قالی

امروزه فرش ها به صورت های زیر بافته می شوند:
• فرش دستباف
• فرش ماشینی
• فرش نیمه ماشینی و نیمه دستباف
در زبان فارسی میانه واژه های گوناگونی برای اشاره به انواع گستردنی ها به کار برده می شد، برای قالی نفیس از بَت یا بوپ، برای نمد و فرش از نمت استفاده می شد و برای فرش و بستر از ویستَرْگ که از ویستردن ( wistardan ) گرفته شده که در فارسی امروز، گستردن گفته می شود.
اما واژهٔ قالی یا غالی از نام شهری به نام کالین ( اصل نام شهر مشخص نیست هرچند قلعه و نه شهری وجود دارد که به انگلیسی غالین جاکار و بِرداوان می نامند و در خود ارمنی برداوان می گویند ) در ارمنستان که در آن دوران بخشی از ایران باستان بوده است، گرفته شده است. البتّه فرهنگ واژه های اوستا کلمهٔ قالی را برگرفته از کلمهٔ فارسی کالین به معنای فرشِ پُرزدار که با نخ و پشم به رنگ های مختلف بافته می شود، معنی کرده است. ∗
معنای «بوب» در لغت نامه دهخدا چنین آمده است:
فرش و بساط خانه… فرشی که آن را انبوب نیز گویند… در ارمنی، بوب و پهلوی، بوپ. در تاریخ طبری از ابوجعفر محمد بن جریر طبری ( حدود ۲۶۶–۳۱۰ ) و ترجمه و تألیف ابوعلی محمد بلعمی ( ۳۲۵ ) واژهٔ «بساط» مترادف فرش آمده است. در آن جا از «فرش بهارستان» سخن می رود که در حملهٔ اعراب به ایران از کاخ تیسفون به دست آمده است. در معجم البلدان از یاقوت حموی ( اوایل سدهٔ هفتم هجری قمری ) چنین می آید: «بساطی یافتند از دیبا، شصت آرش اندر شصت آرش». در نُزهَة القُلوب حمدالله مستوفی ( ۷۵۰ ) از قول ابوعون صاحب کتاب الذیج چنین آمده است: «در قالی قلا فرشی بافته می شود که آن را قالی نامند و قالی نسبت اختصاری است به شهر قالی قلا و قالی قلا شهری است در ارمنستان کبیر. . . از عهد انوشیروان، هنوز ارمنستان به دست ایرانیان بود تا اسلام آمد… «ارمینیاغس» یکی از مردم ارمنستان زمام حکومت… را در دست گرفت. پس از وی زنی به حکومت رسید به نام «قالی» و شهری ساخت و آن را «قالی قاله» نامید که به معنای احسان است. »

Azerbaijani: qalın
Ottoman Turkish: قالن ( kalın ) , قالین
Turkish: kalın
Gagauz: kalın
East Oghuz:
Turkmen: galyň
Salar: [script needed] ( xaloŋ ) , [script needed] ( xalaŋ )
Karluk:
Uyghur: قېلىن ( q�lin )
Uzbek: qalin
Kipchak:
West Kipchak:
Crimean Tatar: qalın
Karachay - Balkar: къалын ( qalın )
Kumyk: къалын ( qalın )
North Kipchak:
Bashkir: ҡалын ( qalın )
Tatar: калын ( qalın )
→ Russian: калым ( kalym, “bride price” )
South Kipchak:
Karakalpak: қалың
Kazakh: қалың ( qaly� )
Kyrgyz - Kipchak:
Kyrgyz: калың ( kalıŋ )
Southern Altai: калыҥ ( kal�ŋ )
Siberian:
Old Uyghur:
Western Yugur: qal�n
North Siberian:
Yakut: халыҥ ( qalı� )
South Siberian:
Yenisei:
Khakas: халын ( xalın )
Further reading
edit
http://turkic. elegantlexicon. com/turkforms. php?form=thick
References
edit
R�s�nen, Martti ( 1969 ) Versuch eines etymologischen W�rterbuchs der T�rksprachen ( in German ) , Helsinki: Suomalais - ugrilainen seura, page 226
Levitskaja, L. S. , Dybo, A. V. , Rassadin, V. I. ( 1997 ) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov [Etymological Dictionary of Turkic Languages] ( in Russian ) , volume 5, Moscow: Jazyki russkoj kulʹtury, pages 238 - 239
Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg ( 2003 ) “*kal�ŋ”, in Etymological dictionary of the Altaic languages ( Handbuch der Orientalistik; VIII. 8 ) ‎[1], Leiden, New York, K�ln: E. J. Brill

2 - قال گذاشتن = کسی را عمیقا جایی کاشتن ( مجددا به عمیقا و کاشتن دقت بفرمایید )
3 - قول دادن = به کسی عمیقا درباره چیزی قسم یاد کردن ( ک در زبان عربی به قُل نوشته شده البته قالَ یعنی بگو نیز از دیس و گونه دیگر آن است )
4 - گول زدن = عمیقا فردی را فریب فکری دادن
5 - چنگال = چنگ گال = چنگ عمیق ( انچه چنگ عمیق دارد )
6 - گاله = دهان / حفره ( انچه از عمق بلند میشود ) / بعد ها چال و چول و چاله و چالش از ریخت های دیگر گال و گول و گاله و گالش شد ک همگی به عمیق بودن اشاره دارند.
7 - گالش = عمیق ( کسی ک عمیقا زحمت میکشد یا انسان عمق نگری میباشد ) در زبان مازندرانی بسیار کاربرد دارد و برابر درویش = اندر ویش= کسی ک بسیار ارزو و خواست فکری دارد = متفکر = روحانی
8 - چالش = سخت و عمیق
9 - گالیکش = چاه کش یا به کسی که عمیقا تلاش میکند ( نیاز به بررسی بیشتر دارد )