فاطمه

و علامه مجلسی در بحارالانوار از امام باقر ( علیه السّلام ) روایت کرده اند که فرمود: چون فاطمه ( سلام الله علیها ) متولد شد خدای ( عزّوجلّ ) به یکی از فرشتگان وحی فرمود که به زمین برود و این نام را بر زبان پیغمبر جاری سازد و بدین ترتیب رسول خدا ( صلی الله علیه و آله وسلّم ) نام فاطمه ( سلام الله علیها ) را برای نوزاد انتخاب فرمود.

می دارد . همچنین امام باقر ( ع ) فرمود : وقتی که جده ام فاطمه ( س ) به دنیا آمد خدای عزوجل به فرشته ای وحی نمود که نام فاطمه را برزبان پیامبر گرامی اسلام ( ص ) جاری سازد به همین جهت نام � فاطمه� از اذکار ربّانی است.

خوش به حال اون کسایی که اسمشون فاطمه هست💜💚💙🧡❤💔

( خدایا درود فرست بر محمد ( ص ) و آل محمد ( ع ) که اوصیاء پسندیده تواند بهترین درود و برکت ده بهترین برکات را و سلام بر او و بر آل او و رحمت خدا و برکات الهی بر آنان باد ) .

کشف الغمة ، ج۱، ص۴۶۷.
پیامبر صلی الله علیه و آله در حالی که دست فاطمه را در دست گرفته بود ـ فرمود: هر کس این دختر را می شناسد، که می شناسد و هر کس که نمی شناسد بداند که او فاطمه دختر محمّد پیامبر خداست، و او پاره اى از وجود من است و او قلب من و روح من است که در سینه ام قرار دارد. هر کس او را آزار دهد مرا آزرده است و هر که مرا بیازارد خدا را رنجانده است.

الامالی للصدوق، ص۱۹۴، ح۲۰۵.
من و علی و فاطمه و حسن و حسین و نُه تن از نسل حسین، حجّت هاى خدا بر خلق اوییم. دشمنان ما دشمنان خدا و دوستان ما دوستان خدایند.

* اثر نام نیک در روز قیامت
یکی دیگر از برکات نام نیک در روز قیامت معلوم می شود. حدیثی از رسول اکرم ( ص ) : آن بزرگوار می فرمایند نام های نیکو بر خود نهید زیرا در روز قیامت شما را به نام هایتان صدا می زنند و این باعث سرافرازی شما می شود. می فرمایند �استحسنوا اسمائکم�. همچنین در روایات داریم که نام نیک نقش تربیتی دارد زیرا وقتی انسان نام زیبایی دارد احساس می کند با صاحب آن نام دارای پیوند است و سعی می کند شبیه او و رهرو او باشد.
در روایتی داریم که یکی از یاران امام صادق ( ع ) به نام �سَکونی� که خدا به او دختری داده بود به محضر ایشان رسیده بود. حضرت نام دختر را پرسیدند و او گفت که نامش را �فاطمه� گذاشتم. حضرت او را تحسین کردند و نکاتی را بیان کردند و سپس فرمودند اکنون که نام دخترت را فاطمه گذاشتی به او ناسزا نگو، او را کتک نزن و نفرینش نکن چرا که این نام در نزد خداوند، باعظمت و محترم است و خداوند این نام را از اسم خود برای حبیبه خود حضرت صدیقه طاهره ( س ) گرفته است.
بنابراین دختری که به این نام خوانده می شود و می بیند که او را به خاطر نامش تکریم می کنند، سعی می کند صفات صاحب این نام یعنی حضرت زهرا ( س ) را در خود تقویت و متجلی کند.

وفَطَمَ الصبیِّ یَفْطِمه فَطْماً ، فهو فطیم: فصَلَه من الرضاع.
( ترجمه : فطم الصبی . یعنی کودک را از شیر گرفت. )
نام فاطمه پیش از حضرت فاطمه همسر حضرت علی نیز به کار می رفته و در شعر جاهلی این نام موجود است . در آغاز اسلام نیز چند فاطمه وجود داشت .
فاطِمة دختر پیامبر اسلام
فاطِمة بنت أسد بن هاشم مادر علی بن أبی طالب
فاطمة بنت حمزة سید الشهداء
فاطمة بنتُ عُتْبة بن ربیعة
فاطمة بنت عبد الله بن عمرو بن عِمْران بن مَخْزُوم مادر بزرگ پیامبر ( ص )
اما این معنی ( مادری که فرزندش را از شیر گرفته است ) در فرهنگ های لغت است . حال از نگاه دیگری بدین نام بنگریم :
پیروان او از آتش در امان داشته شده اند
ششمین امام نور از پدران گرانمایه اش و آنان از پیامبر گرامی آورده اند که فرمود:
ان جبرئیل قال له: . . . سُمّیت فاطمة، فی الارض، [لانها] فطمت شیعتها من النار. ( 1 )
فرشته وحی برای او پیام آورد که: این دخت گرانمایه در زمین، �فاطمه� نامگذاری شد، چرا که پیروان راستین او از آتش دوزخ در امان داشته شده اند.

خدا، او و پیروانش را از آتش در امان داشته است
هشتمین امام نور از پدران گرانقدرش و آنان از پیامبر آورده اند که فرمود:
یا فاطمة أتدرین لمَ سُمّیتِ فاطمة؟ فاطمه جان! می دانی چرا به این نام، نامگذاری شده ای؟
قال علی علیه السلام: لمَ سُمّیتِ؟ امیرمومنان پرسید: چرا؟
قال: لانها فطمت هی و شیعتها من النار. ( 2 ) فرمود: بدان دلیل که او و پیروان راستین اش از آتش دوزخ در امان داشته شده اند.
و نیز فرمود:
سمّیت فاطمة لان الله فطمها و ذریّتها من النار، من لقی الله منهم بالتوحید و الایمان بما جئت به ( 3 ) ؛ او فاطمه نامیده شده چرا که خدای جهان آفرین او و هر کدام از نسل پاکش که خدای را با توحیدگرایی و ایمان به آنچه من آورده ام، دیدار کند، همه را، از آتش در امان داشته است.
و نیز از پیامبر آورده اند که فرمود:
انّما سمّیت ابنتی فاطمة، لان الله فطمها و ذرّیتها و محبّیها عن النار ( 4 ) ؛ دخترم فاطمه تنها بدین جهت به این نام مقدّس نامیده شد که خدا او و نسل پاک و دوستداران واقعی اش را از آتش دوزخ در امان داشت.
و نیز از پنجمین امام نور آورده اند که فرمود:
در روز رستاخیز فاطمه علیهاالسلام بر نزدیک در دوزخ می ایستد و نیایش گرانه رو به آسمان می گوید:
الهی و سیدی، سمّیتنی فاطمة، . . . ( 5 )
خدای من! سالار من! شما نام مرا فاطمه برگزیدی و به مهر خویش مرا و دوستداران نسل مرا از آتش در امان داشتی. بار خدایا! وعده تو حقّ است و تویی که در وعده هایت تخلّف نمی ورزی.
از جانب خدا ندا می رسد که:
هان ای فاطمه! درست گفتی، من تو را بدین نام نامگذاری کردم و تو و دوستداران تو و نسل تو را که ولایت تو و نسل تو را داشته باشند، همه را از آتش دوزخ در امان داشته ام. درست می گویی، وعده ام حقّ است و من در وعده های خویش تخلّف نمی ورزم . . . .

او را از هر ناپسندی در امان داشت
از امام صادق علیه السلام روایت است که فرمود:
آیا می دانید مفهوم واژه �فاطمه� چیست؟
یکی از شاگردان آن حضرت می گوید، گفتم: سرورم شما بفرمایید چیست؟
فرمود: یعنی او از بدی ها و ناپسندی ها جدا شده است.

