سوره فجر دارای ۳۰ آیه است. کلمه فجر به معنی سپیده دم است. آنگلیکا نویورت معتقد است این سوره در طول زمان گسترش پیدا کرده است؛ درحالی که هستهٔ اولیهٔ سوره قافیه های مشابهی دارند، قافیه در آیات الحاقی متفاوت است. ... [مشاهده متن کامل]
این سوره اشاره ای به بعضی از اقوام پیشین مانند قوم عاد و قوم ثمود و فرعون؛ و انتقام شدید خداد از آنان کرده است، تا قدرتهای دیگر حساب خود را برسند. در بخش دیگر این سوره اشاره مختصری به امتحان و آزمایش انسان دارد. در پایان به مسئله معاد و سرنوشت مجرمان و کافران؛ و همچنین پاداش عظیم مؤمنانی که صاحب نفوس مطمئنه هستند می پردازد. به گفتهٔ آنگلیکا نویورت، با توجه به سبک ادبی و کیفیت فنی سوره، در سورهٔ فجر نشانه های گسترش در طول زمان دیده می شود. هستهٔ اولیهٔ سوره متشکل از آیات ۱–۱۴, ۱۷–۲۲ و ۲۵–۲۶ بوده است. آیات ۱۵–۱۶ که از حد معمولاً سوره بلندتر هستند بعداً برای سرزنش انسان اضافه شده اند. آیهٔ ۲۳ هم که طولانی تر از حد معمولاً است، برای تکمیل محتوای آخرالزمانی سوره در آیات ۲۱–۲۲ افزوده شده است. آیهٔ ۲۴ نیز به همین ترتیب، خاصه اینکه این آیه قافیه هم ندارد. در اصل، این سوره با توصیف سرنوشت نهایی گناهکاران به پایان می رسیده، ولی آیات پایانیِ ۲۷–۳۰ که دعوت به ورود به بهشت می کنند برای ایجاد تضاد میان سرنوشت نهایی مؤمنان و کافران به آن الحاق شده اند؛ با این وجود، آیات پایانی فعلی از نظر ریتم نسبت به آیات قبلی کندتر هستند. آیات قدیمی سوره قافیه های یکسانی دارند، ولی آیات الحاقی قافیه های متفاوتی دارند. چهلمین سوره ای است که در سال دوم یا سوم بعثت در مکه نازل شده است. سوره «فجر» بعد از سوره لیل نازل شده است ( همچنانکه در طبیعت هم سپیده دم فجر، پس از شب فرا می رسد ) . • در حدیثی منسوب به محمد گفته شده: کسی که آن را در شبهای دهگانه ( ده شب اول ذی الحجه ) بخواند خداوند گناهان او را می بخشد و کسی که در سایر ایام بخواند نور و روشنائی خواهد بود برای روز قیامتش. • در حدیثی منسوب به جعفر صادق گفته شده: سوره فجر را در هر نماز واجب و نماز مستحب بخوانید که سوره حسین بن علی است، هرکس آن را بخواند با حسین بن علی در قیامت در درجه او از بهشت خواهد بود. معرفی این سوره به عنوان «سورة حسین بن علی» می تواند به این خاطر باشد که مصداق روشن «نفس مطمئنه» حسین بن علی است ( همان گونه که در حدیثی از جعفر صادق آمده است ) .
پگاه>فجاه>فج>فجر می بینید که واژه فجر با واژه پگاه از یک ریشه است