سوسن

حافظ:
سوسن چو زبان گشود، خاموش شد لاله
تا غنچه خنده زد، بر او خندید نرگس
مولوی:
سوسن اندر باغ، می گوید سخن
گوش دار ای مرد جان، این را بدان
صائب تبریزی:
سوسنِ صدپرده چون بگشاد، لب خاموش شد
نرگس از مستی به یک چشم اشک ریزان شد همی
بیدل دهلوی:
لب گشودن کار هر سوسن زبان بی هنر نیست
خامشی هم یک جهان گفتار دارد، بشنوید
پاسخ به جدیری :
فعل سوسماک در زبان ترکی برگرفته از سوسن فارسی بوده که از طریق زبان سغدی وارد ترکی شده و به معنای سکوت و خاموشی کاربرد دارد .

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

*سوسن* به نوعی گل از خانوادهٔ لاله ها اشاره دارد که معمولاً دارای گل های بزرگ و زیبا با رنگ های مختلف است. این گل ها به خاطر زیبایی و عطر خوششان شناخته می شوند.
2. ** ( معنی مجازی ) :**
در برخی فرهنگ ها، *سوسن* به عنوان نمادی از **زیبایی، پاکی و عشق** نیز شناخته می شود.
- - -
### 🔹 **ویژگی ها:**
- **رنگ ها:** سوسن ها می توانند در رنگ های مختلفی از جمله سفید، زرد، صورتی و بنفش وجود داشته باشند.
- **محل رشد:** این گل ها معمولاً در باغ ها و پارک ها کاشته می شوند و نیاز به نور خورشید و خاک مرطوب دارند.
- - -
### 🔹 **مثال های فارسی:**
1. **سوسن یکی از زیباترین گل هاست. **
*Lily is one of the most beautiful flowers. *
2. **در باغ ما سوسن های زیادی می روید. **
*Many lilies grow in our garden. *
- - -
### 🔹 **نکته ی فرهنگی:**
سوسن در ادبیات و شعر فارسی نیز به عنوان نمادی از زیبایی و لطافت مورد استفاده قرار می گیرد و در اشعار شاعران بزرگ ایرانی به وفور دیده می شود.

پس از درگذشت حسن عسکری، به گفته حکیمه خاتون، مسئولیت شیعیان به عهده سوسن بود و او یکی از نایبان نوه اش حجت بن الحسن بوده است. او تا زمان غیبت صغری زنده بود و در شهر سامرا درگذشت.
در منابع تاریخی و روایی برای مادر حسن عسکری چند نام بیان شده، که عبارتند از:سُوسَن، حُدَیْث، سَلیل، حُدَیْثه، حَرْبیّه، سَمانه. بنا به نوشته عیون المعجزات: «اسم مادر امام علیه السلام ، بر اساس آنچه محدّثان بیان نموده اند، «سلیل» است. . . » تعدّد نام در بین عرب ها رایج بوده، به ویژه برای کنیزان؛ چرا که ورود آنها به سرزمین غیر مادری یا به خانه مولا و مالک جدید، زمینه نامگذاری و تغییر اسامی را در پی داشته است. لذا موّرخان و محدّثان پیش از معرّفی نام این بانو، یادآور شده اند که: «و امّه امّ ولد یقال لها. . . ؛ و مادر امام عسکری علیه السلام کنیز و جاریه بود که نامیده شده به. . . ». البتّه برخی نیز بر این باورند که بیشتر این اسامی، از القاب او است. سوسن پس از تولّد فرزندش حسن عسکری با کنیه «امّ الحسن» و «امّ ابی محمّد» نامیده شد و با تولّد نوه یگانه اش ( حجت بن الحسن ) ، با لقب و عنوان «جدّه» شهرت یافت. شیخ عباس قمی در منتهی الآمال نام مادر حسن عسگری را «سوسن» می داند و البته از القاب ایشان به سلیل، حدیث و جدّه اشاره می کند.
نسب و دودمان سوسن چندان مشخّص نیست؛ امّا از تعابیری چون «امّ ولد» و «حربیّه» می توان نتیجه گرفت که وی به عنوان «کنیز» در مدینه زندگی می کرد و شاید همراه خانواده و اقوامش در یکی از جنگ های عصر حکومت بنی عباس به مدینه آمده است؛ همان گونه که برخی گفته اند: «وی در ولایت و کشور خودش، پادشاه زاده بوده. . . » زمان ولادت او را می توان این گونه تخمین زد که: سوسن در بین سال های ۲۱۸ ـ ۲۱۵ ق. به دنیا آمده است.
سوسن در حدود سال های ۲۲۵ تا ۲۲۹ ق. به ازدواج علی هادی در آمد. حسن عسکری خاطره نخستین روز آشنایی پدر و مادرش را چنین بیان می کند: زمانی که سلیل ـ یا سوسن ـ به علی هادی رسید، امام دهم شیعیان گفت: «سلیل، مسلولهٌ من الآفات و العاهات و الأرجاس و الأدناس ( الأنجاس ) ؛ سلیل، از بدی ها، پلیدی ها، زشتی ها، ناپاکی ها و آلودگی ها، پاک و عاری است. » علی هادی در ادامه چنین بشارت داد: «سیهب اللّه حجّته علی خلقه یملأ الأرض عدلاً کما ملئت جوراً؛ به زودی خداوند ( از دامن و نسل سلیل ) حجّت الهی بر خلق خود ( مهدی موعود ) را موهبت و عطا می کند. او زمین را از عدل و داد پر می نماید، همان طور که از جور و ستم پرشده باشد. »۸