، داشته ایم و همچنین واژگانی چون زمان/دمان و. . . .
2 - دگرگونیِ آواییِ ( رد/ل ) که در زبانهایِ باستانیِ ایرانی به جز اوستایی ( که در آن " ل" نداشتیم ) ، بسیار رواگمند ( =رایج ) بوده است.
نمونه ها:
سردار/سالار
سَرِد/سال
آمرد/آمُل
وَرد/ وَل، گُل. . . . . . از اوستاییِ " varəda"
پَرت/پُل. . . . . . . . از اوستایی "parəta "
رَئُد/اَل . . . . . به چمِ " سُرخ"
و. . . .
پس با دگرگونی هایِ آواییِ 1 و 2 از " زرد: zərəd" به " دل" می رسیم.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
پیشنهاد:
ما می توانیم برپایه یِ دگرگونیِ آواییِ رواگمندِ دیگری در زبانهایِ اوستایی - سانسکریت یعنی " ərə - " به " our - یا ur - یا or - " از واژه یِ " زرد: zərəd"، واژه یِ " زُرد: zord" را بسازیم تا افزون بر واژه یِ " دل"، واژه یِ " زُرد" را نیز در زبانِ پارسی به چمِ " قلب" بکارگیری کنیم.
پَسگشت:
ستونِ 1692 از نبیگِ " فرهنگنامه زبانِ ایرانیِ کهن" ( کریستین بارتولومه )
همتای پارسی واژه ی عربی قلب، شانج shAnj می باشد که در سغدی: شانچ shAnc بوده است.
در تفسیر طبری به جای قلب از واژه نبهره استفاده شده
واژه قلب
معادل ابجد 132
تعداد حروف 3
تلفظ qalb
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم ) [عربی]
مختصات ( ~ . ) [ ع . ]
آواشناسی qalb
الگوی تکیه S
شمارگان هجا 1
منبع لغت نامه دهخدا
متاسفانه اصلا ریشه یابی نمیکنید و فقط میایید برابر فارسیشو مینویسید کارو تموم میکنید در صورتی که خود واژه قلب مربوط به زبان های هندواروپایی میشه نه عربی که از خانواده زبانهای آفریقایی آسیایی هست.
این واژه از خانواده زبانی دیگر وارد عربی شده ریشه یابی عمیق انجام بدید .
ممنون
دل، وسط، میانه، تقلبی، قالب. . . ♡
دکتر کزازی در نوشته های خود واژه " باشگونگی" را به جای واژه ی " قلب " به کار برده است.
خزانه اسرار ؛ مخزن الاسرار، کنایه از قلب :
چو مردمان شب دیرنده عزم خواب کنند
همه خزانه اسرار من خراب کنند.
مسعودسعد سلمان.
کژیدن ( تحریف )
قلب در ایهام خیلی به کار میرود و به معانی :
( دل ، سکه تقلبی ، میانه سپاد )
دگرگونی
در گفتار لری :
قُل=چیز هایی که درون یک چیز است و جزئی از آن به حساب می آید= ( قُلوْ، قُلبْ، گُلْوْ، قُلوِ، کُلیه، قلب )
شاید قَلب=قُلب
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
... [مشاهده متن کامل]
قِلپ، گِلپ=فرو افتادن
قلپنیدن، گلپنیدن= فرو افتادن
قلپستن، گِلپستن = زمین خوردن، فرو افتادن، چپ شدن
گِلو ( لری ) ، قِل، قِر، غِل ( غلت ) غِر ( لری ) = چرخ، دور خوردن
شاید انقلاب از این ریشه ( چرخ خوردن یا افتادن ) باشد.
گش
لغت نامه دهخدا
گش . [ گ ِ ] ( اِ ) دل را گویند که بعربی قلب خوانند. ( برهان ) ( آنندراج ) :
از دهان وی و پلیدی او
هرکه دیدش بر او بشورد گش .
پوربهای جامی ( از آنندراج ) .
قلب یا همان دل چیژی که به آدمبت جان میبخشد و عشق در آن جوانه میزند و سرچشمه مهر و محبت است ： )
مرتبه قلبیه همان ولادت دوم است که حضرت عیسی بدان اشاره فرمود :� کسی که بار دوم زاییده نشده باشد ، هرگز به ملکوت آسمان ها و زمین ولوج پیدا نمیکند . �
( عنبوع الحیوة_حضرت استاد صمدی آملی )
( قلب ) به معنای دگرگون شدن زیاد انقلاب و استقبال هم همان ریشه را دارد و دلیل نام گذاریش هم به این دلیله چون خیلی زود تغییر حالت می دهد ( منظورم حالت های قلبی است از جمله تعبیرهای دل گیر بودن یا دل رّق
... [مشاهده متن کامل] بودن یا دل نازک بودن و . . . رو براش تفسیر می کنیم ) که حالت های قلبی که بنا به طی کردن مسیر عبودیت و بندگی یا مسیر تاریکی و معصیت که شخص طی می کند و حالت ها و احوال های قلبی خوب جهت مسیر بندگی و حالت ها و دلتنگی ها و دل سخت شدن جهت مسیر تاریکی و معصیت در قلب که رخ می دهد.
واژه پارسی_آریایی قلب→گلب از لغت gʷelbh* به مانای زهدان و اندرونه womb گرفته شده که در دیگر سرزمینهای آریایی به مانای شکم اندرون ناف و دل به کار میرود. واژه gʷelbh که با واژه قلوه ( کلیه ) همریشه است گویشی دیگر از واژه سنسکریت गर्भ garbha است مانند برگ=بلگ. واژگان قلب و دل و قلوه به هم رپت دارند زیرا:
... [مشاهده متن کامل]
الف - ریشه شناسان میگویند واژه سنسکریت गर्भ garbha به یونانی رفته و به شکل دلفوس δελφύς همریشه با دُلفین ( ماهی کُره دار ) به مانای زهدان - اندرونه درآمده که همآوایی با واژه دل در پارسی دارد. ب - در ایران واژه تودلی به کُره گاو نزاییده میگویند که پس از کشتار گاو آنرا درآورده و به فروش میرسانند.
ج - در آلمانی کهن واژه کلب kilb به چَمارِ زهدان - اندرونه است.
د - در گرجستان واژه گول gul به مانای دل heart است که همآوایی با واژه قلوه در پارسی دارد.
چهار نکته بالا نشان میدهند که قلب و دل و قلوه هر سه نشانگر اندرونِ پیکرِ جانداران ( امعا - احشا ) هستند و اینکه قلب ( دل heart ) را همریشه با واژگان انقلاب و منقلب میدانند یک خیالبافی بیش نیست زیرا اینان به مانای دگرگونی و شورش و پریشانی هستند و رپتی به دل و روده و شکم ندارند. در سنسکریت गर्भ garbhaقلب دو چَمار دیگر نیز دارد: بِگِرت ( مفهوم ) =concept مانند قلب کلام و وَسَت ( وسط ) = middle مانند قلب سپاه.
*پیرس ( منبع ) : فرهنگ ریشه شناختی Pokorny
دل. دگرگون شده و منقلب شده. تقلبی و ناسره
گش
کوتاه ترین راه بین دو قلب : shortest way between two heart
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ٢٣)
