صندل

برگرفته از جستار"چه کلمه هایی از ایران به غرب راه پیدا کردند؟کلمات فارسی که انگلیسی ها استفاده می کنند!"از خبرگزاری مهر
واژه "صندل" در زبان پارسی نام نوعی چوب خوشبوی است که در اصل عربی شده ی "چَندَن"در پارسی است و به رنگ های سرخ و زرد و سپید است و خاصیت های دارویی و درمانی هم داشته است:
صندل آسایش روان دارد
بوی صندل نشان جان دارد ( نظامی گنجه ای ) .
چوب صندل سرخ
نام چندن در اصل هندی است ( در خط دیوانگاری: चंदन به خط لاتین: chandana ) و از این زبان به پارسی آمده و سپس به عربی وارد شده است. از راه زبان عربی به زبان لاتین درآمده و از آنجا به زبان های اروپایی رسیده است و امروزه در انگلیسی هم بدان sandalwood می گویند.
۲ ) سندل
واژه ی سندل در گذشته به نوعی کفش گفته می شد که روی آن باز بوده و بندهایی داشته که دور پا می پیچده و بسته می شده است.
امروزه سندل به نوعی ساده تری از کفش های روباز گفته می شود:
شاید به نظر برسد که این واژه از زبان های اروپایی به زبان پارسی وارد شده اما واقعیت آن است که جریان وارون است. یعنی این واژه پارسی بوده و به زبان های اروپایی وارد شده است و در فرهنگ ریشه شناسی برخط انگلیسی هم نوشته که ریشه ی آن دانسته نیست و احتمالا پارسی است. در متن های ادبیات کلاسیک پارسی، سندل به شکل �سندلک� هم به کار رفته است. این هم چند نمونه از کاربرد آن:
گرفتم به جایی رسیدی ز مال
که زرین کنی سندل و سندلک ( عنصری )
گرفتم که جایی رسیدی ز مال
که زرین کنی سندل و چاچله ( عنصری ) ( چاچَله: کفش چرمی )
ترا جوانی و جلدی گلیم و سندل بود
کنونت سوخت گلیم و دریده شد سندل ( ناصر خسرو )
برگرفته از جستار"واژه شناسی: سندل، صندل، صندلی"از تارنمای پارسی انجمن

( اصلان ) ، اتاق ( اطاق ) ، تهران ( طهران ) ، باباطاهر اوریان ( عریان ) آشیق ( عاشق ) ، قوتی ( قوطی ) قاتار ( قطار، قاتیر ( قاطر ) ، اتراق ( اطراق ) اوساندیق=خسته شدیم ( اوصندوق ) قاو ساندق ( گاو صندوق ) . . ساندیغ اوسته گوی کوزه بالام نای گولوم نای سکینه دایی قیزینای نای. . . صندل. همان سندل و تورکی است. و صندلی . همان سندلی و تورکی است.

در غم آن ترنج طبع گشای
مانده ماهان ز دور صندل سای
( هفت پیکر نظامی، تصحیح دکتر ثروتیان، ۱۳۸۷ ، ص 558 )
صندل سوده درد سر ببرد
تب ز دل تابش از جگر ببرد
( هفت پیکر نظامی، تصحیح دکتر ثروتیان، ۱۳۸۷ ، ص 574 )