افعال و خواص آن : مسهل بلغم و سودا و صفرا و اخلاط سوخته و منقی دماغ و شدیدالغوص به عمق بدن و مقوی آن و جالی جلـد .
*اعضاء الراس و الصدر و الغذاء و غیرها * جهت صرع و شـقیقه و جنون و صداع کهنه و درد پهلو و ضیق الـنفس و قـولنج و عـرق النسا و نقرس و تشنج عضـل و داءالثعلـب و داءالحیـه و حکـه و جرب و بثورهای کهنه و شپش که در بدن به ه م رسـیده باشـد و جهت قتل دیدان و شقاق دسـت و پـا و سـایر امـراض سـوداوی و اوجاع مفاصل حاصل از بلغم و صفرای مخلـوط بـا هـم و جهـت
... [مشاهده متن کامل]
وسواس سوداوی بالعرض نیز و آشامیدن مطبوخ نـیم اوقیـه آن دردو اوقیه زیت الانفاق که به نصف رسد جهت درد کمر و ورکـین و اخراج خلیط خام از آن هر دو عضو و جهت بواسیر و آشامیدن آب مطبوخ آن با ادویه مناسبه و گل سرخ جهت اخـراج اخـلاط مذکوره و با گل سرخ و شیره تازه دوشیده و شکر به دسـتور کـه وزن سنامکّ ی از دو مثقال تا چهار مثقال تا شش مثقال و گل سـرخ از یک درم تا دو درم به حسب مزاج و مـرض و شـیر گـاو تـازه دوشیده از ربع آثار هندی تا یـک آثـار باشـد و سـفوف کوبیـده
بیخته آن را با گل سرخ و شکر با شیر تازه دوشیده نیز همان اثـر دارد ولیکن آب مطبوخ آن بیغایلهتر است از جرم آن و آشـامیدن یک مثقال از مسحوق آن با عسل سـه روز متـوالی تـا هفـت روز جهت رفع وجع مفاصل و امثال آن مجرب .
المضار : مورث کرب و مغص و غثیان ، مصلح آن پـاک کـردن از چوب و شاخ و تخم و آلودن بـ ه روغـن بـادام بعـد از کوبیـدن و پختن و با هلیله زرد و گل سرخ و انیسون و بنفشه آو ب میـو ه هـا استعمال نمودن و بالجمله استعمال آن بدون گل سرخ و روغن بادام
جایز نیست .
مقدار شربت : از جرم آن از دو درم تا سـه درم و از مطبـوخ آن از چهار درم تا هفت درم .
بدل آن : گفته اند مثل آن تربد و نصـف آن هلیلـه زرد و ربـع آن بنفشه است ولیکن این مقدار بسیار است در اکثر امزجه و ضـماد مطبوخ آن در سرکه به حدی که قوام به هم رساند بر بدن جهـت جرب و حکه و کلف و بهق و اندمال زخمهای کهنـه و بـر مـوی جهت منع ریختن آن و با حنا بر موی جهت سیاه کردن آن مـؤثر و با سرکه و شاهتره و برگ حنا که با آب نرم ساییده در حمام و یا غیر آن بر بدن بمالند و بعد از سه چهار ساعت بشـویند جهـت حکه و جرب و قروح خبیثه و اندمال جراحات بـا تکـرار عمـل مجرب.
بدان که شیخ الرییس رحمۀ االله تعالی متعـرض ذکـر سـنا
نشده و حبوب و سفوفات و ضماد و مطبوخات و معاجین و نقـوع سنامکّ ی در قرابادین مذکور شد .
*اعضاء الراس و الصدر و الغذاء و غیرها * جهت صرع و شـقیقه و جنون و صداع کهنه و درد پهلو و ضیق الـنفس و قـولنج و عـرق النسا و نقرس و تشنج عضـل و داءالثعلـب و داءالحیـه و حکـه و جرب و بثورهای کهنه و شپش که در بدن به ه م رسـیده باشـد و جهت قتل دیدان و شقاق دسـت و پـا و سـایر امـراض سـوداوی و اوجاع مفاصل حاصل از بلغم و صفرای مخلـوط بـا هـم و جهـت
... [مشاهده متن کامل]
وسواس سوداوی بالعرض نیز و آشامیدن مطبوخ نـیم اوقیـه آن دردو اوقیه زیت الانفاق که به نصف رسد جهت درد کمر و ورکـین و اخراج خلیط خام از آن هر دو عضو و جهت بواسیر و آشامیدن آب مطبوخ آن با ادویه مناسبه و گل سرخ جهت اخـراج اخـلاط مذکوره و با گل سرخ و شیره تازه دوشیده و شکر به دسـتور کـه وزن سنامکّ ی از دو مثقال تا چهار مثقال تا شش مثقال و گل سـرخ از یک درم تا دو درم به حسب مزاج و مـرض و شـیر گـاو تـازه دوشیده از ربع آثار هندی تا یـک آثـار باشـد و سـفوف کوبیـده
بیخته آن را با گل سرخ و شکر با شیر تازه دوشیده نیز همان اثـر دارد ولیکن آب مطبوخ آن بیغایلهتر است از جرم آن و آشـامیدن یک مثقال از مسحوق آن با عسل سـه روز متـوالی تـا هفـت روز جهت رفع وجع مفاصل و امثال آن مجرب .
المضار : مورث کرب و مغص و غثیان ، مصلح آن پـاک کـردن از چوب و شاخ و تخم و آلودن بـ ه روغـن بـادام بعـد از کوبیـدن و پختن و با هلیله زرد و گل سرخ و انیسون و بنفشه آو ب میـو ه هـا استعمال نمودن و بالجمله استعمال آن بدون گل سرخ و روغن بادام
جایز نیست .
مقدار شربت : از جرم آن از دو درم تا سـه درم و از مطبـوخ آن از چهار درم تا هفت درم .
بدل آن : گفته اند مثل آن تربد و نصـف آن هلیلـه زرد و ربـع آن بنفشه است ولیکن این مقدار بسیار است در اکثر امزجه و ضـماد مطبوخ آن در سرکه به حدی که قوام به هم رساند بر بدن جهـت جرب و حکه و کلف و بهق و اندمال زخمهای کهنـه و بـر مـوی جهت منع ریختن آن و با حنا بر موی جهت سیاه کردن آن مـؤثر و با سرکه و شاهتره و برگ حنا که با آب نرم ساییده در حمام و یا غیر آن بر بدن بمالند و بعد از سه چهار ساعت بشـویند جهـت حکه و جرب و قروح خبیثه و اندمال جراحات بـا تکـرار عمـل مجرب.
بدان که شیخ الرییس رحمۀ االله تعالی متعـرض ذکـر سـنا
نشده و حبوب و سفوفات و ضماد و مطبوخات و معاجین و نقـوع سنامکّ ی در قرابادین مذکور شد .