1. نامهای فاطمه ( س )
فاطمه زهرا ( س ) نامهای بسیاری داشت؛ نامگذاری فاطمه زهرا ( س ) از طـرف خداونـد متعـال انجام گرفته است.
امام صادق ( ع ) می فرماید: برای فاطمه، نُه نام نزد خداوند بزرگ اسـت : فاطمـه، صـدیقه، مبارکـه، طـاهره، زکیـه، راضیه، مرضیه، محدثه و زهراء. . .
هر یک از نامهای حضرت، جلوه ای از ویژگیها و صفات عالی انسانی اوسـت. امـام خمینـی در سخنان خود از برخی از نامها و القاب فاطمه، از جمله: فاطمه، زهرا، مرضیه، طـاهره و کـوثر نـام برده و گاهی نیز به صورت ترکیبی از دو نام نظیر صدیقه طاهره، فاطمه زهرا، یا زهرای مرضیه یـاد کرده است. در یک مورد نیـز بـدون آنکـه از نـامی خـاص یـاد کنـد، بـا توجـه بـه روایتـی معتبـر، بزرگترین فضیلت فاطمه را رفت و آمد و نزول مقام جبرئیل ( روح اعظم ) به طـور مکـرر بـر وی دانسته است.
گفته اند پس از رحلت پیامبر ( ص ) روزها بر فاطمه ( س ) به سـختی مـی گذشـت، لـذا جبرئیل به امر خداوند بر آن حضرت نازل می شد و برای آن از رویدادهای آینده سخن مـی گفـت. از این رو، فاطمه را �محدثه� نامیده اند.
عن ابی عبداالله ( ع ) قال: انما سمیت فاطمة، محدثه، لان الملائکة کانت تهبط من السماء فتنادیها کما تنـادی مـریم بنـت عمران. فتقول: یا فاطمةُ ان االله اصطفاک و طهرک و اصطفاک علی نساءالعالمین. یا فاطمة اقنتی لربک و اسجدی و ارکعی مع الراکعین فتحدثهم و یحدثونها، فقالت لهم ذات لیلة: ألیست المفضلّة علـی نـساء العالمین مریم بنت عمران؟ فقالوا: ان مریم کانت سیدة نساء عالمیها و ان االله عزوجل جعلـک سـیدة نساء عالمک و عالمها و سیدة نساءالاولین والآخرین.
امام صادق ( ع ) فرمودند: فاطمه ( س ) را �محدثه� گویند، چـون فرشـتگان از آسـمان بـه پـایین می آمدند و همانگونه که با حضرت مریم دختر عمران سخن می گفتند، با حـضرت زهـرا ( س ) نیـز سخن می گفتند، فرشتگان به حضرت زهرا ( س ) گویند: ای فاطمه! خداوند تو را برگزید و پـاکیزه گردانــد و تــو را بــر زنــان جهانیــان برتــری داد. ای فاطمــه! مطیــع پروردگــار بــاش و بــه همــراه رکوع کنندگان ( نمازگزاران ) ، سجده و رکوع کن. حضرت فاطمه ( س ) با فرشتگان سخن می گفت و فرشتگان نیز با او سخن می گفتند. شبی حضرت فاطمه ( س ) ، از فرشتگان پرسـید: آیـا برتـرین زن عالم، حضرت مریم دختر عمران نیست؟ فرشتگان عرضه داشتند: حضرت مریم، سرور زنـان زمـان خود بود، اما خداوند تو را برترین زن جهان قرار داده است. هـم در زمـان خـودت و هـم در زمـان حضرت مریم و سرور همه زنان از آغاز تا پایان.
از اینکه امام خمینی، در نامه هایی که خطاب به عروس خـود همـسر حـاج احمـد آقـا ( خـانم فاطمه طباطبایی ) نوشته و او را �فاطی� خوانده اند، به طور ضمنی استفاده می شود کـه در محـاورات عرفی می توان، کسانی را که به نام �فاطمه� آراسته اند، �فاطی� صدا زد. وی در پاسخ به درخواسـت عروس خود چنین آورده است:
فاطی که ز من نامه عرفانی خواست از مورچه ای تخت سلیمانی خواست
گویی نشنیده ما عــرفناک از آنک جبریل از او نفخه رحمانی خواست
2. شرافت و فضیلت ویژه فاطمه ( س )
فاطمه زهرا ( س ) از فضایل بسیاری برخوردار بودند؛ توانـایی علمـی، عـصمت و پـاکیزگی از گناه و خطا، برتری در صحنه رشد و تربیت فرزندان، شرافت در همسرداری، رعایت ادب و اخلاق در برخورد با پدر، همسر و دیگـر اعـضای خـانواده، وفـاداری و فروتنـی، پاکـدامنی و آراسـتگی، خانه داری و بردباری در برابر دشـواریهـا، همیـاری و همـدلی بـا پیـامبر ( ص ) و امیرمؤمنـان ( ع ) در میدان جهاد و سیاست، فضیلت در عرصه عبادت و نیایش، زهد و ایثار و پشتیبان همـسر در سـاحت ولایت و حکومت و نیز عدالت محوری و دفاع از حقوق انسانها و مبارزه با ظلم.
امام خمینی فضایل بسیاری را برای حضرت زهرا ( ع ) برشمرده اند، از جمله کمـال و جامعیـت انسانی، همطرازی با پیامبر و نیز گفت و گوی فرشتگان با وی. وی در این باره می فرماید:
تمام ابعادی که برای زن متصور است و برای یک انسان متصور است، در فاطمه زهـرا ( س ) جلوه کرده و بوده است. یک زن معمولی نبوده است. یک زن روحانی، یک زن ملکوتی، یک انـسان به تمام معنا انسان، تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقـت زن، تمـام حقیقـت انـسان، او زن معمـولی نیست. او موجود ملکوتی است که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است. بلکـه موجـود الهـی جبروتی در صورت یک زن ظاهر شد است . . . زنی که تمام خاصه های انبیاء در اوست، اگر مرد بود، نبی بود؛ زنی که اگر مرد بود، به جای رسول االله بود.
وی در فرازی دیگر از سخنان خود با توجه به روایتی از امـام صـادق ( ع ) بزرگتـرین فـضیلت فاطمه را اینگونه بیان می دارد:
من راجع به حضرت صدیقه ( س ) خودم را قاصر می دانم که ذکری بکنم، فقط اکتفا می کنم بـه یک روایت که در کافی شریف است و با سند معتبر نقل شده اسـت.
و آن روایـت ایـن اسـت کـه حضرت صادق ( ع ) می فرماید: فاطمه ( س ) بعد از پدرش 75 روز زنده بودند در ایـن دنیـا، و حزن و شدت بر ایشان غلبه داشت و جبرئیل امین می آمد خدمت ایشان و به ایشان تعزیت عـرض می کرد و مسائلی از آینده نقل می کرد. ظاهر روایت این است که در ایـن 75 روز مـراوده ای بـوده است. یعنی، رفت و آمد جبرئیل زیاد بوده است و گمان ندارم که غیر از طبقه اول از انبیـاء عظـام درباره کسی اینطور وارد شده است که در ظرف 75 روز جبرئیل امین رفت و آمد داشـته اسـت و مسائلی را در آتیه ای که واقع می شده است، مسائلی را ذکر کـرده اسـت و آنچـه کـه بـه ذریـه او می رسیده است در آتیه ذکر کرده است و حضرت امیر آنها را نوشته است . . . مسأله آمدن جبرئیـل برای کسی یک مسأله ساده نیست. خیال نشود که جبرئیل برای هـر کـسی مـی آیـد و امکـان دارد بیاید. این یک تناسب لازم است بین روح آن کسی را که جبرئیل می خواهد بیاید و مقام جبرئیل که روح اعظم است. . . تا تناسب مابین روح این کسی که جبرئیل می آید پیش او و بین جبرئیل که روح اعظم است، نباشد، امکان ندارد این معنا و این تناسب بین جبرئیل که روح اعظـم اسـت و انبیـای درجه اول بوده است مثل رسول خدا و موسی و عیسی و ابراهیم و امثـال اینهـا، بـین همـه کـس نبوده است. . . فقط این است که برای حضرت زهرا ( س ) است که آن که من دیده ام کـه جبرئیـل بـه طور مکرر در این 75 روز وارد می شده و مسائل آتیه ای که بر ذریه او می گذشته است، آن مـسائل را می گفته است و حضرت امیر هم ثبت می کرده است. . . در هر صورت، من این شرافت و فـضیلت را از همه فضایلی که برای حضرت زهرا ذکر کرده اند ـ با اینکه آنهـا هـم فـضایل بزرگـی اسـت ـ ایـن فضیلت را من بالاتر از همه می دانم که برای غیر انبیاء ( علیهم السلام ) آن هم نه همـه انبیـاء ، بـرای طبقه بالای انبیا ( علیهم السلام ) و ( بعض ) از اولیائی که در مرتبه آنها هست، برای کس دیگر حاصل نشده. . . و این از فضایلی است که از مختصات حضرت صدیقه ( سلام االله علیها ) است.
امـام خمینـی در تجلیـل و بزرگداشـت مقـام فاطمـه، وی را هـمطـراز بـا پیـامبر ( ص ) دانـسته می فرماید: زنی که افتخار خاندان وحی [است] و چون خورشیدی بر تارک اسلام عزیز می درخشد، زنی که فضائل او همطراز فضایل بی نهایت پیغمبر اکـرم و خانـدان عـصمت و طهـارت بـود. زنـی کـه هرکسی با هر بینش درباره او گفتاری دارد و از عهـده سـتایش او برنیامـده کـه احـادیثی کـه از خاندان وی رسیده به اندازه فهم مستمعان بوده و دریا را در کوزه نتوان گنجاند، و دیگران هرچـه گفته اند به مقدار فهم خود بوده، نه به اندازه مرتبت او.
3. ساده زیستی فاطمه ( س )
زندگی فاطمه ( س ) به ویژه هنگامی که با امیرمؤمنان علی ( ع ) ازدواج کرد، زندگی ای ساده و بی آلایش بود. پیامبر اکـرم ( ص ) بـه هنگـام آغـاز زنـدگی مـشترک فاطمـه ( س ) و علـی ( ع ) رو بـه امیرمؤمنان ( ع ) کرد و فرمود: آیا چیزی از امکانات مالی و اقتصادی برای ازدواج در اختیار داری؟ آن حـضرت پاسـخ داد: پدر و مادرم فدایت باد، به خدا سوگند شرایط اقتصادی من بر شما پوشیده نیست. همه ثروت مـن در حال حاضر یک شمشیر ستم سوز است و یک زره برای جهاد و یک شتر آبکشی بـرای کـسب و کار. پیامبر اکرم ( ص ) خطاب به او فرمود: علی جان! اما در شمشیر نظرم این است که شما به او نیاز داری تا به وسیله آن در راه خـدا به جهاد برخیزی و دشمنان تجاوزکار خدا را بر سر جایشان بنشانی، در مورد شـترت نیـز نظـرم این است که هم وسیله کار و درآمد توست. به وسیله آن، هـم نخلـستان را آب مـی دهـی و بـرای خانواده ات هزینه زندگی فراهم می آوری و همزاد و توشـه سـفرت را جابـه جـا مـی نمـایی؛ آنگـاه افزودند: اما من دختر فرزانه ام را به ازدواج تو درخواهم آورد و در برابر این پیمان بـرای زنـدگی مشترک و به نشان صفا و صداقت اینک زره خود را بفروش و پول آن را بیاور تا ترتیب این کار را بدهم.
امیرمؤمنان به دستور پیامبر ( ص ) زره خود را حدود پانصد درهم فروخت و پول آن را تقـدیم آن حضرت نمود و مقرر گردید که این پول، �مهریه� بهترین بانوی دو جهان یعنی فاطمه زهرا ( س ) گردد.
امیرمؤمنان ( ع ) از آن پس بـویـژه در دوران حکومـت خـود ـ بـا وجـود اینکـه تمکن مـالی بسیاری داشتند، همواره، بی آلایش و ساده و به دور از تشریفات و تجملات، در سـطح پـایینتـرین طبقات مردم زندگی می کردند. و فاطمه نیز بسان همسر خویش ساده زیستی را بر زنـدگی پـرزرق و برق دنیا ترجیح می دادند.
امام خمینی درباره ساده زیـستی و کـوخ نـشینی فاطمـه ( س ) و برکـات وجـودی آن حـضرت می فرماید:
ما یک کوخ چهار پنج نفری در صدر اسلام داشتیم، و آن کوخ فاطمه زهرا ( س ) اسـت. از ایـن کوخ ها هم محقرتر بوده، لکن برکات این چی است؟ برکات این کوخ چند نفری، آن قدر است که عالم را پر کرده است از نورانیت و بسیار راه دارد تا انسان به آن برکات برسد.
در هر صورت، در زندگیش وقتی که انسان می بیند که یک پوستی بوده است ـ اینطور نقل می کنند که شبها این پوست را می انداختند و خودشان با حضرت فاطمه ( س ) رویش می خوابیدنـد و روزها همـین پوسـت را علوفـه رویـش مـی ریختنـد بـرای شترشـان و در خـوراک هـم کـسی نمی توانست آنطور زندگی بکند. . .
از انس نقل شده که فاطمه ( س ) نزد رسول خدا ( ص ) آمده، گفت: ای رسول خدا ( ص ) مـن و پسرعمویم جز یک پوست گوسفند چیز دیگری نداریم که هم روی آن می خوابیم و هـم شـترمان را بر روی آن علوفه می دهیم، حضرت فرمود: دخترم صبر کن؛ همانا موسی بن عمران، ده سـال بـا همسرش زندگی کرد و جز یک عبای قطوانی ـ یعنی عبای سفید که نخهای بسیاری در حاشـیه اش آویزان بود ـ نداشتند.
4. خطبه های فاطمه ( س )
از حضرت فاطمه زهرا ( س ) در طـول حیـات سیاسـی ـ اجتمـاعی خـود، خطبـه هـا، سـخنان و نیایشهای زیادی به یادگار مانده که در جوامع حدیثی نقل شده است . از جمله خطبه فدکیه پـس از غصب فدک، خطبه حضرت در جمع زنان مهاجر و انصار و نیز خطبـه وی بـرای آنـان کـه حـق همسرش علی ( ع ) را غصب کردند.
امام خمینی، درباره خطبه آن حضرت و نقش آن در رسوایی زمامداران باطـل و آگـاه سـازی مردم می فرماید:
خطبــه فاطمــه زهــرا ( ســلام االله علیهــا ) در مقابــل حکومــت و قیــام امیرالمــؤمنین و صــبر امیرالمؤمنین در مدت بیست و چند سال و در عین حال کمک کاری به حکومت موجـود و بعـد هـم فداکاری در راه اسلام و فداکاری دو فرزند عزیزش، امام مجتبی که یک خدمت بسیار بزرگ و دولت جابر اموی را با آن خدمت رسوا فرمود و خدمت بـزرگ بـرادر ارجمنـدش حـضرت سیدالـشهداء، چیزهایی بود که همه می دانید و می دانیم. . .
5. صحیفه فاطمیه
همچنان که گذشت پس از رحلت پیامبر اکرم ( ص ) ایام بر فاطمه زهرا ( س ) به دشواری سـپری می شد؛ از این رو، جبرئیل به امر خداوند بر آن حضرت نازل می شد و برای وی از حـوادث آینـده به ویژه آتیه ذریه آن حضرت، سخن می گفت. صـحیفه فاطمیـه، حاصـل نـزول جبرئیـل بـر فاطمـه زهرا ( س ) در این مدت 75 روز است. از سخنان پیشوایان معصوم دینی چنین اسـتفاده مـی شـود کـه مصحف فاطمه ( س ) ، پس از رحلت رسول خدا ( ص ) بـر وی نـازل شـده اسـت.
امـام صـادق ( ع ) در این باره می فرماید: فاطمه ( س ) پس از پدرش تنها هفتاد و پنج روز در این جهان زندگی کرد و در طول آن مـدت، غمها و اندوه های زیاد را تحمل نمود. جبرئیل در آن ایام به طور مرتب به حضور فاطمه ( س ) نازل می شد و او را در عزای پدر تـسلیت مـی گفـت و از مقـام و جایگـاهش در آن سـوی جهـان بـاخبر می ساخت و همچنین از اوضاع آینده دنیا و سرنوشت بچه هایش آگاه می نمود و علـی ( ع ) آنهـا را می نوشت و همه اینها مصحف فاطمه ( س ) را تشکیل می داد.
امام خمینی در این باره در عبارتی کوتاه در وصیتنامه سیاسی ـ الهی خود ضمن مباهات به این صحیفه می فرماید:
صحیفه فاطمیه که کتاب الهام شده از جانب خداوند تعالی به زهـرای مرضـیه اسـت، از مـا است.
6. دشمن ستیزی فرزندان معنوی فاطمه ( س )
امام خمینی همه کسانی را که سیره معنوی و سیاسی به فاطمه زهرا ( س ) تأسـی نمـوده و راه و روش و منش او را پیروی نموده، به عنوان فرزندان معنوی کوثر فاطمه یاد کرده ا سـت. از جملـه از رشادتها و جانفشانی های رزمندگان و ایثارگران دلیر اسلام تجلیل نموده، می فرماید:
به هر حال، قلم و بیان عاجز است که . . . از حماسه ها و رشادتها و خیرات و برکات فرزنـدان، معنوی کوثر. . .
حضرت فاطمه زهرا ( سلام االله علیها ) سخن بگوید؛ که همه اینها از هنر اسلام است و اهل بیت و از برکات پیروی امام عاشورا سرچشمه گرفته است.
وی در جمع روحانیون پیش از رخداد بزرگ 15 خرداد 42 ـ ضـمن سـخنانی از رهـروان راه فاطمه در همه بلاد اسلامی یاد کرده، می گوید: پیروان علی و فاطمه و اولاد روحانی و جسمانی آن بزرگواران همواره با احکام جائر مقابله کردند. . . . اولاد فاطمه ( سلام االله علیها ) در طول تاریخ اسلام همیشه در برابـر دسـتگاههـای ظـالم و جائر ایستادند و از اسلام دفاع کردند . . . اکنون بحمداالله اولاد فاطمـه زنـده انـد، در قـم اولاد فاطمـه هستند، در مشهد اولاد فاطمه هستند، در نجـف اولاد فا طمـه هـستند، در سـایر بـلاد اولاد فاطمـه هستند، اینها نمی نشینند تا دولتها هر خیانتی که خواستند بکنند و احکام قرآن را پایمال کنند؛ تا اولاد فاطمه زنده اند، اجازه نمی دهند که دشمنان به مقدسات اسلام تجاوز کنند و مقدرات مـسلمین را به دست یهود و اسرائیل بسپرند. ای فاطمیین! به داد اسلام برسید.
7. ضرورت الگوگیری از فاطمه ( س )
شناخت فاطمه ( س ) و فرزندان او، صرفاً بـه عنـوان موجـوداتی آسـمانی و ملکـوتی و مـافوق انسان نیست که نتوان به ساحت وجودی و شخصیت آنان راه یافت؛ بلکه فاطمه و ذریه اش بـه سـان �انسانهایی کامل� و �الگوهایی برجسته� برای دیگر انسانها و �حجتهایی� از ناحیه خداوند بـرای هدایت جوامع بشری و�راهنمایانی� برای زندگی این جهانی معرفی شده اند. امیرمؤمنان در نامه ای که خطاب به عثمان بن حنیف انصاری استاندار خـود در بـصره دارنـد، ضمن انتقاد جدی از کارگزاران نظام اسلامی از در غلطیدن در ورطه اشـرافی گـری و دنیاپرسـتی و دوری از عــدالت محــوری و عــدالت گــستری و نیــز ضــرورت همنــوایی پیــشوایان اســلامی در برخورداری از مواهب زندگی مادی، از مردم می خواهـد تـا وی را در عرصـه تـلاش و معنویـت و پاکـدامنی و تقـوا و درسـتکـاری یـاری کننـد؛ گرچـه از تأسـی بـه سـیره عملـی وی در زهـد و ساده زیستی، ناتوانند.
امام خمینی با الهام گیری از سیره و سنت معصومان ( علیهم السلام ) و نیز فاطمه زهرا ( س ) بارهـا بر این موضوع تأکید ورزیده و آنان را بـه عنـوان الگـو و مقتـدا در رشـد و تعـالی معنـوی، زهـد و ساده زیستی، درگیری و دشمن ستیزی، تربیت و ساختن نسلی با معنویت و تقوا و دانش به همه ما به ویژه زنان با ایمان شناسانده اند.
در این باره، سخنان بسیاری از وی نقل شده که در اینجا بـه دو فـراز از آنها اشاره می شود:
- در حفظ همه حیثیاتی که حیثیت بـزرگ زن اسـت، آن طـوری کـه زن فریـد، حـضرت زهرا ( سلام االله علیها ) بود همه باید به او اقتدا کنید و کنیم و همه بایـد دسـتورمان را از اسـلام بـه وسیله او و فرزندان او بگیریم و همان طوری که او بوده است، باشـید. و در علـم و تقـوا کوشـش کنید؛ علم به هیچ کسی انحصار ندارد، علم مال همه است، تقوا مـال همـه اسـت، و کوشـش بـرای رسیدن به علم و تقوا وظیفه همه ماست و همه شماست.
- حضرت به اندازه خودش که در این ظرف کوتاه مجاهده داشته است، مخاطبـه داشـته است، با حکومت های وقت، محاکمه می کرده است حکومت های وقت را؛ شما باید اقتدا به او بکنید تا پذیرفته باشید که این روز، روز زن است. یعنی، روز تولّد این حضرت روز زن است. زهد و تقوا و همه چیزهایی که داشته است و عفافی که او داشته است، و همه چیز، شما باید اگر پذیرا شدید، آنها را تبعیت کنید. . .
8. فاطمه ( س ) و روز زن
امـام خمینـی روز ولادت فاطمه زهرا ( س ) را روز زن نامیده اند؛ به همین مناسبت پیامهایی ارزشمند برای ملت بزرگ ایران به ویژه زنان مسلمان و آزاده صادر فرمودند کـه در طی آنها بارها از این نامگذاری با تکریم یاد کرده، فرمودند: �برای زنها کمال افتخار است که روز تولد حضرت صدیقه را روز زن قرار داده اند، افتخـار است و مسئولیت�
نتیجه گیری
با نگاهی گذرا به برخی از سخنان امام خمینی درباره فاطمه زهرا ( س ) می توان به نکـات ذیـل دست یافت:
1. گرچه فاطمه ( س ) نامهای بسیار و برجستگیهای معنوی فراوان داشته، لکن �محدثه� بودن وی، برترین فضیلت معنوی او به شمار می رود. امام خمینی در این باره می فرماید: �من این شرافت و فضیلت را از همه فضایلی که برای حـضرت زهـرا ( س ) ذکـر کـرده انـد ـ . . . بالاتر از همه می دانم. . . ـ و این از فضایلی است که از مختصات حضرت صدیقه ـ سلام االله علیها ـ است. �
2. دومـین ویژگـی فاطمـه ( س ) زنـدگی و زیّ سـاده و بـی آلایـش اوسـت. بـا وجـود همـین ساده زیستی و کوخ نشینی، برکات وجودی و نورانیت وی، آنقدر است که عالم را پر کرده است.
3. حضور فاطمه ( س ) در صحنه جامعه و دفاع از حاکمیت حق و مسائل سیاسی و حکومتی از جمله ویژگی های دیگر اوست که وی را در میان زنان مسلمان ممتاز ساخته است.
4. از جمله میراث فرهنگی که سبب فخر و مباهات شیعه شده، صـحیفه فاطمیـه اسـت کـه از جانب خداوند تعالی به زهرای مرضیه ( س ) الهام شده است.
5. فرزندان معنوی فاطمه ( س ) ، همواره در طول تاریخ درخشان شیعه، با الهـام گیـری از سـیره آن بزرگوار، بر ضد دستگاههای ظلم و حکام جابر مقابله کرده اند.
6. شناخت شخصیت بی نظیر فاطمه ( س ) برای همه ما به عنـوان الگـوی برجـسته و شایـسته در همه عرصه های زندگی، امری ضروری و به ویژه برای بانوان و زنان مسلمان و شیعه و ایـن کـه روز ولادت او به عنوان �روز زن� نامیده شده، هم افتخار است و هم مسئولیت.
کتابنامه:
به جز قرآن کریم. 1. احقاق الحق، قاضی نوراالله حسینی مرعشی شوشتری، مع تعلیقات آیة االله المرعشی النجفی، قم، مکتبة آیة الله المرعشی، بیتا. 2. بحارالانوار، علامه محمدباقر مجلسی، دارالاحیاء الثراث العربی، افست، ط 1403 ، 2 هـ . ق. 3. خطابه فاطمه زهرا، خلیل کوه کمره ای، کتابخانه سقراط، تهران، اول، 1367 ش. 4. خطابه فدک، سیدحسین رجایی، الهادی، قم، اول، 1376ش. 5. شرح خطبه الزهراء، محمدباقر مجلسی، تنظیم از علی رضا هزار. 6. صحیفه امام، مجموعه 22 جلدی رهنمودهای امام خمینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378 ش. 7. الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، پنجم، 1363 ش. 8. نهج البلاغه، صبحی صالح، انتشارات هجرت، قم، افست، 1395 ق.

