فراش

منبع. لغت نامه دهخدا

🔹 در دوره ساسانی ما به این پرنده fraš - murw ( فرَش - مُرو ) یا � مرغ فرش � می گفتیم ( در پارسی میانه مانوی 𐫜𐫡𐫢𐫏𐫖𐫡𐫇� ) . این واژه به پارسی نو نرسید و طاووس جای آن را گرفت ولی هنوز بصورت وام واژه در ارمنی و گرجی کاربرد دارد. در گرجی parševangi� و . . .
♦️ بخش دوم این واژه که همان مرغ است و در نام بسیاری از پرندگان دیده می شود : سیمرغ، کلمرغ، شترمرغ، پیل مرغ، شاه مرغ و . . . اما بخش نخست آن یعنی � فــرش � به معنای � شگفت انگیز، خارق العاده، اعجاب � است. در اوستایی 𐬟𐬭𐬀𐬱𐬀� ( fraša ) و در پارسی باستان 𐎳𐎼𐏁� ( fraša - ) و در پهلوی ساسانی fraš به معنای دیدنی، آشکار، شگفت انگیز که بصورت հրաշ / hraš و به معنای معجزه و شگفتی هنوز در ارمنی کاربرد دارد
🦚 طاووس ( فرش مرغ ) چه ربطی به فرش / قالی دارد ؟
هنگامی که طاووس پرهای بزرگ و زیبای خود را باز می کند، دقیقا شبیه به یک قالی نقش دار می شود، از همین جا بود که نام این پرنده کم کم برای اشاره به قالی مورد استفاده قرار گرفت. گذاشتن نام جانوران بر اشیا بخاطر همانندی صفات آنها در زبان فارسی بسیار است : زنبورک گونه ای ساز و توپ جنگی، شترگلو نوعی لوله آب و . . .
.
🔹 دانستی است که اصلا در زبان #عربی برای اشاره به Carpet از #فرش استفاده نمی کنند و واژگان � بساط، سجادة، زربیة � را بکار میبرند ( خود زربیة هم ریشه #ایرانی دارد ) . زبان عربی � فرش ایرانی � را گرفته و مانند بسیاری از واژگان #پارسی دیگر، آن را در #قالب های خود برده و واژگان � فراش، مفروش، یفرش و . . . � را ساخته است
♦️ واژگان � گستردگی - بافتنی � ایرانی در قرآن : استبرق / سندس / سرادق / فرش و . . .
ده ها واژه ایرانی - پارسی در قرآن وجود دارد که در دوره جاهلی و درنتیجه روابط � عرب - ساسانی � به زبان عربی راه یافته بودند. استبرق معرب stabrag⁠ پهلوی و از ریشه � ستبر � که گونه ای پارچه ابریشمی بوده است / سندس معرب sandus⁠ پهلوی و سغدی که گونه ای پارچه ابریشمی زربفت بوده است / سرادق معرب � سراپردگ � به معنای خیمه و چادر است / فرش در قرآن 👈 دوبار بصورت فُرُش و جمع �فِراش� به معنى فرشهایى است که گسترده مى شود. واژه �فِراش� نیز یک بار ذکر شده است
♦️ توجه : در زبان #سغدی واژه ای داشته ایم بصورت � Parštarn پَرش تَرن � به معنای فرش و از ریشه - Star به معنای گستردن و هم ریشه با بستر، که به فارسی نو نرسیده / همچنین فرسب، فرسپ که فرش و پارچه های زینتی بودند که هنگام جشن از دیوارها آویزان می کردند و از اوستایی fraspāt آمده است / احتمال اینکه واژه � فرش � از این ها آمده باشد نیز وجود دارد :
fraspāt - - - - ? - - - > farš
parštarn - - - - ? - - - > farš
♦️ خلاصه آنکه اگر فرش عربی بود، #فردوسی ِ پارسی گزین بارها آن را در شاهنامه به کار نمی برد :
بگسترد فرش اندر ایوان خویش
بفرمود کامدش بهرام پیش
یکی فرش گسترده شد در جهان
که هرگز نشانش نگردد نهان
ببرد آن کیی فرش نزدیک شاه
گران مایگان برگرفتند راه
بزرگان برو گوهر افشاندند
که فرش بزرگش همی خواندند
به در بر همه فرش دیبا کشید
بیامد به قیصر بگفت آنچ دید
.
البته در زبان های کهن ایرانی ( پهلوی، سغدی، اوستایی و . . . ) واژگان بسیاری برای اشاره به فرش و گستردنی ها داشته ایم که همه آنها را بررسی خواهیم کرد
🆔 @iranzamin777
🆔 Admin @f777kim
.

به آداب مهمان بودن در زمین مقیّپد باش.
قرآن با تدبّر نگاه کن وعمل نیک کن بادلخواه قطعه قطعه مکن.

وهیچ کره ( planet ) در گیتی وجود ندارد که این خاصیت داشته باشد. نه همیشه خیسه نه همیشه خشکه.
الذی جعل لکم الارض فراشاً
فَرَاش جمع فراشة: ( حشره ) پروانه
یوم یکون الناس کالفراش المبثوث
فَرّاش: خدمتکار، رفتگر، سرایه دار.
. . .