قارچ

در زبان فارسی میانه، واژه ای به صورت �سمارُگ� ( səmārōg ) برای اشاره به قارچ یا غارچ وجود دارد. این واژه در گویش های مختلف فارسی میانه به اشکال مختلفی ضبط شده است، از جمله �کارز�، �اکارس�، �هکل� و غیره. این تنوع در ضبط ها نشان دهنده تحولات آوایی و واجی در گذر زمان است.
- - -
2. ریشه شناسی اوستایی و پهلوی
واژه �سمارُگ� از ترکیب دو بخش �سمارو� و �ک� ساخته شده است:
سمارو: از ریشه �سما� به معنای �آسمان� گرفته شده است.
ک: پسوندی که در زبان های ایرانی میانه برای ساخت اسم مکان یا اسم مفعول به کار می رود.
ترکیب این دو بخش به معنای �آسمان رو� یا �چیزی که به سمت آسمان می رود� است. این ترکیب معنایی استعاری از رشد قارچ یا غارچ به سمت بالا را تداعی می کند.
- - -
3. واژه در زبان سانسکریت
در زبان سانسکریت، واژه ای به صورت �छत्राक� ( chattrāka ) برای اشاره به قارچ یا غارچ وجود دارد. این واژه در متون دینی و فلسفی هند مانند Manusmṛti به کار رفته است .
- - -
4. منابع معتبر
برای مطالعه بیشتر و بررسی دقیق تر این واژه، می توانید به منابع زیر مراجعه کنید:
فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹.
زبان شناسی شناختی در پارسی میانه ( پهلوی ) و ادبیات آن، کاوشی با زبان شناسی شناختی در پارسی میانه ( پهلوی ) و ادبیات آن.
A Sanskrit - English Dictionary، Monier - Williams، Oxford University Press.
A Vedic Grammar for Students، Arthur Anthony Macdonell، Oxford University Press.
The Avestan Language، Prods Oktor Skj�rv�، Harvard University Press.
"Simurgh"، Hanns - Peter Schmidt، Encyclop�dia Iranica.
- - -
جمع بندی
واژه �قارچ یا غارچ � در زبان های ایرانی میانه به صورت �سمارُگ� ضبط شده است که ترکیبی از �آسمان� و پسوند مکان یا مفعول است، که به معنای �چیزی که به سمت آسمان می رود� است. در زبان سانسکریت، واژه �छत्राक� ( chattrāka ) برای اشاره به قارچ استفاده می شود. این اطلاعات می تواند به درک بهتر ریشه شناسی و تحولات معنایی واژه �قارچ� در زبان های ایرانی و هندواروپایی کمک کند.
- - -

پاسخ به پانترکها :
1 - شما مدعی هستید در فارسی میانه حرف �ق� وجود نداشته که درست است ولی به این توجه نداردد که پس از ورود اعراب به ایران خوانش برخی واژه ها تغییر یافته است و بیشتر گ ها ق یا ج تغییر یافته اند .
2 - شما این حقیقت را نمی دانید که در ترکی باستان حرفهای �خ� - �ژ� - �ف� وجود نداشته و حرفهای �پ� و �چ� بسیار کم کاربرد بوده است و آنها نیز پس از ورود به ایران خوانش واژه هایشان تغییر یافته است .

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