برای اینکه در مورد شمسه به عربی یا ترنج به پارسی اطلاعات بیشتری به دست بیارید ما در وبسایت گالری فرش شکوری مقاله ای در مورد شمسه نوشتیم که دعوت می کنیم مطالعه بفرماید.
شمسه نقشی تزئینی، نمادین و انتزاعی از خورشید است که در تذهیب به کار می رود. در هنر اسلامی، شمسه ( به عربی: شمسة ) یک گل رز یا مدالیون با تزئینات پیچیده است که در بسیاری از زمینه ها از جمله نسخ خطی، فرش، فلزکاری های زینتی و تزئینات معماری مانند زیر گنبدها استفاده می شود. شمسه می تواند اشکال گوناگونی از دایره گرفته تا ستاره داشته باشد. این نام به معنای «خورشید کوچک» است که از شمس، واژهٔ عربی به معنای «خورشید» گرفته شده است. مشخصهٔ آن نقوش تکراری موجود در هنر اسلامی است، مانند استفاده از اشکال هندسی گُل یا گیاه در طرحی تکراری که به عنوان اسلیمی شناخته می شود. طرح های اسلیمی اغلب برای نشان دادن نمادی از ذات متعالی، تقسیم ناپذیر و نامتناهی خداوند به کار می رود و مانند سایر الگوها و اشکال هنر اسلامی، شمسه نیز دارای اهمیت مذهبی است، مانند نماد وحدت خداوند.
... [مشاهده متن کامل]
شمسه در زبان عربی و اردو نیز یک نام زنانه است، برای مثال شمسه آل مکتوم، شمسه بنت سهیل المزروعی.
در نسخه های خطی فارسی، صفحهٔ اول به طور سنتی شامل یک گل رز یا مدالیون بیضی شکل است که در بالا و پایین آن گاهی کارتوش ها و نخل های تزئینی وجود دارد. شمسه به چند شکل متقارن مانند ستارهٔ هشت یا دوازده پر با نقوش اسلیمی یا گل دارد. تابلوی مرکزی حاوی کتیبه ای بود که ممکن است صاحب نسخهٔ خطی، نویسنده، عنوان اثر یا گاهی تقدیم به کسی باشد. در حاشیهٔ متن، عددی در مرکز وجود دارد که بیانگر عبور از پنج یا ده آیه است.
شمسه تابلویی با طراحی دقیق است که نشان دهندهٔ چندین ماه کار یک خوشنویس تذهیب کار است که مخصوصاً برای این گونه تذهیب ها آموزش دیده است. اگرچه گل سرخ های مشابه بسیاری در نسخه های خطی فارسی تولید شده بود، اما شمسهٔ مغول در داشتن عنصری سه بعدی و ترجیح رنگ آمیزی گرم با آن ها تفاوت دارد. برای مثال تصویر نشان داده شده، صفحهٔ اول آلبوم هاکوپ گئورکیان را نشان می دهد، آلبومی که توسط شاه جهان، بین سال های ۱۶۲۸ تا ۱۶۵۸، زمانی که امپراتوری مغول به اوج شکوه فرهنگی خود رسیده بود، گردآوری شده است. این آلبوم شامل حدود پنجاه نقاشی، تذهیب و نمونه هایی از خوشنویسی است که بیشتر تحت حمایت شاه جهان خلق شده اند. ابعاد شمسه ۳۸٫۶ در ۲۶٫۵ سانتی متر ( ۱۵٫۲ در ۱۰٫۴ اینچ ) است و در حدود سال ۱۶۴۵ ساخته شده است. این طرح شامل گل های فوق العاده، نوارهای ابری، حشرات و پرندگان است. با جوهر روی کاغذ کشیده شده و با آبرنگ مات نقاشی شده است و شامل چندین رنگ طلایی است. کتیبه در تابلوی مرکزی نوشته شده است: «اعلی حضرت شهاب الدین محمد شاه جهان، پادشاه جنگجوی ایمان، خداوند پادشاهی و حاکمیت او را ماندگار کند». این آلبوم بخشی از مجموعه ای از هنر اسلامی است که در موزهٔ هنر متروپولیتن در نیویورک نگهداری می شود.
... [مشاهده متن کامل]
شمسه در زبان عربی و اردو نیز یک نام زنانه است، برای مثال شمسه آل مکتوم، شمسه بنت سهیل المزروعی.
در نسخه های خطی فارسی، صفحهٔ اول به طور سنتی شامل یک گل رز یا مدالیون بیضی شکل است که در بالا و پایین آن گاهی کارتوش ها و نخل های تزئینی وجود دارد. شمسه به چند شکل متقارن مانند ستارهٔ هشت یا دوازده پر با نقوش اسلیمی یا گل دارد. تابلوی مرکزی حاوی کتیبه ای بود که ممکن است صاحب نسخهٔ خطی، نویسنده، عنوان اثر یا گاهی تقدیم به کسی باشد. در حاشیهٔ متن، عددی در مرکز وجود دارد که بیانگر عبور از پنج یا ده آیه است.
شمسه تابلویی با طراحی دقیق است که نشان دهندهٔ چندین ماه کار یک خوشنویس تذهیب کار است که مخصوصاً برای این گونه تذهیب ها آموزش دیده است. اگرچه گل سرخ های مشابه بسیاری در نسخه های خطی فارسی تولید شده بود، اما شمسهٔ مغول در داشتن عنصری سه بعدی و ترجیح رنگ آمیزی گرم با آن ها تفاوت دارد. برای مثال تصویر نشان داده شده، صفحهٔ اول آلبوم هاکوپ گئورکیان را نشان می دهد، آلبومی که توسط شاه جهان، بین سال های ۱۶۲۸ تا ۱۶۵۸، زمانی که امپراتوری مغول به اوج شکوه فرهنگی خود رسیده بود، گردآوری شده است. این آلبوم شامل حدود پنجاه نقاشی، تذهیب و نمونه هایی از خوشنویسی است که بیشتر تحت حمایت شاه جهان خلق شده اند. ابعاد شمسه ۳۸٫۶ در ۲۶٫۵ سانتی متر ( ۱۵٫۲ در ۱۰٫۴ اینچ ) است و در حدود سال ۱۶۴۵ ساخته شده است. این طرح شامل گل های فوق العاده، نوارهای ابری، حشرات و پرندگان است. با جوهر روی کاغذ کشیده شده و با آبرنگ مات نقاشی شده است و شامل چندین رنگ طلایی است. کتیبه در تابلوی مرکزی نوشته شده است: «اعلی حضرت شهاب الدین محمد شاه جهان، پادشاه جنگجوی ایمان، خداوند پادشاهی و حاکمیت او را ماندگار کند». این آلبوم بخشی از مجموعه ای از هنر اسلامی است که در موزهٔ هنر متروپولیتن در نیویورک نگهداری می شود.
در هنر: به چمِ ماندلا ( mandala ) یا جم شیدگری ( به پارسی ) میباشد که با وسایلی بخصوص صورت میگیرد و از همه طرف، قرینه است.