خداوند فاطر و شکافنده و جداکننده حق از باطل و نور از ظلمت است و دخترم �فاطمه� قطع‏ کننده و جدا سازنده است. خداوند متعال صاحب خوبی و نیکویی ها و احسان است و فرزندم یکی �حسن� است و دیگرى �حسین� است�‏.

پاسخ اجمالی

قرآن کریم توصیفات بسیاری را در مورد خداوند ذکر کرده است. از جمله آنها آیه مورد بحث است: �الحْمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ�؛[1] سپاس خدایى را که آسمان ها و زمین را به وجود آورد.
اصل کلمه فاطر از �ف ط ر� در لغت به معنای شکاف طولى است؛ یعنى چیزى را از درازا بریدن، [2] با این معنا، می توان دقت ظریفی را از تعبیر قرآن به دست آورد و آن این که آفرینش موجودات به مانند این بوده که نور هستی و وجود؛ ظلمت و عدم را شکافته و از درون آن به بیرون آمده است. این تعبیر در مورد آفرینش به کار مى‏رود، به ویژه با توجه به علوم روز که مى‏گوید مجموعه عالم هستى در آغاز توده واحدى بوده که تدریجاً شکافته شده و بخش هایى از آن جدا گردیده، اطلاق کلمه �فاطر� بر ذات پاک خداوند مفهوم تازه‏تر و روشن ترى به خود مى‏گیرد. [3]
در مورد معنای �فاطر السموات� نیز ارباب لغت آورده اند: � فاطر السموات؛ یعنی خالق و ایجاد کننده آسمان�. [4]
از ابن عباس نیز نقلی وجود دارد که همین معنا را تأیید می کند. وی می گوید: �معناى فاطر را ندانستم، تا روزى دو عرب بادیه نشین نزد من آمدند و در چاهى اختلاف داشتند، یکى از آنها گفت �انا افطر بها أی ابتدأت حفرها�، [5] این گفتار عرب بادیه نشین، سبب شد وجه استفاده از این لفظ برای ابن عباس آشکار شود.

[1]. فاطر، 1.
[2]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: داودی، صفوان عدنان، ج 1، ص 640، دارالعلم‏، الدار الشامیة، دمشق، بیروت، چاپ اول، 1412ق.
[3]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 18، ص 165، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش.
[4]. �فاطر السموات أی خالقها و مبتدعها و مخترعها�؛ ‏طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق: حسینی‏، سید احمد، ج 3، ص 438، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش.
[5]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 81، ص 369، مؤسسة الطبع و النشر، بیروت، چاپ اول، 1410ق.

