هرچیزی که مناسب و لایق پادشاهان باشد
۱. هرچیز خوب و گران مایه.
۲. ویژگی آنچه درخور و لایق شاه باشد.
۳. ( قید ) با حالت شاهانه
شهوار. [ ش َهَْ ] ( ص مرکب ) مخفف شاهوار. هر چیز که لایق وسزاوار پادشاهان باشد. ( برهان ) ( غیاث ) :
... [مشاهده متن کامل]
به دیباها و زیورهای شهوار
ز تخت و طبل بزازان و عطار.
( ویس و رامین ) .
در آنجا تختها بنهاده بسیار
بر آن بر جامه های خوب شهوار.
زراتشت بهرام .
رجوع به شاهوار شود. || منسوب به شاه :
نژادش گرچه شهوار است و نیکوست
ابا این نیکویی صد گونش آهوست .
- دُرّ شهوار؛ دُرّ شایسته و لایق شاه . دُرّ گرانمایه . دُرّ گرانبها :
چون سینه بجنباند و یک لخت بپوید
از هر سر پرّش بجهد صد دُر شهوار.
منوچهری .
بدل پاک برنویس این شعر
که بپاکی چو درّ شهوار است .
ناصرخسرو.
از خون چشم بیوه زنان لعلش
از اشک چشم من دُر شهوارش .
ناصرخسرو.
راز سلیمانی شنو زآن مرغ روحانی شنو
اشعار خاقانی شنو چون درّ شهوار آمده .
خاقانی .
آذین صبوحی را زد قبه حباب از می
بر قبه از آن درّی شهوار نمود اینک .
خاقانی .
خسروا نظمم که وصف بحر جود دست توست
در خوشابی و طراوت چون دُر شهوار باد.
کاتبی .
- گوهر شهوار؛ گوهر لایق شاه . گوهر گرانمایه و گرانبها :
سخن از مستمعان قدر پذیرد صائب
قطره در گوش صدف گوهر شهوار شود.
صائب .
- لؤلؤ شهوار ؛ لؤلؤ لایق شاه . لؤلؤگرانبها :
همیشه تا نشود خاک عنبر اشهب
همیشه تا نشود سنگ لؤلؤ شهوار.
فرخی .
بدخواه تو خواهد چو تو گردد ببزرگی
هرگز نشود سنگ سیه لؤلؤ شهوار.
فرخی .
ملک ز پنج یک آنجا نصیب یافته بود
دویست پیل و دو صندوق لؤلؤ شهوار.
فرخی .
یا چو زرین شجری درشده اطراف شجر
که بر او بر ثمر از لؤلؤ شهوار بود.
منوچهری .
یا همچو زبرجدگون یک رشته ٔ سوزن
اندر سر هر سوزن یک لؤلؤ شهوار.
منوچهری .
چون سیم درون است و چو دینار برون است
آکنده بدان سیم درون لؤلؤ شهوار.
منوچهری .
نشد بی قدر و قیمت سوی مردم
ز بیقدری صدف لؤلوی شهوار.
ناصرخسرو.
ابریم که باشیم همیشه به تک و پوی
وز بحر برآریم همی لؤلؤ شهوار.
مسعودسعد.
ز صندوق و خزینه چند خروار
همه آکنده از لؤلوی شهوار.
نظامی .
در آن اندوه می پیچید چون مار
فشاند از جزعها لؤلوی شهوار.
نظامی .
- مروارید شهوار؛ مروارید بزرگ و خوشاب و غلطان . ( یادداشت مؤلف ) .
۲. ویژگی آنچه درخور و لایق شاه باشد.
۳. ( قید ) با حالت شاهانه
شهوار. [ ش َهَْ ] ( ص مرکب ) مخفف شاهوار. هر چیز که لایق وسزاوار پادشاهان باشد. ( برهان ) ( غیاث ) :
... [مشاهده متن کامل]
به دیباها و زیورهای شهوار
ز تخت و طبل بزازان و عطار.
( ویس و رامین ) .
در آنجا تختها بنهاده بسیار
بر آن بر جامه های خوب شهوار.
زراتشت بهرام .
رجوع به شاهوار شود. || منسوب به شاه :
نژادش گرچه شهوار است و نیکوست
ابا این نیکویی صد گونش آهوست .
- دُرّ شهوار؛ دُرّ شایسته و لایق شاه . دُرّ گرانمایه . دُرّ گرانبها :
چون سینه بجنباند و یک لخت بپوید
از هر سر پرّش بجهد صد دُر شهوار.
منوچهری .
بدل پاک برنویس این شعر
که بپاکی چو درّ شهوار است .
ناصرخسرو.
از خون چشم بیوه زنان لعلش
از اشک چشم من دُر شهوارش .
ناصرخسرو.
راز سلیمانی شنو زآن مرغ روحانی شنو
اشعار خاقانی شنو چون درّ شهوار آمده .
خاقانی .
آذین صبوحی را زد قبه حباب از می
بر قبه از آن درّی شهوار نمود اینک .
خاقانی .
خسروا نظمم که وصف بحر جود دست توست
در خوشابی و طراوت چون دُر شهوار باد.
کاتبی .
- گوهر شهوار؛ گوهر لایق شاه . گوهر گرانمایه و گرانبها :
سخن از مستمعان قدر پذیرد صائب
قطره در گوش صدف گوهر شهوار شود.
صائب .
- لؤلؤ شهوار ؛ لؤلؤ لایق شاه . لؤلؤگرانبها :
همیشه تا نشود خاک عنبر اشهب
همیشه تا نشود سنگ لؤلؤ شهوار.
فرخی .
بدخواه تو خواهد چو تو گردد ببزرگی
هرگز نشود سنگ سیه لؤلؤ شهوار.
فرخی .
ملک ز پنج یک آنجا نصیب یافته بود
دویست پیل و دو صندوق لؤلؤ شهوار.
فرخی .
یا چو زرین شجری درشده اطراف شجر
که بر او بر ثمر از لؤلؤ شهوار بود.
منوچهری .
یا همچو زبرجدگون یک رشته ٔ سوزن
اندر سر هر سوزن یک لؤلؤ شهوار.
منوچهری .
چون سیم درون است و چو دینار برون است
آکنده بدان سیم درون لؤلؤ شهوار.
منوچهری .
نشد بی قدر و قیمت سوی مردم
ز بیقدری صدف لؤلوی شهوار.
ناصرخسرو.
ابریم که باشیم همیشه به تک و پوی
وز بحر برآریم همی لؤلؤ شهوار.
مسعودسعد.
ز صندوق و خزینه چند خروار
همه آکنده از لؤلوی شهوار.
نظامی .
در آن اندوه می پیچید چون مار
فشاند از جزعها لؤلوی شهوار.
نظامی .
- مروارید شهوار؛ مروارید بزرگ و خوشاب و غلطان . ( یادداشت مؤلف ) .