ساعت ابی

از حدود ۴ هزار سال قبل نشانه هایی از بکارگیری ابزار برای سنجش زمان مشاهده شده است. در مصر، ایران، عراق، هند و دیگر تمدن های قدیم ابزارهایی پیدا شده که باستان شناسان می گویند برای سنجش زمان بوده اند. اما به نظر بیشتر پژوهشگران این ابزارها برای سنجش زمان نبوده بلکه بیشتر جنبه مذهبی و دینی داشته است. در گذشته بشر برای دانستن وقت و زمان، با توجه به تجربه و دانش زمان، ابزارهایی را اختراع کرده و مورد استفاده قرار داده است که استفاده از آفتاب و آب مهم ترین آن ها بوده است. ساعت با فرم امروزی اش ( ۲۴ ساعتی ) از قرن پانزدهم میلادی مورد استفاده بوده و در یک قرن گذشته رواج عمومی پیدا کرده است. کالیستنس مورخ یونانی که در لشکرکشی اسکندر مقدونی به ایران همراه او بود و رویدادهای روز و مشاهداتش را همیشه یادداشت می کرد در یادداشتی که بعداً با محاسبات تقویمی معلوم شده که متعلق به سپتامبر ۳۲۸ پیش از میلاد است نوشته است: در اینجا ( ایران ) ، در دهکده ها که آب را برحسب نوبت به کشاورزان برای آبیاری می دهند، یک فرد از میان آنان ( کشاورزان ) انتخاب می شود تا بر مدت زمان نوبت ( و تقسیم زمانی سهام ) نظارت داشته باشد. . این فرد در کنار مجرای اصلی آب و محل انشعاب آن میان کشاورزان، بر سکویی می نشیند و ظرفی فلزی را که سوراخ بسیار ریزی در آن تعبیه شده است در ظرفی بزرگتر و پر از آب قرار می دهد که پس از پر شدن ظرف کوچک ( یک بار یا چند بار ) که به آهستگی و طبق محاسبه قبلی ابعاد سوراخ آن صورت می گیرد، آب را قطع و آن را به جوی کشاورز دیگر باز می کند و این کار دائمی است و این وسیله ( ساعت آبی ) عدالت را برقرار کرده بود و مانع از نزاع کشاورزان بر سر آب می شد. با توجه به گزارش کالیستنس می توان گفت که ساعت آبی قبل از دوره اسکندر مقدونی در ایران گسترده بوده و اختراع آن باید در سده های قبل در ایران روی داده باشد.