فاطمه نام اصلی حضرت رقیه ( س ) دخترامام حسین ( ع ) است .
فاطمه نام مادرامیرالمومنین حضرت علی علیه السلام است .
فاطمه نام مادر امام محمدباقر ( ع ) است .

حضرت محمد بن عبداللَّه صلى اللَّه علیه و آله و سلم هرگز مجاز نیست که از جانب خود فاطمه و حسن و حسین علیهم‏ السلام را نام‏گذارى کند. همچنین در اسم‏ گذارى علی بن ابیطالب که مولود کعبه و خانه‏ زاد خداست، پیامبر گرامى صلى اللَّه علیه و آله و سلم و ابوطالب را اختیارى نیست.

پس از آن، بشر برای برقراری روابط خود هیچ راهی جز نامگذاری اشخاص و اشیا نداشت. چه اینکه گفتگوها و آموختنهایش جز از طریق شناخت نامها میسر نمی شد.
در این میان، نامگذاری افراد آدمی از اهمیت ویژه ای برخوردار بود و چنین معلوم می شود که بعضی اسمها از سوی خدای متعال برای افراد نهاده شده است. از جمله نام فرزند حضرت زکریا7 است که پیش از تولد، از سوی خداوند، یحیی خوانده شد. فهب لی من لدنک . . . سمیا ( 1 ) [زکریا گفت]: پروردگارا، برایم یاور و جانشینی قرار ده که از من و آل یعقوب ارث برد و او را مورد رضایت خویش گردان. ( خدای متعال به وی فرمود: ) تو را به داشتن فرزندی به نام یحیی بشارت می دهیم که قبل از او کسی را به این نام ننهاده بودیم.
این در حالی است که برای بانو حضرت صدیقه طاهره ( س ) نامها و القابی است که برخی آسمانی اند و از سوی آفریدگار تعیین شده و بعضی از سوی برگزیدگان الهی.
اما نامهای آسمانی نه ( 9 ) اسم است که در حدیث ذیل آمده است.
امام جعفر صادق ( ع ) فرمود: برای فاطمه ( س ) نزد خدای عز و جل نه اسم است: �فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدثه، زهرا� ( 2 )
آنچه این نامها را برای حضرت فضیلت قرار داده اینکه نامهای حضرتش حاکی از صفتی والاست که در وی وجود داشته است و چون نامهای دیگر افراد نیست که صاحب نام از معنی نام خود هیچ بهره ای نبرده باشد.
ما در ذیل، نامها، لقبها و کنیه های آن حضرت را به ترتیب حروف الفبا یاد می کنیم.
ام الائمه ( 3 )
( مادر امامان ) :
به موجب روایات نقل شده از سوی اهل تسنن و شیعه، نسل پاک پیامبر به وسیله دخترش به وجود آمده و گسترش یافته است. رسول اکرم ( ص ) فرموده است: پروردگار عزیز و بلند مرتبه نسل هر پیامبر را در صلب خود آن پیامبر قرار داد، حال آنکه نسل مرا در صلب علی جای قرار داد. ( 4 )
آن حضرت چندین بار به دختر عزیزش فرمود: ای فاطمه، تو را بشارت می دهم که از نسل تو یازده فرزند معصوم، امام مردم خواهد شد و آخرین آنها مهدی علیه السلام است.
ام ابیها ( 5 )
یعنی: مادر ( و دلسوز ) پدرش
کنیه ای است که پدر بزرگوارش حضرت رسول اکرم ( ص ) وی را بدان خواند. چه اینکه پیامبر در خردسالی مادر را از دست داد و سراسر عمر عزیزش را بسختی گذراند و تا قبل از ازدواج با بانو خدیجه و حتی پس از آن، پیوسته مورد آزار مشرکان بود، یا در جنگها به این سو و آن سو می رفت و دشواری تحمل می کرد. در این همه پس از تولد دختر عزیزش فاطمه، با اینکه وی کودکی بیش نبود همواره چون پروانه به گرد شمع، از پدر جدا نمی شد و در رفع اندوه او آنچه می توانست می کوشید و از پدر دلجویی می کرد. اگر آن بزرگوار در جنگی آسیب می دید فاطمه خردسالش بود که بر زخم و رنج پدر مرهم می نهاد و بر آرامش و سلامت جانش اصرار داشت. چون رسول خدا ( ص ) دلسوزی وی را می دید اشک می ریخت و می فرمود: او مادر پدرش است. ( 6 )
�ام � به معنی مادر و اصل و ریشه است و در حقیقت آن بانو را باید مادر نبوت دانست.
ام ابیها بود آن خوش خصال چونکه بود بانوی کاخ جلال
( حیدر تهرانی )
این کنیه را شیعه و سنی نقل کرده ( 7 ) و در معنای آن وجوهی بیان نموده اند. در میان معانی آن شاید بهترین وجه این باشد که: �ام � در لغت به معنی مقصود و هدف نیز آمده است و چون فاطمه ثمره درخت نبوت و حاصل عمر حضرت ختمی مرتبت بود او را ام ابیها گفتند. او بود که مقصود حقیقی و هدف و ثمره واقعی زندگانی پیغمبر بود و فرزندی شناخته می شد که پیامبر می خواست. ( 8 )
ام الحسن. ام الحسین ( 9 )
( مادر حسن ( ع ) . مادر حسین ( ع ) )
امام مجتبی علیه السلام نخستین فرزند حضرت زهرا ( س ) است که در پانزدهم رمضان سال سوم هجرت ( در حالی که مادرش دوازده ساله بود ) در مدینه به دنیا آمد.
ای فاطمه، تو را بشارت می دهم که از نسل تو یازده فرزند معصوم، امام مردم خواهد شد و آخرین آنها مهدی علیه السلام است.
پس از شش ماه و اندی از این تاریخ، وجود مقدس حسین ( ع ) در سوم شعبان سال چهارم هجری به دنیا آمد.
ام المحسن ( 10 )
( مادر محسن ( ع ) )
آن حضرت را پنج فرزند بود: حسن ( ع ) ، حسین ( ع ) ، زینب 3، ام کلثوم علیها السلام و محسن ( ع ) . محسن آخرین فرزند آن بانو و اولین شهید اهل بیت: پس از پیامبر بود که در ماه آخر حمل، در رحم کشته و سقط شد.
بتول
( بتول یعنی جدا و ممتاز از دیگران، یا آن که حیض نبیند )
ابن اثیر در النهایه می نویسد: فاطمه را بتول نامیدند زیرا از زنان زمان خویش [و زمانهای قبل و بعد خود] از نظر فضیلت و دین و حسب جدا و ممتاز بود. یا آنکه از دنیا منقطع گشته و به خدای تعالی روی آورده بود. ( 11 )
از حضرت رسول ( ص ) پرسیده شد به چه کسی بتول گویند؟ فرمود: آن که سرخی ( حیض و. . . ) نبیند. بدرستی که حیض برای دختران پیامبران ناپسند است. ( 12 )
حانیه ( 13 )
( آن که به شوهر و فرزندانش بسیار مهربان است. )
الحرة ( 14 )
( بانوی آزاد )
چون فاطمه ثمره درخت نبوت و حاصل عمر حضرت ختمی مرتبت بود او را ام ابیها گفتند.
حصان ( 15 )
( پارسا و عفیف )
حورا/حورای انسیه
( انسانی زمینی که از حوریان بهشتی است. ) [حوریه ای شبیه آدمی]در یکی از معراجهای پیامبر اکرم ( ص ) به آسمان، آن حضرت از میوه ها و از خرمای تازه و سیب بهشتی تناول کرد و خداوند متعال آن غذاهای بهشتی را در صلب پیامبر قرار داد و هنگامی که ایشان از معراج به زمین بازگشت با حضرت خدیجه 3 همبستر شد و بدین ترتیب حضرت فاطمه ( س ) در رحم حضرت خدیجه قرار گرفت. بدین سبب حضرت فاطمه ( س ) �حورای انسیه � نام گرفت. ( 16 )
راضیه ( 17 )
( کسی که به تقدیر و قوانین الهی خشنود بود. )
این صفت از والاترین درجات ایمان است و آن حضرت در تمام مراحل زندگی به آنچه که از سوی خدای عزیز - از ترس و آزار در راه دین و ظلم و اندوه و غم - برایش مقدر شده بود رضایت داشت و هیچ گاه از وضع خود گله نکرد تا آنکه این آیه شریف از آن صفت وی یاد کرد: یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیة مرضیة: ای دارنده روان قدسی مطمئن، به سوی پروردگارت بازگرد در حالی که تو از او راضی و خدا نیز از تو خشنود است.
زکیه
از دیگر نامهای حضرت است که به معنی پاک و پاکدامن یا وجود پربرکت است.
قرآن هر یک از این معانی را در سه آیه مختلف بیان فرموده است. در جایی از پاکدامنی و مقام عصمت حضرت عیسی علیه السلام چنین یاد می کند: قال انما انا رسول ربک لاهب لک غلاما زکیا ( 18 ) . یعنی جبرئیل به مریم گفت من فرستاده پروردگار توام تا از جانب او پسری پاکیزه به تو بخشم.
در آیه دیگر آمده است: فانطلقا حتی اذا لقیا غلاما فقتله قال اقتلت نفسا زکیة بغیر نفس. ( 19 ) یعنی چون خضر آن پسر را کشت موسی گفت آیا جوانی پاکیزه و بی گناه را بی آنکه کسی را کشته باشد، کشتی؟
در جایی دیگر می فرماید: قد افلح من زکها ( 20 ) . یعنی: رستگار شد هر که روان خود را پاک ساخت.
در حقیقت زکیه به بانویی گویند که از همه ناپاکیهای اخلاقی دور باشد و هرگز در وجودش هیچ صفت بد یافت نشود.
زهرا
( درخشان، نورانی و درخشنده )
�زهر� به معنی روشنی و درخشندگی است. امام عسکری ( ع ) فرموده است: اینکه فاطمه ( س ) را زهرا نامیدند بدان لت بود که هر روز سه بار آن بانوی بزرگوار برای علی ( ع ) می درخشید.
امام صادق ( ع ) فرموده است: علت آنکه ایشان را زهرا نامیدند آن است که به او بارگاهی از یاقوت سرخ در بهشت رحمت خواهد شد که اهل بهشت آن بارگاه را به بلندی و عظمتی که دارد مانند ستاره ای درخشان که در آسمان ست خواهند دید و به یکدیگر می گویند این بارگاه درخشنده از آن فاطمه ( س ) است.
از امام صادق ( ع ) پرسیدند چرا فاطمه را زهرا نامیدند؟ فرمود: زیرا فاطمه چنان بود که چون در محراب می ایستاد نوری از او برای اهل آسمان درخشش می کرد همان طور که ستارگان برای اهل زمین درخشش دارند.
سماویه ( 21 )
( گرانبها گوهری آسمانی )
سیدة/سیدة نساء العالمین
( بزرگ بانوی جهانیان ) ( 22 )
شیخ صدوق در کتاب امالی حدیثی را از حضرت رسول خدا ( ص ) چنین نقل کرده که فرمود: ابنتی فاطمه سیدة نساء العالمین. یعنی: دخترم فاطمه بزرگ بانوی زنان جهانیان است.
رسول خدا ( ص ) به دخترش فرمود: ای فاطمه، بدرستی که خداوند تو را بر همه زنان جهان و بر همه زنان اسلام که بهترین دین است برگزید. ( 23 )
چون رسول خدا ( ص ) از نزدیک بودن وفات خود از طریق وحی با اطلاع شد دخترش فاطمه را از این موضوع آگاه ساخت و آن بانو گریست. در این حال رسول خدا ( ص ) به وی فرمود: تو اولین کسی از خانواده ام هستی که به من خواهی پیوست. آیا دوست نداری که ارجمندترین زنان بهشت باشی! ( 24 )
صدیقه/صدیقه کبری
�صدیقه � یعنی کسی که در راستگویی کامل است. یا آن که هرگز دروغ نگفته است. یا کسی که سخن خود را با عمل خویش تصدیق می کند. ( 25 )
فاطمه چنان بود که چون در محراب می ایستاد نوری از او برای اهل آسمان درخشش می کرد همان طور که ستارگان برای اهل زمین درخشش دارند.
مرتبه صدیقین در ردیف پیامبران و شهیدان است. این مطلب را آیات بسیاری روشن می کنند که از آن جمله اند: و من یطع الله و الرسول فاولئک مع الذین انعم الله علیهم من النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا. ( 26 )
مریم ( س ) را از این نظر صدیقه می گفتند که آیات الهی را با گفتار و عملش تصدیق می کرد و آنچه که پروردگار درباره فرزندش به وی خبر داد کاملا پذیرفت. در تایید این سخن حدیثی از رسول خدا ( ص ) اینچنین رسیده است که به علی ( ع ) فرمود: �سه چیز به تو داده شده که به هیچ کس حتی به من داده نشده است:
1 - تو داماد کسی مانند رسول خدا هستی و من داماد کسی نیستم که پدر زنم مانند پدر زن تو باشد.
2 - همسری صدیقه مانند دختر من به تو داده شده که من چنین همسری ندارم.
3 - به تو فرزندانی مانند حسن و حسین عنایت شد. در حالی که من فرزندانی مانند آنان ندارم. ولی با این حال شما از من هستید و من از شما. �
مفضل بن عمر گوید از امام صادق ( ع ) سؤال کرد: چه کسی فاطمه را غسل داد؟ فرمود: امیرالمؤمنین. این مطلب بر من سنگین آمد. فرمود: مثل اینکه این مطلب بر تو گران آمد! عرض کردم آری، فدایت شوم. فرمود: قبول این مطلب بر تو دشوار نیاید زیرا که جده ام فاطمه زهرا صدیقه بود و کسی جز صدیق را نرسد که صدیقه را غسل دهد. آیا نمی دانستی که مریم را جز عیسی هیچ کسی غسل نداد!
اهل تسنن از عایشه روایتی را چنین نقل کرده اند: ما رایت احدا اصدق من فاطمه ( س ) غیر ابیها: پس از رسول خدا ( ص ) هرگز کسی را راستگوتر از فاطمه ندیدم. ( 27 )
طاهره
( به معنی پاکیزه، بی عیب، پاک و معصوم )
در حقیقت آیه شریفی که در پاکیزه دانستن اهل بیت نازل شده است این نام را برای حضرت زهرا ( س ) ثابت می کند. خدای تعالی در سوره احزاب ( آیه 33 ) می فرماید: �انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا� یعنی خداوند چنین می خواهد که پلیدی هر آلایش را از شما خاندان نبوت ببرد و از هر عیب پاکتان گرداند.
در این مطلب مفسران و محدثان شیعه و سنی به گونه ای انبوه روایاتی ذکر کرده اند که به مفاد آنها معنی اهل بیت هر چه باشد صدیقه طاهره را شامل می شود. ( 28 )
آنچه از کتب لغت و تصریح روایات و گفتار مفسران برمی آید این است که نتیجه دور بودن �رجس � از اهل بیت همان دارا بودن مقام عصمت است. در حقیقت نام طاهره با توجه به آیه مورد نظر تایید عصمت آن بانوست و آنکه آن حضرت حتی پس از رحلت، طاهر خواهد بود و پیکر مطهرش نه در زمان حیات و نه پس از مرگ همچون دیگر مردم نجس نخواهد شد و لمس پیکر پاکش غسل ندارد، چنانکه در روایتی بدین موضوع تصریح شده است. روایت چنین است: مردی به نام حسن بن عمیر می گوید: به امام صادق ( ع ) گفتم: آیا امیرالمؤمنین پس از غسل دادن رسول خدا ( ص ) غسل کرد؟ فرمود: با وجود آنکه نبی اکرم ( ص ) مطهر بود، امیرالمؤمنین ( ع ) غسل انجام داد تا این امر سنت گردد. ( منظور آنکه سنت غسل کردن پس از مس میت ترک نشود. ( 29 )
والاترین حدیث در مقام طهارت حضرت زهرا ( س ) حدیث شریف کساء است که شیعه و سنی با دهها سند صحت آن را تایید کرده اند. ( 30 ) بر پایه این حدیث، زمانی رسول اکرم ( ص ) به خانه دخترش فاطمه ( س ) آمد و خود را در چیزی شبیه عبا پیچید. زمانی بعد امیرالمؤمنین علی ( ع ) و پس از وی حضرت مجتبی علیه السلام و حسین ( ع ) نزد حضرتش رفتند و آنگاه فاطمه ( س ) به پیش ایشان رفت. در همین هنگام بود که آیه تطهیر ( انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت . . . ) نازل شد.
ای فاطمه، بدرستی که خداوند تو را بر همه زنان جهان و بر همه زنان اسلام که بهترین دین است برگزید.
عذرا
( یعنی آن بانو پیوسته همچون دوشیزگان بود. )
