عقل

عقل و قوه ٔ متفکره است . ( ناظم الاطباء ) . || کنایه از مردم حکیم و صاحب تدبیر هم هست . ( برهان ) ( ناظم الاطباء ) . شخص باتدبیر. ( آنندراج ) .

که در خود سراغ دارد و به وسیله آن خیر و شر و حق و باطل را تشخیص می دهد، عقل نامیده اند، و در مقابل این عقل ، جنون و سفاهت و حماقت و جهل قرار دارد که مجموع آنها کمبود نیروى عقل است ، و این کمبود به اعتبارى جنون ، و به اعتبارى دیگر سفاهت ، و به اعتبار سوم حماقت ، و به اعتبار چهارم جهل نامیده می شود.

عقل حجت خدا تو وجود هر انسان است، حضرت پیامبر ( ع ) می فرماید از عقل مطالبه راهنمایی وارشاد کنید و اگر از فرمانش پیروی نکنید پشیمان می شوید،
#* کلید استفاده از عقل #
دوستان عزیز شما از چه کسی مشورت میگیرید ؟
ازیک انسانی که موفق و مورد اعتماد باشه ،
۱ خیلی مهمه که ما عقل رو بشناسیم به عنوان حجت خدا
در اصل وجودمون،
۲ وبهش اعتماد کنم
۳ وازش مطالبه راهنمایی وارشاد کنیم،
برای اطلاعات بیشتر. . . .
( معرف عقل ) رو در اینستاگرام دمبال کنید ، تشکر
ک

