طاق

قدمت طاق به دو هزار سال پیش از میلاد و به منطقه میان رودان بازمی گردد. با این حال مدت زمان طولانی ای گذشت تا در معماری سبک ساسانی و سبک های دوره اسلامی در ایران و معماری روم باستان و معماری گوتیک در سده های میانه ( قرون وسطی ) این سبک پوشش سقف به اوج شکوه و رونق خود برسد. این سبک که با نام شیوه «طاق و چفد» پشت به شیوه کهن و نخستین معماری، شیوه نعل و پایه دارد؛ چرخشگاهی بزرگ در تاریخ معماری جهان است. شیوه «نعل و پایه» از دوران پیش از تاریخ به مدت هزاران سال یگانه شیوه پوشش آسمانه بوده که سازه استون هنج یکی از نمونه های آن است. پیدایش شیوه «طاق و چفد» در واقع پاسخ نوآورانه به محدودیت هاییست که شیوه کهن «نعل و پایه» به آن ها دچار بود و در روند شتابان رو به گسترش شهرنشینی این محدودیت رفته رفته تنگناهایی را پیش پا می گذاشت. کاربرد تیرهای چوبی و کارگذاری آن ها بر روی دیوارها یا ستون های ساده گلی یا چوبی هرچند در ساخت سازه های روستایی آسانترین روش به نظر می رسد، اما آنگاه که هدف ساختن یک سازه بزرگ، تودرتو، و رفت و آمددار شهری باشد، شکوه اشرافیتش به کنار، کاربرد پالارهای ( نعل یا تیرحمال ) کوه پیکر سنگی و سپس فَرَسب های یک دست و متناسب بر روی آن ها بغرنج بزرگی را پیش پای رازیگر می نهد، گذشته ازینکه در همه جا نیز امکان دسترسی به تیرهای مناسب چوبی برای جایگزینی با پالارهای سنگی که تراش و جابجایی اشان خود بزرگ ترین مانع بود فراهم نبوده است؛ جدای ازینکه فرسب ها نیز خود نیاز به تنه های بلند و هم اندازه به تعداد زیاد برای هر سازه داشتند که نگه داری اشان در برابر «موریانه» خود بغرنجی دیگر بود. پیدایش نوآوری «طاق و چفد» دو امکان را با خود به ارمغان آورد: آ ) پوشاندن دهانه های هرچه فراخ تر آن هم در دوردست ترین مکان ها، چه طاق به این روش با قالب های کوچک سنگ یا آجر ساخته می شود که جابجایی و کاربرد بسیار آسانتری تا تیرهای کوه پیکر سنگی یا کمیاب تر چوبی داشتند و با ساختار چفدی خود امکان پوشش دهانه هایی که نیاز به بزرگ ترین و سنگینترین نعل ها و فرسب ها داشت را به ساده ترین روش فراهم می آوردند و دیگر آنکه ب ) زمینه را برای بالیدن و گسترش هرچه شتابان تر شهریگری و شهرنشینی بیش از پیش آماده کرد که نمونه های نخستین آن در تمدن های میان رودان و بخصوص تمدن ایلام هنوز به جای مانده است.