از فرموده رسول خدا ( ص ) که آن بانو را حوریه ای به صورت انسان معرفی کرده است بر می آید که آن حضرت همچون حوریان بهشت پیوسته دوشیزه باقی خواهد ماند. چه آن که حضرتش از طعام بهشتی آفریده شد. از امام صادق ( ع ) در این باره پرسش شد که چگونه حوریه بهشتی هر زمان که همسرش نزد وی می رود او را دوشیزه می یابد؟ فرمود: چون او از ماده ای پاک آفریده شده و هیچ گونه فسادی به جسم وی راه نمی یابد و بدنش دچار آفتی نمی گردد . . . ( 31 )
فاطمه
یعنی آن که خود و شیعیانش از آتش بازداشته ( و در امان نگاه داشته ) شده اند.
یا به معنی آن که شر و بدی در وجود او راهی ندارد.
و به معنی آن که از طفولیت با علم رشد یافته است.
شیخ صدوق در علل الشرایع و علامه مجلسی در بحارالانوار از امام باقر ( ع ) روایت کرده اند که فرمود: چون فاطمه ( س ) متولد شد خدای عز و جل به یکی از فرشتگان وحی فرمود که به زمین برود و این نام را بر زبان پیغمبر جاری سازد و بدین ترتیب رسول خدا ( ص ) نام فاطمه ( س ) را برای نوزاد انتخاب فرمود. ( 32 )
�فطم � یعنی طفل از شیر گرفته شد.
در حدیثی از امام باقر ( ع ) چنین رسیده است که خدای متعال پس از تولد فاطمه ( س ) به وی خطاب فرموده که �انی فطمتک بالعلم و فطمتک عن الطمث �: من تو را به وسیله علم از شیر گرفتم و از پلیدیها و ناپاکیها دور داشتم. گویی چنانکه طفل را پس از بازداشتن از شیر به غذایی دیگر عادت می دهند آن حضرت از زمان شیرخوارگی نخستین غذایش پس از شیر، علم بوده و به وسیله علم از شیر گرفته شده است. ( 33 )
حضرت رضا علیه السلام از پدرش و ایشان از رسول خدا ( ص ) نقل کرده اند که فرمود: ای فاطمه، آیا می دانی چرا فاطمه نامیده شده ای؟ علی ( ع ) پرسید چرا؟ فرمود: زیرا که وی و شیعیانش را از آتش بازداشته اند ( 34 ) .
و در جای دیگر فرمود: زیرا آتش بر وی و شیعیانش ممنوع گردیده است. ( 35 )
امیرالمؤمنین علی ( ع ) فرمود: شنیدم که رسول خدا ( ص ) می فرمود: فاطمه را فاطمه نامیده اند زیرا خدای تبارک و تعالی او و فرزندانش را از آتش برکنار داشته است. البته آن فرزندانی که با ایمان از دنیا بروند و بر آنچه که بر من نازل گردیده اعتقاد داشته باشند. ( 36 )
امام صادق ( ع ) فرمود: او را فاطمه گفتند چون شر و بدی در وجود او راهی ندارد و اگر برای همسری این بزرگوار، علی ( ع ) نبود تا قیامت کسی همشان پس از رسول خدا ( ص ) هرگز کسی را راستگوتر از فاطمه ندیدم.
ایشان یافت نمی شد. این حدیث را بسیاری از علمای عامه هم نقل کرده اند; از جمله ابن شیرویه دیلمی و طبری در دلائل الامامه. ( 37 )
گفتنی است که نام مقدس فاطمه نزد اهل بیت: بسیار دوست داشتنی بوده است و آنان این نام و صاحبش را پیوسته گرامی می داشته اند. �امام صادق ( ع ) از یکی از یارانش که خدا به وی دختری عنایت فرموده بود، پرسید او را چه نام نهاده ای؟ گفت: فاطمه. حضرت فرمود: فاطمه! درود خدا بر فاطمه باد. پس بدان چون این نام را بر او نهاده ای مواظب باش سیلی بر صورتش نزنی و به او بد نگویی و گرامی اش بداری. �
مردی گوید: بر امام صادق ( ع ) وارد شدم در حالی که افسرده بودم. حضرت پرسید: چه غمی داری؟ گفتم: دختری برایم به دنیا آمده است. فرمود: او را چه نامیده ای؟ گفتم: فاطمه. فرمود: آه، آه، آه! بدان اگر او را فاطمه نام نهادی لعن و دشنامش مده و او را مزن. ( 38 )
مبارکه
از نامهای دیگر حضرت زهرا ( س ) و به معنی وجود پربرکت است.
راغب در مفردات گوید: جایی که خیر الهی به صورتی که در خور نگهداری و شمارش و اندازه گیری نباشد و هر کسی به آن بنگرد فزونی محسوسی در آن ببیند گویند در آن برکت است و آن چیز مبارک است.
بر این اساس است که زهرا ( س ) را مبارکه نامیدند چون به وجود آن حضرت نسل رسول خدا باقی ماند و گسترش یافت، در حالی که ایشان پس از شهادت بیش از دو پسر و دو دختر نداشت. علاوه بر آنکه بعد از واقعه جانگداز کربلا تمام پسران امام حسین ( ع ) جز یک تن ( حضرت سجاد ( ع ) ) باقی نماندند و از فرزندان حضرت مجتبی علیه السلام هم بنا به قولی هفت تن شهید شدند و از زینب کبری نیز دو فرزند به شهادت رسیدند و ام کلثوم هم بدون فرزند از دنیا رفت.
پس از واقعه کربلا نیز جنایتها و کشتارها نسبت به فرزندان پاک رسول اکرم ( ص ) و فاطمه ( س ) ادامه یافت. در زمان حجاج و بنی عباس کشتن علویان رسم شده بود. با همه اینها خدای متعال در نسل فاطمه ( س ) برکت قرار داد و آن بزرگوار را منشا خیر کثیر گردانید.
شماری از مفسران، کلمه کوثر در سوره انا اعطیناک الکوثر را همان وجود مقدس فاطمه زهرا ( س ) دانسته اند. سیوطی در کتاب الدر المنثور در تفسیر �کوثر�، و بخاری و ابن جریر و حاکم نیشابوری از سعید بن جبیر از ابن عباس نقل کرده اند که کوثر همان خیر کثیری است که خدا به پیامبر ( ص ) عنایت فرمود. در همین روایت ابو بشیر گوید به سعید به جبیر گفتم: برخی از مردم می پندارند که کوثر نهری است در بهشت. او گفت: آن نهر هم که در بهشت است از همان خیر کثیر است که خدا به وی عطا کرده است.
شیخ طبرسی در مجمع البیان در تفسیر سوره کوثر می نویسد: مراد از کوثر همان زیادی نسل از فاطمه ( س ) و اولاد رسول خداست که آنچنان فزونی یافتند که عددشان را نمی توان شماره کرد و این برکت تا قیامت ادامه خواهد یافت.
هم اکنون آمارها نشان می دهد در سراسر جهان از فرزندان فاطمه ( س ) بیش از چهل میلیون انسان وجود دارند. ( 39 ) هم اینجا پیشنهاد می شود رایانه های ثبت احوال از طریق واژه های سید، سادات، بی بی، شریفه و. . . آماری از فرزندان فاطمه ( س ) که هم اکنون در جمهوری اسلامی ایران زندگی می کنند، جهت اثبات این حقیقت قرآنی ارائه نمایند.
محدثه
یعنی آن که فرشتگان با او سخن گویند.
در اینکه آیا فرشتگان با غیر پیامبر هم سخن می گویند و از غیر پیامبر کس دیگری می تواند آنان را ببیند یا صدایشان را بشنود در اخبار و تفاسیر شیعه و سنی مطالبی نقل کرده اند. در آیاتی از قرآن بدین موضوع پرداخته شده است. خدای متعال در قرآن کریم درباره وجود مقدس حضرت مریم می فرماید: او با فرشته الهی دیدار کرد و سخن گفت. در سوره آل عمران آیه 42 آمده است که: فرشتگان با مریم سخن گفتند و به وی خبر دادند که خداوند او را پاک گردانیده و بر همه زنان برتری بخشیده است.
روایتی چنین نقل شده است: مردی به نام اسحاق بن جعفر گوید: از امام صادق ( ع ) شنیدم که فرمود: فاطمه را محدثه نامیده اند زیرا فرشتگان پیوسته بر او از آسمان فرود می آمدند و چنانکه مریم دختر عمران را ندا می کردند او را همسخن خویش قرار می دادند و به وی می گفتند: ای فاطمه، ان الله اصطفیک و طهرک و اصطفیک علی نساء العالمین یا مریم اقنتی لربک و اسجدی و ارکعی مع الراکعین. ( 40 )
یعنی ای فاطمه، خدای تعالی تو را برگزیده و پاکت گرداند و بر همه زنان عالم برتری بخشید. ای فاطمه، پروردگارت را فرمانبردار باش و سجده کن و با رکوع کنندگان رکوع نما.
اما اینکه فرشتگان جز این در باره چه با حضرتش سخن می گفتند احادیث چنین است: آنان از حوادث آینده و پادشاهانی که در زمین حکومت خواهند کرد و بسیاری از احکام الهی، برای آن بانو سخن می گفتند و به تقاضای حضرت، امیرالمؤمنین علی ( ع ) آن مطالب را می نگاشت تا آن که کتابی بزرگ گردید و به مصحف فاطمه ( س ) خوانده شد. ( 41 )
والاترین حدیث در مقام طهارت حضرت زهرا ( س ) حدیث شریف کساء است که شیعه و سنی با دهها سند صحت آن را تاییدکرده اند.
امام صادق ( ع ) به ابوبصیر فرمود: مصحف فاطمه ( س ) نزد ماست و مردم نمی دانند که این مصحف چیست آن مصحف از نظر حجم سه برابر این قرآن است حال آنکه یک کلمه از این قرآن شما در این مصحف نیست. بلکه مندرجات آن عبارت از اموری است که پروردگار بزرگ بر مادرمان زهرا ( س ) املا و وحی فرمود. ( 42 )
مرضیه ( 43 )
آن که خداوند پیوسته از او و کردارش راضی است.
از آنجا که آن حضرت معصوم است و آیه تطهیر شامل اوست، آنچه می کند همان خواسته الهی است. اگر او از چیزی خرسند باشد نشان خرسندی خداست و در صورتی که نسبت به کسی یا عملی ناخرسند باشد دلیل مبغوض بودن آن چیز یا کس نزد خداست.
رسول اکرم ( ص ) درباره او فرمود: �آن که فاطمه را بیازارد مرا آزرده ساخته و کسی که مرا آزار رساند خداوند را ناخرسند و آزرده ساخته است. و این همان فرموده الهی است که: ان الذین یوذون الله و رسوله ( 44 ) ( کسانی که خدا و پیامبرش را بیازارند پروردگار در دنیا و آخرت آنها را لعنت می کند و از رحمت خود دور می سازد . . . ) � ( 45 )
نیز فرمود: ای فاطمه، خداوند همانا
به غضب تو غضب می کند و به رضایتت خشنود می شود. ( 46 )
مریم کبری ( 47 )
( مریم بزرگ )
مقام وی در نزد مسلمانان والاتر از مقامی است که حضرت مریم ( س ) در نزد مسیحیان دارد. در این باره دهها روایت وجود دارد، از جمله آنکه رسول خدا ( ص ) فرمود: مریم ارجمندترین بانوی زمان خویش بود و فاطمه ارجمندترین بانوی همه زمانهاست. ( 48 )
منصوره
( یاری شده از سوی پروردگار )
در تفسیر فرات کوفی، روایتی از حضرت رسول خدا ( ص ) چنین نقل شده است که روزی در جمع یاران خود فرمود: می دانید فاطمه چگونه آفریده شده است؟ آنان گفتند خدا و رسولش به این امر داناترند.
فرمود: فاطمه از بشر نیست. از حوریانی است شبیه بشر و از عرق و پر جبرئیل آفریده شده است.
گفتند: ای رسول خدا، درک این سخنان برای ما دشوار است. نخست فرمودید: او حوریه ای است بشر مانند و آنگاه فرمودید از عرق و پر جبرئیل!
مریم ارجمندترین بانوی زمان خویش بود و فاطمه ارجمندترین بانوی همه زمانهاست.
پیامبر ( ص ) فرمود: حال توضیح خواهم داد. زمانی پروردگارم سیبی از بهشت به وسیله جبرئیل علیه السلام برایم هدیه فرستاد. هنگامی که جبرئیل آن را می آورد به سینه اش چسبانده بود و سیب همچون بدن جبرئیل عرق کرده بود. آن دو عرق به هم در آمیخت و ضمن حدیث طولانی آمده که جبرئیل برای پیامبر سیبی آورد و گفت: ای محمد، آن را بخور. گفت: ای دوست من جبرئیل، هدیه خدایم را بخورم؟ گفت: آری. چون به خوردن آن امر شد آن را خورد ولی با تعجب دید نوری از آن برخاست که وی را بسیار شگفت زده کرد. جبرئیل گفت: ای رسول خدا، آن را فاطمه وجودی از نور است و انوار او تا ابد آفاق زندگی بشریت را روشن می سازد.
سلام خدا و فرشتگان و همه پاکان بر او، روز ولادت و روز شهادتش و تا قیام قیامت.
بخور که آن نور وجود �منصوره � است که در زمین فاطمه نامیده می شود. گفتم ای جبرئیل، منصوره کیست؟ گفت بانویی از صلب تو بیرون آید و اسمش در آسمان منصوره و در زمین فاطمه باشد! ( 49 )
نوریه ( 50 )
فاطمه وجودی از نور است و انوار او تا ابد آفاق زندگی بشریت را روشن می سازد.
سلام خدا و فرشتگان و همه پاکان بر او، روز ولادت و روز شهادتش و تا قیام قیامت.
پی نوشتها:
1 - سوره مریم، آیه 5 تا7.
2 - امالی صدوق، ص 474، ح 18; علل الشرایع، ج 1، ص 178، ح 3; خصال، ص 414، ح 3; دلائل الامامه، ص 10; بحارالانوار، ج 43، ص 10، ح 1.
3 - بحارالانوار، ج 43، ص 16.
4 - ر. ک: تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج 1، ص 316; مناقب خوارزمی، ص 229.
5 - المناقب، ج 3، ص 132; بحارالانوار، ج 43، ص 16; اسدالغابة، ج 5، ص 520.
6 - العوالم، ج 6، ص 37.
7 - کشف الغمة، ج 2، ص 88; الاصابة، ج 4، ص 365.
8 - زندگانی حضرت فاطمه زهرا . . . ، سید هاشم رسولی محلاتی، ص 14 و15.
9 - بحارالانوار، ج 43، ص 16; المناقب، ج 3، ص 132.
10 - المناقب، ج 3، ص 132; بحارالانوار، ج 43، ص 16.
11 - نیز ر. ک . . . معانی الاخبار، ص 54; علل الشرایع، ص 181; ینابیع المودة، قندوزی، ص 260.
12 - المناقب، ج 3، ص 110; بحارالانوار، ج 43، ص 16.
13و14 - بحارالانوار، ج 43، ص 16.
15 - المناقب، ج 3، ص 133; العوالم، ج 6، ص 24.
16 - تفسیر فرات کوفی، ص 119; بحارالانوار، ج 43، ص 18.
17 - بحارالانوار، ج 43، ص 16.
18 - سوره مریم، آیه 19.
19 - سوره کهف، آیه 75.
20 - سوره شمس، آیه 10.
21 - بحارالانوار، ج 43، ص 16.
22 - امالی، ص 245، حدیث 12; بحارالانوار، ج 43، ص 22.
23 - عوالم العلوم، ج 6، ص 46.
24 - همان، ص 45.
25 - ر. ک: لسان العرب و تاج العروس.
26 - سوره نساء، آیه 68.
27 - مستدرک حاکم، ج 3، ص 150; حلیة الاولیاء، ابونعیم، ج 2، ص 41.
28 - مراجعه شود به کتابهای ذیل: تاریخ خطیب بغدادی، ج 10; تفسیر کشاف زمخشری، ج 1، ص 193; اسدالغابة، ابن اثیر، ج 2، ص 12; تذکرة الائمة، سبط ابن جوزی، ص 244; درالمنثور، ابوبکر سیوطی، ج 5، ص 198; خصائص الکبری، ج 2، ص 264.
29 - وسائل الشیعه، ج 1، ص.
30 - درباره اسناد حدیث شریف کساء، کتاب جداگانه موجود است.
31 - ر. ک . . . فاطمه زهرا از ولادت تا شهادت ( ترجمه ) ، ص 123.
32 - بحارالانوار، ج 43، ص 13.
33 - همان.
34 - همان، ص 14.
35 - همان، ص 15.
36 - بحارالانوار، ج 43، ص 18 و19.
37 - همان، ص 10.
38 - وسائل الشیعه، ج 14، ص.
39 - ر. ک: فاطمه زهرا از ولادت تا شهادت ( ترجمه ) ، ص 75 - 85.
40 - سوره آل عمران، آیه 42 و43.
41 - ر. ک: بحارالانوار، ج 43.
42 - بحارالانوار، ج 43. نیز: فاطمه زهرا از ولادت تا شهادت ( ترجمه ) ، ص 111.
43 - بحارالانوار، ج 43، ص 16.
44 - سوره احزاب، آیه 57.
45 - العوالم، ج 6، ص 52.
46 - همان، ص 55; کشف الغمة، ج 1، ص 458; بحارالانوار، ج 43، ص 53.
47 - بحارالانوار، ج 43، ص 16.
48 - ر. ک: العوالم، ج 6، ص 44 - 51.
49 - عوالم، ج 6، ص 35 و36.
50 - المناقب، ج 3، ص 133.

