فتنه

فتنه از مادهٔ «فِتْن» به معنای داخل نمودن طلا در آتش است، و به معنای داخل نمودن انسان در آتش نیز آمده است. کلمه «فتنه» در قرآن به معناهای گوناگون آمده است. به معنای عذاب، محصول عذاب، آزمایش و امتحان و واقع نمودن خود یا دیگران در عذاب. جعفر سبحانی می گوید: فتنه گاهی به معنای شورش های کور به کار می رود که نه هدف مشخصی دارند و نه مقدس هستند. .
در صدر اسلام از جنگ های داخلی و کشمکش های متعددی به عنوان فتنه یاد شده است. مانند ماجرای سقیفه که در آن کشمکش با بیعت جمعی از بزرگان عرب با ابوبکر پایان یافت. خروج ابن زبیر علیه یزید در مکه، قیام شیعیان عراق و ایران علیه سلسله اموی که به سرنگونی امویان منجر شد. همچنین از شکل گیری و انشقاق مسلمانان و تشکیل شیعه و سنی نیز به عنوان فتنه یاد شده است.
در قرآن در موارد مختلفی و با معانی مختلفی از عنوان فتنه استفاده شده است:
و با آنان بجنگید تا فتنه ای بر جای نماند و دین یکسره از آن خدا گردد پس اگر بازایستند قطعاً خدا به آنچه انجام می دهند بیناست
و بدانید که اموال و فرزندان شما فتنه هستند و خداست که نزد او پاداشی بزرگ است
علی بن ابیطالب دربارهٔ فتنه گفته است:
در فتنه ها مانند شتر دو ساله باش که نه پشتی دارد تا دیگران از او سواری بگیرند و نه پستانی دارد تا دیگران از او شیری بدوشند.
با احتیاط و بصیرت گام بردارید، به هنگام برخاستن گرد و غبار حادثه هایی که نمی توان به درستی واقع آن را درک کرد و در هم پیچیدن فتنه ها به هنگام تولد نوزاد آن و آشکارشدن باطن آن و برقرارشدن قطب و مدار آسیای آن؛ فتنه هایی که از مراحل ناپیدا آغاز می شوند و به مرحله شدید و روشن می رسند. رشد آن ها مانند رشد نوجوان و آثار آن مانند آثار سنگ سخت و محکم است. ستمکاران آن را با پیمان هایی که دارند از یکدیگر ارث می برند.

است و مترداف با ✍️ آشوب و ، غوغا و هیاهو / برای رسیدن به خواسته ، و آزمایش انسان ، در ، آتش افروختن های آدمی .