چیزی که مسلم است این است که فهم و عقل استعداد پرورش یافتن را دارند و می توانند به کمک ابزار های حسی و فکری و خیالی و وهمی به درجات مختلف آگاهی دست یابند. حواس پنجگانه دریچه های مستقیم به محیط و اولین منبع شناخت می باشند و ادراکات حسی که حاصل تاثیرات محیط بر این منبع می باشند، میتوانند به نتیجه گیری های اشتباه و خطا آمیز توسط فهم و عقل منجر شوند، اگر این دو منبع شناخت به اندازه کافی پرورش نیافته باشند. یک مثال ساده که همگی تا حدودی با آن آشنایی داریم :
احساس ما این است که خورشید صبح ها از شرق طلوع میکند و در طول روز روی آسمان حرکت کرده و به هنگام غروب در غرب فرو می نشیند. قوای ادراکی فهم و عقل از این تجربه حس بینایی اگر خام باشند به این قضاوت غیر حقیقی خواهند رسید که علت پیدایش شب و روز گردش خورشید به دور زمین می باشد. مثال دوم : ماه را روی آسمان نگاه میکنیم و احساس ما این است که غیر از چراغ خواب طبیعت، نقش دیگری را بازی نمیکند. اما در مدرسه یاد گرفته ایم که ماه تاثیرات جذر و مد روی آب دریا ها و اقیانوس ها هم دارد و از آن مهم مهمتر نقش کره ماه ثابت نگاه داشتن محور زمین است. اگر ماه نبود کره زمین روی مدار خود به دور خورشید معلق میزد و متعاقب آن احتمالا زندگی روی زمین به این صورتی که می شناسیم ایجاد نمی شد. و اگر محور زمین کج نبود کلیه مناطق روی زمین در طول سال هرکدام یک فصل بیشتر نداشتند و زندگی به کام موجودات زنده تلخ و طاقت فرسا می شد. با دریافت های حسی به تنهایی و به کمک فهم و عقل خام و پخته نشده نمی توانیم به چنین شناخت هایی برسیم. بعضی از اندیشمندان از قبیل عارفان در کنار این سه منبع به یک منبع چهارم هم باور دارند و آنرا دل می نامند. البته به قول غزالی در کیمیای سعادت منظور از دل گوشتی نیست که ستوران هم دارای آن می باشند بلکه دل باطنی که مثل سر دارای چشم و گوش می باشد و از طریق آن می توان به یک نوع معرفت و شناخت رسید که از عهده سه منبع دیگر بر نمی آید که آنرا کشف و شهود عرفانی می نامند. در این جا بطور خیلی خلاصه به چند حقیقت اشاره میکنم که تاکنون فهم و عقل فلاسفه و حکیمان و چشم و دل باطنی عارفان و حتا فهم و عقل دانشمندان علوم تجربی نتوانسته اند آنها را ببینند. تصور همه ما انسان ها این است که افراد انسانی تنها دارای یک سرنوشت جنسی و عشقی می باشند، یا مرد اند یا زن. تاکنون فهم و عقل و دل باطنی انسان به این فکر و اندیشه و خیال دست نیافته است که ممکن است هر فرد انسانی نه تنها دارای یک سرنوشت جنسی و عشقی بلکه پنج نوع باشد. از کجا میتوان به چنین سرنوشت ها پی برد؟ در پاسخ گویی به این سوال میتوان به پدیده هم جنس گرایی اشاره نمود که در جوامع انسانی با چشم سر قابل رویئت است. فهم و عقل انسان با توجه به درجات مختلف آگاهی در مورد این واقعیت اجتماعی به قضاوت ها و نتیجه گیری های مختلفی میرسد. عده آنرا انحراف جنسی و عده ای آنرا بیماری روحی و روانی می پندارند و حتا بعضی دینداران آنرا گناه و سزاوار جزا می پندارند. روانکاوی و روانشناسی هم هنوز ریشه اصلی آنرا کشف نکرده اند و آنرا یک امر طبیعی می دانند و معتقدند که چنین تمایلی نباید سرکوب گردد. از دیدگاه این حقیر ریشه اصلی این پدیده وجود تمایلات جنسی فرعی در وجود انسان می باشد. به عنوان مثال یک مرد در پشت میل جنسی اصلی و آشکار مردانه دارای یک میل جنسی فرعی و پنهانی زنانه هم می باشد و یک زن هم به همین ترتیب دارای یک میل جنسی فرعی و پنهانی مردانه می باشد. لذا زمانیکه دو مرد یا دو زن میل جنسی به هم پیدا میکنند، نقش اصلی در این تمایل، جاذبه یا کشش میل فرعی و پنهانی هرکدام به سمت میل جنسی اصلی و آشکار دیگری می باشد و نه تنها میل های جنسی اصلی هر دوی آنان. این پدیده ساده برای فهم و عقل در مرتبه ای دیگر از آگاهی اشاره به یک حقیقت ژرف تر دارد که با درجه آگاهی کنونی قابل درک نمی باشد. در این زمینه میتوان به یک معرفت یقنی رسید و آن اینکه کلیه افراد انسانی از یک حق بنیادی تری برخوردارند که تاکنون اندیشمندان به وجود آن پی نبرده اند. این حق بنیادی این است که هر فرد انسانی حق دارد که حیات خودرا یک بار در قالب و بدن مردانه و یک بار در قالب و بدن زنانه بطور جدا گانه و مستقل از هم تجربه نماید. بر اساس اصل دیالکتیکی تبدیل ضدین به هم دیگر، مرد و زن هم میتوانند به همدیگر تبدیل شوند. البته نه از طریق مصنوعی جراحی های ترانس جندا، بلکه از طریق طبیعی. در طول عمر عالم شهودی کنونی، این تبدیل صورت نمی گیرد بلکه محل وقوع و بروز و ظهور آن در عالم شهود دوم خواهد بود. در آن عالم هر فرد انسانی از مرتبه دوم وجودی خویش پا به عرصه وجود خواهد گذاشت و حیات دوم خودرا تجربه خواهد کرد. مرتبه دوم وجودی یک مرد یک زن می باشد و مرتبه دوم وجودی یک زن یک مرد. عالم دوم پس از وقوع مه بانگ دوم آفریده خواهد شد. غیر از این حق بنیادی هر فرد انسانی دارای سه حق بنیادی تر دیگری هم می باشد که در حیات های پنجم و ششم و هفتم بر آورده خواهند شد. این حقوق بنیادی عبارت اند از زوجیت با خود و تجربه عشق خویشتن، دوبار بصورت هم جنس و یک بار بصورت غیر هم جنس: مذکر - مذکر ▪ موئنث - موئنث ▪ مذکر - موئنث. در بحث های دیگر این زوج ها را " زوج های خودی بنیادی" نام نهادم. علاوه بر این حقایق، هر فرد انسانی دارای هفت زندگی می باشد که دوتا از آنها با بدن مادی دارای نطفه و بذر روحی و پنج بار با بدن روحی دارای نطفه و بذر مادی در هفت نظم و سامان طبیعی و کیهانی به ظهور می رسند و تجربه خواهند شد، هرکدام زیر سقف یک آسمان و یک زمین خاص و ویژه خویش.
عقل انسان به دنبال دست یابی به کلیات است. میل دارد که به شناخت کامل خویشتن، جهان و خداوند برسد. طوریکه اشاره شد، عقل انسان در طول تاریخ موفق نشده است که وجود انسان را به خوبی شناسایی کند چه رسد به شناسایی جهان و خدا. اگر توجه عقل گرایان را در حین عمل رفتار و گفتار به رعایت قوانین و مقررات خرد معطوف داریم، از کوره در میروند و شروع به پرخاشگری و رفتار های غیر معقولی می نمایند. حقیقت وجود انسان " من یا خود مجرد انفرادی " می باشد و نه عقل و نه تن و نه روح و نه روان و نه جان. جای این موجود مجرد در ذهن کیهان است و کیهان خود قطره ناچیز و محدود و متناهی از وجود خداوند. لذا جای " من " در ذهن خداوند است و در طول زندگی بیدار و در طول مرگ در خواب. حیات های هفتگانه انسان به موازات هم و بطور همزمان هم در طی پلکان نزولی و هم در طی نردبان صعودی در جهان های موازی به وقوع می پیوندند. نتیجه اینکه اگر در آینده پای صحبت دینداران و فلاسفه و حکیمان و عارفان و دانشمندان علوم تجربی نشستیم و در زمینه خودشناسی و خدا شناسی و کیهان شناسی و جهان شناسی چیز هایی معقول و منطقی بگوش سرمان رسید و در کلام آنان اشاره ای به حقایق بالا مشاهده نگردید، میتوان با خیال جمع و راحت باور داشت که آن بزرگواران اعتقاد و باور و علم و دانش و شناخت هنوز به مرحله بیداری به اندازه کافی نرسیده اند. البته احترام به آنان و کلامشان مثل قبل لازم است.