حتی این ویژگی در شیعیان حضرت فاطمه ( ع ) است. این اطاعت محض از خدا است که آن حضرت ( ع ) را از آتش منقطع می کند، یعنی دور شدن از خطا و ورود به دایره اطاعت الهی؛ چنان که خداوند در قرآن کریم می فرماید: اگر کسی مطیع شد منِ خدا به او درجات رفیع عنایت می کنم.

إِلَّا لِیَعْبُدُونِ� ابتدای هدف است چراکه غایت اطاعت است چنان که حضرت زهرای مرضیه ( س ) در عنفوان جوانی و در سن پایین ( 18 سالگی ) به این مقام دست یافتند و از این طریق هم �فاطمه ( از آتش بریده و منقطع ) � شدند.

چرا فاطمه ؟
حضرت فاطمه‏ زهرا ( س ) یک نام رسمی داشت که همان فاطمه مى‏باشد. این نام را پیامبر اکرم ( ص ) هنگام تولد به امر خداوند براى دخترش برگزید.
رسول خدا ( ص ) فرمود: او و شیعیانش از آتش جهنم قطع شده اند و فاطمه به معنای قطع شده و بریده است به همین سبب به این نام برگزیده شده اند. همچنین امام صادق ( ع ) فرمودند: زیرا او از هر شر و بدی بریده شده است و نیز چون مردم از رسیدن به معرفت کامل او قطع شده اند به این نام نامگذاری شده اند.

