سرمه

از داشتن، داشماق درست کرده، از گفتن گویماق، دیوار را گرفته دووارماق درست کرده به چم ایستادن، آینالاماق=بازتاب دادن، سکه لاماق= سکه زدن، گوللاماق=گلکاری کردن، دفترلاماق=ثبت کردن، حوکمتمک=فرمان دادن، رسمتمک= رسم کردن، آتشلمک= آتش زدن، حیساپلاماق= برآورد کردن، رنکلمک= رنگ زدن و. . . . . . .
خب سرمه را هم گرفته ازش سورماق درآورده به چم مالیدن!
هر وقت حساب و رنگ و داشتن و حکم و دیوار و آینه و. . . ترکی شد سرمه هم ترکی میشه. ( اینک میاد میگه اینا همششش ترکیه )
سرمه به ریخت سورمگ در پهلوی هست هروقت شماها یه چیزی به ترکی که کهن تر از پهلوی باشه نشون دادید که تازه سورماق هم توش بود بیایید و با سند بگویید که سخنتون خریدار پیدا کنه ولی زبانی که سنت نوشتاری نداشته نخستین نوشته اش تازه پس از اسلام پیدا شده یعنی که هیچ انگار که هرگز نبوده روی هیچ چیزی نمی تونه ادعا کنه.
زبانی که گویشورانش از فرهنگ و تمدن و هنر و دانش و نویسندگی و اقتصاد و پزشکی و ادب و. . . بسیار کم بهره بودند تنها کارشون بود ترکتازی و ویرانی و غارت دیگران و گذران زندگیشون از این راه بوده اینک می خواستید مثلن واژه براتون پس انداز کرده باشند؟

✅ دیدگاه اول: ریشهٔ فارسی ( دیدگاه رایج تر و دارای منابع معتبر )
اکثر منابع معتبر زبان شناسی فارسی بر این باورند که واژهٔ سرمه ( به معنای ماده ای سیاه برای کشیدن در چشم ) واژه ای فارسی است و ریشه ی آن به واژه ی سورم یا سورمه در فارسی میانه و فارسی باستان بازمی گردد.
منابع:
1. دهخدا:
> سرمه: ( سُ ) [ س ُ م َ / م ِ ] ( اِ ) از کلمه پهلوی surma آمده، و آن جسم سیاه براقی است که از سنگی خاص کوبیده می شود و برای آرایش و محافظت چشم به کار می برند.
2. برهان قاطع:
> سرمه، سنگی است معروف که بکوبند و در چشم کشند.
3. فرهنگ عمید:
> سرمه = گردی سیاه رنگ که از سنگ مخصوص می گیرند و برای تقویت چشم یا آرایش در آن می کشند. ریشه فارسی.
4. فرهنگ واژه های اوستا و فارسی باستان ( از دارمستتر و هورن ) :
> واژه ی surma در فارسی میانه نیز آمده و در متون زرتشتی نیز از آن یاد شده است.
- - -
✅ دیدگاه دوم: ریشهٔ ترکی ( دیدگاه کم اقبال تر )
برخی منابع غیررسمی یا گویش شناسان ترکی معتقدند واژه ی �سرمه� می تواند از ترکی آمده باشد:
در ترکی فعل "s�rmek" به معنی �مالیدن، کشیدن، مالش دادن� است.
گفته می شود اگر از ریشه ی فعل s�r - ( مالیدن ) پسوند مصدرساز - me استفاده کنیم، واژه ی s�rme ساخته می شود که در ترکی به معنای همان سرمه ی چشم است.
اما:
واژه ی s�rme در زبان ترکی وارداتی از فارسی شناخته می شود، نه یک واژه ی بومی. فرهنگ های ترکی مدرن مانند TDK ( T�rk Dil Kurumu ) نیز ریشه ی آن را فارسی ذکر کرده اند.
- - -
نتیجه گیری نهایی:
🔹 با بررسی دقیق منابع تاریخی، زبانی و ادبی، می توان گفت:
> �سرمه� واژه ای فارسی است که از فارسی میانه و پهلوی آمده و در زبان ترکی و دیگر زبان ها وام گرفته شده است، نه برعکس.
یعنی فعل �سورمک� در ترکی که به معنای مالیدن است، اگرچه ظاهراً شبیه به واژه ی �سرمه� است، اما اشتراک صوتی تصادفی است و شواهد تاریخی کافی برای برگشت ریشه از ترکی به فارسی وجود ندارد.
- - -

این ظرف حاوی پودر سیاه رنگی بود که به عنوان لوازم آرایش چشمی ( سرمه یا خط چشم ) استفاده می شده.
پس از نمونه برداری و تحلیل در آزمایشگاه های بین المللی، فرمول این ماده شناسایی شد :
ررسی های علمی نشان داد که این پودر شامل: گرافیت طبیعی ( Graphite ) – ایجاد جلوه درخشنده و نقره ای - اکسید منگنز ( Manganese oxide ) – ایجاد رنگ سیاه غلیظ

حافظ:
سرمه ز مغز دل کشم، خال به خون دل کنم
تا نگهش خوش تر آید بر رخ چون ماه دوست
سعدی:
نرگس تو گرچه سرمه دان ندارد
سرمه ما را به چشم خود کشد، یارا!
رودکی:
چشمان سیاه داری، ای جان، چه کنیم؟
با خال و خط و غمزه و مژگان چه کنیم؟
سرمه زده ای به دیده چون نرگس مست
با آن رخ همچو ماه تابان چه کنیم؟
فرخی سیستانی:
ز دیده سرمه برون کن، به خون دل سرمه کش
که سرمه خون جگر به چشم عاشقان باید
عنصری:
آن صنم کاو سرمه از خون جگر دارد به چشم
دل به تیر مژه چون تیر تر دارد به چشم
فردوسی:
به سان پری چهره ای ماه گون
دو چشمش چو سرمه کشیده ز خون

نام رنگ سرمه ای از این ماده برگرفته شده است.
در دوران باستان، از ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد، ملکه های مصری به چشم خود سرمه می کشیدند. سرمه را نگهبان چشم علیه بیماری ها می دانستند و تیره کردن رنگ دور پلک ها از شدت رسیدن آفتاب به چشم نیز کم می کند.
قدیمی ترین کاست هند یعنی کولی ها نیز از سرمه برای آرایش بهره می گرفتند. مادران در شبه قاره هند و برخی نواحی پیرامونی، به چشم نوزادان و کودکان سرمه می کشیدند. به باور آن ها این کار «سوی چشم را نیرو می بخشد» و «علیه چشم بد» نگهداری می کند. یک نوع دیگر از سرمه نخ های تابیده رنگی است که برای دور پشتی استفاده می شود
سرمه به گلو کشیدن: سرمه به گلو کشیدن کنایه از گنگ ( لال ) شدن است، چون سرمه سرشتی سرد و خشک دارد می گویند که اثر بلع آن آواز بند می شود. به همین دلیل در گذشته از این ماده برای شکنجه مخالفان استفاده می شده است.

دوستان ارجمند و دانشمندم توضیح دادند که واژه سورنه هزار سال پیش در شعر رودکی سمرقندی به وضوح آمده است با این حال عده ای می خواهند به زور ثابت کنند سورمع واژه ای ترکیست! حال آنکه زبان ترکی و ورود ترکان به ایران سابقه ای نهایتاً ۷۰۰ ساله دارد و قرنها بعد از رودکی بوده است
آیا این ها کافی نیست و وقت آن نرسیده که در عصر انفجار اطلاعات تا دست از این تعصب بیهوده و بی معنی بر دارید؟!