و زمانیکه به اوج خود یعنی خرد برسد
حد شکوفایی است که تسلط بر احساس
را ایجاد می نماید
عقل نظری
عقل عملی
عقل منطقی
عقل عاطفی
عقل فلسفی
عقل عرفانی و
زیز شاخه رکنهای سه گانه ان است

انواع عقل
انواع عقل طبق دیدگاه فیلسوفان مختلف:
انواع عقل از نگاه سهروردی
سهروردی عقل را دارای انواع مختلف می داند: [۲] ، [۳]
عقل روباه
عقل کاسب
عقل سیاسی
عقل عالم
عقل سرخ
انواع عقل از نگاه فارابی
انواع عقل از نگاه فارابی عبارت است از: [۴]
عقل عامه
عقل بالقوه
عقل بالفعل
عقل بالمستفاد
عقل فعال
انواع عقل از نظر غزالی [ویرایش]
انواع عقل از دیدگاه غزالی: [۵]
عقل عامه
عقل متکلمان
عقل فلاسفه
انواع عقل از دیدگاه کانت
کانت عقل را از دو نوع عقل نظری و عقل عملی می داند. [۶]
عقل نظری
عقل عملی
عرفا نظرات دیگری درباره تقسیم بندی عقل دارند.
انواع عقل از نگاه مولوی
مولوی در مثنوی معنوی عقل را به قرص آفتاب، چراغ، سیاره زهره و یا کمتر از آن و نیز ستاره تشبیه کرده است. [۷]
جستارهای وابسته
شناخت
حس
فکر
عقل محض
نقد عقل محض
درگاه اسلام
پانویس
↑ ولی زاده، روزنامه جام جم، ۱۳۸۸
↑ حکمت الاشراق، سهروردی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفتم، ۱۳۸۳
↑ عقل سرخ، سهروردی، انتشارات مولی، چاپ ششم، ۱۳۸۳
↑ مسعود خشنودزاده، همشهری آنلاین، ۱۳۸۸
↑ مجله مکتب اسلام، شماره ۷، سال چاپ ۱۳۸۱
↑ نقد عقل عملی، کانت، ناشر: نورالثقلین، ۱۳۸۵
↑ مثنوی معنوی، مولوی، ناشر: ققنوس، ۱۳۸۴
منابع
حکمت الاشراق، سهروردی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفتم، ۱۳۸۳.
عقل سرخ، سهروردی، انتشارات مولی، چاپ ششم، ۱۳۸۳.
مسعود خشنودزاده، همشهری آنلاین، ۱۳۸۸.
وحید ولی زاده، روزنامه جام جم، ۱۳۸۸.
مجله مکتب اسلام، شماره ۷، سال چاپ ۱۳۸۱.
عقل در تاریخ، هگل، انتشارات شفیعی، ۱۳۷۹.
نقد عقل عملی، کانت، ناشر: نورالثقلین، ۱۳۸۵.
مثنوی معنوی، مولوی، ناشر: ققنوس، ۱۳۸۶.
از ویکی پدیا