به جز عشق، نامی برای تو نیست
مزار تو بی مرز و بی انتهاست
تو پاکیّ و این خاک جای تو نیست
به تشییع زخم تو آمد بهار
که جز سبز، رخت عزای تو نیست.

فاطمه زهرا طاهره مبارکه راضیه صدّیقه مرضیّه محدّثه زکیّه
معنای فاطمه : جدا شده
فرشته وحی بر او پیام آورد که :
این دخت گرانمایه در زمین ، � فاطمه � نامگذاری شد ، چرا که پیروان راستین او
از آتش دوزخ در امان داشته شده اند.

الشرایع و علامه مجلسی در بحار الانوار از امام باقر ( ع ) روایت کرده اند که فرمود: چون فاطمه ( س ) متولد شد ، خدای عزوجل به یکی از فرشتگان وحی فرمود که به زمین برود و این نام را بر زبان پیغمبر جاری سازد و بدین ترتیب رسول خدا ( ص ) نام فاطمه ( س ) را برای نوزاد انتخاب فرمود.

پاسخ تفصیلی
در روایات نام ها، کنیه ها و لقب هایی برای حضرت زهرا ( س ) آن بانوی بزرگوار نقل شده است که هر کدام به منزلت و کمال ظاهری و باطنی آن بزرگوار اشاره دارد.
پاسخ به پرسش مطرح شده در دو بخش �القاب حضرت زهرا ( س ) در احادیث� و �القاب حضرت زهرا ( س ) در منابع اسلامی� تنظیم می شود.
الف. القاب حضرت زهرا ( س ) در احادیث
در این نوشته، لقب هایی که در روایات –در قالب حدیث و یا زیارت - آمده است، و برای آن حدیث و روایتی یافتیم، ذکر می شود.
1. حضرت‏ امام صادق‏ ( ع ) فرمود‏: �حضرت‏ فاطمه ( س ) را نُه‏ نام‏ ‏نزد حق‏ تعالى است‏: فاطمه‏، صدّیقه‏، مبارکه‏، طاهره‏، زکیّه‏، راضیه‏، مرضیه‏، محدّثه و زهرا�. [1]
2. �طهر�، �مطهّره�، �تقیّه� و �نقیّه�؛ همان طور که در بخشی از زیارت امام رضا ( ع ) چنین آمده است: �اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى فَاطِمَةَ بِنْتِ نَبِیک وَ زَوْجَةِ وَلِیک وَ أُمِّ السِّبْطَینِ الْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ سَیدَی شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ الطُّهْرِ الطَّاهِرَةِ الْمُطَهَّرَةِ التَّقِیَّةِ النَّقِیَّة�؛[2] خدایا! رحمتت را بر فاطمه بفرست که دختر پیامبر و همسر ولىّ تو و مادر دو سبط پیامبرت یعنى حسن و حسین که دو سرور جوانان اهل بهشت هستند، مى‏باشد، خدایا! رحمتت را بر فاطمه بفرست که عین پاکى، پاک، پاکیزه و پرهیزکار است.
همچنین در زیارت حضرت زهرا ( س ) می خوانیم: �السَّلامُ عَلَیک أَیتُهَا الطَّاهِرَةُ الْمُطَهَّرَةُ�؛[3] سلام بر تو ای پاک و پاکیزه.
وجه نام گذاری فاطمه زهرا ( س ) به لقب های شریف �طاهره، طُهر و مطهّره�؛ به جهت بودن یکی از مصادیق آیه تطهیر است.
3. �حوراء�، �علیمه�، �معصومه�، �فاضله�، �رشیده�، �صادقه� و �غرّاء�: همان طور که در بخش هایی از زیارت حضرت زهرا ( س ) چنین آمده است: السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ نَبِیِّ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ حَبِیبِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ خَلِیلِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ صَفِیِّ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ أَمِینِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ خَیْرِ خَلْقِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ أَفْضَلِ أَنْبِیَاءِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ خَیْرِ الْبَرِیَّةِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا سَیِّدَةَ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا زَوْجَةَ وَلِیِّ اللَّهِ وَ خَیْرِ خَلْقِهِ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا أُمَّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا أُمَّ الْمُؤْمِنِینَ السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الصِّدِّیقَةُ الشَّهِیدَةُ السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الرَّضِیَّةُ الْمَرْضِیَّةُ السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الصَّادِقَةُ الرَّشِیدَةُ السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْفَاضِلَةُ الزَّکِیَّةُ السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْحَوْرَاءُ الْإِنْسِیَّةُ السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا التَّقِیَّةُ النَّقِیَّةُ السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِیمَةُ السَّلَامُ‏ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْمَعْصُومَةُ الْمَظْلُومَةُ، السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الطَّاهِرَةُ الْمُطَهَّرَةُ، السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْمُضْطَهَدَةُ الْمَغْصُوبَةُ، السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْغَرَّاءُ الزَّهْرَاءُ، السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا فَاطِمَةُ بِنْتَ مُحَمَّد رَسُولِ اللَّهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُه‏. [4]
معانی لقب های گفته شده چنین است:
حوراء: یعنی فرشته ای که هرگز حیض نمى‏بیند و استحاضه نمی شود. [5] یعنی حضرت زهرا ( س ) صفات فرشتگان را دارد. [6]
علیمه: دارای علم و دانش برتر و آگاه به علوم پیامبران. [7]
معصومه: دارای ملکه عصمت.
فاضله: برتری در فضایل اخلاقی و بزرگی نسبت به بانوان عالم. [8]
رشیده: رشد یافته و رستگار. [9]
صادقه: راستگو.
غرّاء: نورانی و درخشان. [10]
4. �منصوره�: در روایتی از پیامبر اکرم ( ص ) نقل شده است که؛ نام حضرت زهرا ( س ) در آسمان �منصوره� و در زمین �فاطمه� است. [11] در ادامه روایت آمده: �در زمین فاطمه نامیده شد؛ براى این که شیعیان وى از آتش جهنّم حفظ می شوند و دشمنانش از دوستى و محبت وى که نجات بخش است، محروم می مانند و این است معناى کلام خداوند که می‏فرماید: �و در این روز ( قیامت ) ، مؤمنان به سبب نصرت و یارى خداوند شادمان می گردند�، [12] و منظور از نصرت و یارى خداوند همین نصرت خداوند براى شیعیان و دوست داران فاطمه است که به شفاعت و یارى فاطمه از آتش دوزخ نجات می یابند. [13]
5. �مضطهدة�: در زیارت حضرت زهرا ( س ) می خوانیم: �السَّلَامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْمُضْطَهَدَةُ الْمَغْصُوبَةُ�، [14] و �مضطهدة�؛ یعنی مضطرّ و مظلوم[15] ( کسی که به او ظلم شده است ) . به همین جهت، به آن حضرت �مظلومه� هم لقب داده شده است، همان طور که در زیارت نامه امام حسین ( ع ) در نیمه ماه شعبان، می خوانیم: �وَ أُمِّکَ الْمَظْلُومَةِ الطَّاهِرَةِ الْمُطَهَّرَة�. [16]
6. �بتول� ( پارسا و پاکدامن ) [17]: حضرت امام على ( ع ) فرمود: �از پیغمبر اکرم پرسیدند معناى کلمه �بتول� چیست؟ زیرا ما از شما شنیدیم که می فرمودید مریم و فاطمه، بتول هستند، آن حضرت فرمود: بتول آن زنى است که هرگز خون حیض نبیند؛ زیرا حیض براى دختران پیامبران ناپسند است�. [18]
7. �حُرّة� ( بانوی آزاده ) [19]: ابن عباس گوید در سفر صفین خدمت امیر المؤمنین ( ع ) بودم چون به نینوا در کنار فرات رسید، . . . فرمود: �عیسى با حواریون خود نشستند و گریستند و ندانستند براى چه گریه می کنند و چرا نشستند، حواریون گفتند: اى روح خدا و کلمه او! چرا گریه می کنید؟ عیسی بن مریم ( ع ) فرمود: شما می دانید این چه زمینى است؟ گفتند نه، گفت این زمینى است که در آن جگر گوشه رسول احمد و جگر گوشه حُرّه طاهره بتول همانند مادرم را، می کشند. . . �. [20]
8. �مریم کبری�؛ در روایتی از امام کاظم ( ع ) نقل شده است که، پیامبر اکرم ( ص ) به امام علی ( ع ) فرمود: �. . . هَذِهِ وَ اللَّهِ سَیِّدَةُ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ هَذِهِ‏ وَ اللَّهِ‏ مَرْیَمُ‏ الْکُبْرَى‏�. [21]
9. �مشکات�؛ بر اساس روایات، یکی از مصادیق و تطبیقات �مشکات�[22] در آیه شریفه �اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ فیها مِصْباحٌ�[23] حضرت فاطمه زهرا ( س ) دانسته شده است؛ همان�طورکه امام صادق ( ع ) فرمود: �مشکات، فاطمه‏ ( س ) است�. [24]
به همین جهت، �مشکات� در نظر علمای شیعه[25] به عنوان یکی از القاب حضرت فاطمه زهرا ( س ) نام برده شده است، چنانچه علامه مجلسی ( ره ) در بخش زندگی�نامه حضرت زهرا ( س ) در �بحارالانوار� چنین می�نویسد: �أبواب تاریخ سیدة نساء العالمین و بضعة سید المرسلین و مشکاة أنوار أئمة الدین. . . �. [26]
القاب حضرت زهرا ( س ) در منابع اسلامی
در منابع اسلامی، لقب های دیگری را نیز برای حضرت فاطمه زهرا ( س ) برشمرده اند که از جهت بار معنایی مثبت و معنوی که دارند، در حق آن حضرت صادق است؛ چرا که این القاب اشاره به صفات و فضایل اخلاقی دارند.
ابن شهر آشوب لقب هایی غیر از موارد بالا را نیز برای حضرت فاطمه زهرا ( س ) برشمرده است که به روایتی استناد نکرده است و آن القاب عبارتند از: �حَصان، عَذراء، نوریّه و حانیه�. [27]
همچنین لقب هایی مانند: جاهده، جمیله، حاضره، حبیبه، حفیفه، حکیمه، حلیمه، داعیه، راقیه، رئوفه، زاهده، زاهره، زهره، سلیمه، شافعه، شاهده، شریفه، شهیده، صائمه، صالحه، صبیحه، صفیه، علیه، فاتحه، قائمه، کاظمه، مجیبه، محمده، مشفقه، مصلیه، مصلحه، منعمه، نبویه، نصیبه، وافیه، ولیه. [28]
گفتنی است؛ لقب های دیگری نیز در میان عُرف اسلامی به عنوان نامی برای دختران، مشهور شده است که روایتی به ویژه درباره این لقب ها نداریم تا به عنوان یکی از القاب حضرت زهرا ( س ) برشمرده باشد، اما برخی از آنها دارای معانی مثبت و معنوی هستند که از این جهت جزو نام های اسلامی محسوب می شوند. از جمله این نام ها عبارتند از:
یک. �طهورا�؛ که با همین عنوان در روایات نیامده است، هر چند لقب �طهور� ( صیغه مبالغه ) به جهت معنایی که دارد، نیز در حق حضرت فاطمه زهرا ( س ) صادق است؛ زیرا در لغت �طاهر مطهر� را طهور گویند؛ یعنی چیزی که هم خود پاک است و هم پاک کننده و به بیان دیگر؛ نهایت پاکی. [29]
دو. �نگار�؛ که یک واژۀ فارسی و به معنای نقش، نقاشی، نقشی که از حنا بردست و پای محبوب کنند، تحریر، بت و صنم، معشوق، محبوب و . . . است. [30] در حالی که تمام القاب حضرت زهرا ( س ) عربی است. لذا چنین لقبی در منابع تاریخی برای آن حضرت ثبت نشده است. البته در طول اعصار و قرون، در اشعار شاعران مدیحه سرا، القابی مانند گل یاس، نیلوفر و. . . برای حضرت زهرا از باب تشبیه ذکر کرده اند، که این غیر از القابی است که در زمان خود حضرت او را خطاب می کردند.
سه. �عطیه�؛ یعنی بخشش، چیزی که به کسی بخشیده شود. [31] آنچه که در منابع و تاریخ زندگی حضرت زهرا به عنوان اسامی و القاب آن حضرت آمده، چیزی به اسم عطیه در آنها به چشم نمی خورد.
چهار. �عارفه�؛ مؤنّث �عارف� به معنای دانا و شناسنده است. [32] اگر چه مفهوم این لقب در حق آن حضرت صادق است، اما با جست و جویی که در منابع حدیثی انجام شد، چنین لقبی برای حضرتش یافت نشد.
پنج. �بشری� و �هدی�؛ این عناوین نیز به عنوان لقبی برای حضرت زهرا ( س ) در روایات اعلام نشده است. البته هدی و بشری عباراتی در توصیف قرآن هستند، و همان گونه که قرآن هدایت و بشارت را برای ما به ارمغان آورد، اهل بیت پیامبر اکرم ( ص ) که مبیّن و مفسّر قرآن هستند می توانند به وصف عام از این صفت برخوردار باشند.

[1]. طبرسی، فضل بن حسن‏، إعلام الورى بأعلام الهدى‏، ج 1، ص 290، مؤسسه آل البیت ( ع ) ، قم، چاپ اول، 1417ق.
[2]. شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا ( علیه السلام ) ، محقق و مصحح: لاجوردى، مهدى، ج 2، ص 268، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق.
[3]. سید ابن طاووس، على بن موسى، الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فى السنة، محقق و مصحح: قیومى اصفهانى، جواد، ج 3، ص 165، دفتر تبلیغات اسلامى، قم، چاپ اول، 1376ش.
[4]. همان، ص 164 – 165.
[5]. شامی، یوسف بن حاتم، الدر النظیم فى مناقب الأئمة اللهامیم، ص 456، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1420ق.
[6]. مجلسی، محمد باقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق و مصحح: رجائی ، مهدی، ج 9، ص 27، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، 1406ق.
[7]. مجلسی اول، محمد تقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: موسوی کرمانی، سید حسین، اشتهاردی، علی پناه، طباطبائی، سید فضل الله، ج 5، ص 345، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، قم، چاپ دوم، 1406ق.
[8]. روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج 5، ص 345.
[9]. �رشیدة�، مؤنث �رشید� که به این معانی آمده است: رشد یافته، رستگار، دلیر، نیک اندام، راست قامت. ( فرهنگ فارسی معین، واژه رشید ) .
[10]. ر. ک: لغت نامه دهخدا، واژه �غراء�.
[11]. شیخ صدوق، معانی الاخبار، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ص 396، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1403ق؛ فرات کوفی، ابوالقاسم، تفسیر فرات، تحقیق: محمودی، محمد کاظم، ص 321 – 322، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، 1410ق.
[12]. روم، 4 – 5.
[13]. معانی الاخبار، ص 396 – 397.
[14]. الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فى السنة، ج 3، ص 165.
[15]. لغت نامه دهخدا، واژه �مضطهد�.
[16]. الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فى السنة، ج 3، ص 343.
[17]. فرهنگ فارسی معین، واژه �بتول�.
[18]. معانی الاخبار، ص 64.
[19]. فرهنگ فارسی معین، واژه �حرّة�.
[20]. شیخ صدوق، الامالی، ص 597 – 598، اعلمی، بیروت، چاپ پنجم، 1400ق.
[21]. ابن طاووس، علی بن موسی، طرف من الأنباء و المناقب، محقق و مصحح: عطار، قیس، ص 169، انتشارات تاسوعا، مشهد، چاپ اول، 1420ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 22، ص 484، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.
[22]. ر. ک: سید محمد حسین، طباطبایى، المیزان فى تفسیر القرآن، ج 15، ص 141 و 142، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ پنجم، 1417ق.
[23]. نور، 35: �خداوند نور آسمان�ها و زمین است مثل نور خداوند همانند چراغ�دانى است که در آن چراغى ( پر فروغ ) باشد�.
[24]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 1، ص 480، دار الحدیث، قم، چاپ اول، ‏1429ق.
[25]. ر. ک: مولى صالح مازندرانى، شرح أصول الکافی، با تعلیقات محقق شعرانى، تصحیح: غفارى، على اکبر، ج 5، ص 213، ‏دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1388ق؛ میر جهانى طباطبائى‏، سید حسن، جنة العاصمة، ص 134، بیت الزهراء، مشهد، چاپ اول، 1426ق؛ موسوی، سید محمدباقر، الکوثر فی أحوال فاطمة بنت النبی الأعظم علیهما السلام‏، ج 2، ص 30، دلیل ما، قم، چاپ اول، 1386ش؛ حسن زاده آملى، حسن، هزار و یک کلمه، ج 4، ص 505، بوستان کتاب، قم، چاپ سوم، 1381ش.
[26]. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 43، ص 2، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1363ش.
[27]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، ج 3، ص 357، انتشارات علامه، قم، چاپ اول، 1379ق؛ البته ابن شهر آشوب این القاب را از شیخ صدوق نقل می کند، در حالی که این القاب در هیچ کدام از کتاب های حدیثی شیخ صدوق ذکر نشده است، بلکه شیخ صدوق همان روایت اول را که از امام صادق ( ع ) بود، نقل می کند.
[28]. انصارى زنجانى خوئینى‏، اسماعیل، الموسوعة الکبرى عن فاطمة الزهراء سلام الله علیها، ج 18، ص 346، دلیل ما، قم، چاپ اول، 1428ق.
[29]. ر. ک: ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 4، ص 505، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت، چاپ سوم، 1414ق؛ فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج 2، ص 379، منشورات دار الرضی، قم، چاپ اول، بی تا.
[30]. فرهنگ فارسی معین.
[31]. همان، واژه �عطیه�.
[32]. لغت نامه دهخدا، واژه �عارف�.

الف: یونس بن ظبیان روایت می �نماید که امام صادق ( ع ) از من پرسید: آیا می� دانی که تفسیر فاطمه چیست؟ گفتم: مولای من! خودتان تفسیرش را بفرمایید. ایشان فرمودند: فاطمه ( س ) از هرگونه بدی و زشتی جدا شده� بود ( فطمت من الشر ) و اگر مولی علی ( ع ) با او ازدواج نمی �نمود، از ابتدای خلقت، هیچ شخص هم�تراز و صلاحیت�داری برای ازدواج با او پیدا نمی �شد.
ب: امام رضا ( ع ) به نقل از پدرانشان از پیامبر اکرم ( ص ) روایت می� نمایند که ایشان فرمودند: به این دلیل اسم دخترم را "فاطمه" انتخاب نمودم، چون خداوند او و دوستانش را از آتش جهنم جدا نموده �است.

هر کس نام او فاطمه است فرشتگان آسمان با احترام از او یاد می کنند و جان و مال او را از گزند آسیب ها و حوادث روزگار حفظ می نمایند . همچنین دختری که نام او فاطمه ( ع ) است از صفای دل و هوش فراوان و آرامش روان برخوردار است به شرط آنکه با ذکر � فاطمه � و توجه قلبی ، خود را به چشمه زلال عرفان او متصل سازد و از ارتکاب به گناهان کوچک و بزرگ پرهیز نماید. ای عزیزی که نامت فاطمه است بدان که نور حضرت فاطمه ( س ) زینت عرش است� علقه قرط العرش � و اگر تو پاکدامن و اهل توسل به او باشی زینت فرش خواهی بود و آن بانوی بزرگوار شفاعت ترا در فردای قیامت تضمین خواهد کرد . و همچنین صاحبان این نام از آسیب شیاطین انس و جن در امان می باشند.
خوشا قلبی که آفاق برین است زنور فاطمه فرش زمین است
تنیـــده جان او با مهـــر زهـرا به گلزار ولایت لاله چین است

هامعانی مستهجن وبیخودی ازخودشان برای اسم فاطمه میسازنداگرشیعه امام حسین هستیم هرجااین شایعات رادیدیم ازاسم وآبروی ناموسشان دفاع میکنیم

بحارالأنوار ۴۳ ۱۸ باب ۲ - أسمائها و بعض فضائلها ع . . . .
۲. خلاصه معنای روایت چنین است :
حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمودند:
در شب معراج، جبرئیل در بهشت سیبی به من داد. چون آن را شکافتم، نوری از آن ساطع شد، که از آن به فزع افتادم.
جبرئیل گفت: چرا این سیب را میل نمی فرمایید؟ پس بخورید و بیمی نداشته باشید، که این نور، منصوره است در آسمان، و در زمین فاطمه است.
پس گفتم: ای حبیب من! چرا در آسمان منصوره و در زمین فاطمه است.
عرض کرد: او را در زمین فاطمه نامیدند، از آن جهت که شیعیان خود را از آتش نجات می دهد، و دشمنان خود را از دوستی خود دور دارد و در آسمان منصوره است، برای آن که دوستان خود را اعانت می کند، یا منع از دخول آتش می کند و این است قول خداوند سبحان:
و یومئذ یفرح المومنون بنصر الله ینصر من یشاء یعنی نصر فاطمة لمحبیها.
۳. بنا بر این در روایتی از پیامبر اکرم ( ص ) نقل شده است که؛ نام حضرت زهرا ( س ) در آسمان �منصوره� و در زمین �فاطمه� است. [۱] در ادامه روایت آمده: �در زمین فاطمه نامیده شد؛ براى این که شیعیان وى از آتش جهنّم حفظ می شوند و دشمنانش از دوستى و محبت وى که نجات بخش است، محروم می مانند و این است معناى کلام خداوند که می فرماید: �و در این روز ( قیامت ) ، مؤمنان به سبب نصرت و یارى خداوند شادمان می گردند�، [۲] و منظور از نصرت و یارى خداوند همین نصرت خداوند براى شیعیان و دوست داران فاطمه است که به شفاعت و یارى فاطمه از آتش دوزخ نجات می یابند. [۳]
پاورقی ها
[۱]. شیخ صدوق، معانی الاخبار، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ص ۳۹۶، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۳ق؛ فرات کوفی، ابوالقاسم، تفسیر فرات، تحقیق: محمودی، محمد کاظم، ص ۳۲۱ – ۳۲۲، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
[۲]. روم، ۴ – ۵.
[۳]. معانی الاخبار، ص ۳۹۶ – ۳۹۷.

الف: یونس بن ظبیان روایت می�نماید که امام صادق ( ع ) از من پرسید: آیا می�دانی که تفسیر فاطمه چیست؟ گفتم: مولای من! خودتان تفسیرش را بفرمایید. ایشان فرمودند: فاطمه ( س ) از هرگونه بدی و زشتی جدا شده �بود ( فطمت من الشر ) و اگر مولی علی ( ع ) با او ازدواج نمی�نمود، از ابتدای خلقت، هیچ شخص هم �تراز و صلاحیت�داری برای ازدواج با او پیدا نمی� شد.
ب: امام رضا ( ع ) به نقل از پدرانشان از پیامبر اکرم ( ص ) روایت می �نمایند که ایشان فرمودند: به این دلیل اسم دخترم را "فاطمه" انتخاب نمودم، چون خداوند او و دوستانش را از آتش جهنم جدا نموده �است.

همسرم اسمش فاطمه هست اینارومیگم. . ولی خداشاهده که ازته دل گفتم همه اینارو. . اصن این اسم خوبخود. محبت میاره. . . سپاس ازهمگی

با این توضیحات آیا میشود معنایی برای نام افرادی که از اسما الهی مشتق شده است گفت؟؟؟؟؟؟

البته که این میتواند به معنای فرد سر سخت و کسی که تسلیم نمیشود هم باشد

اسماعیل برزکار به نقل از سایت armanemahdaviyat. ir