زایه

ریشه این واژه در فارسی میانه و اوستایی روشن است:
اوستایی: ‎zaēta - ( = زاییده، تولد یافته )
فارسی میانه: ‎zāy - ( = زادن )
بنابراین این واژه ریشه مستقیم در زبان های ایرانی باستان دارد و هیچ ارتباطی با ترکی ندارد.
ترکی آغوزی یا اوغوزی واژه ای مشابه برای �زاییدن� ندارد که بتوان گفت فارسی از آن وام گرفته است. در ترکی واژه های �دوغماق� ( زاییدن ) و �دوغوم� ( تولد ) استفاده می شود.
📚 منبع:
Bartholomae, Altiranisches W�rterbuch ( 1904 ) , s. v. zaēta -
MacKenzie, A Concise Pahlavi Dictionary ( 1971 ) , p. 96
- - -
۲. واژه �بغض�
در فارسی �بُغض� به معنای دشمنی و کینه است.
ریشه آن کاملاً عربی است:
عربی: بُغْض ( از ریشه ب غ ض = دشمن داشتن، ضد حُبّ ) .
در قرآن هم آمده است: بُغْضًا بَیْنَکُمْ ( بقره: ۹۰ ) .
بنابراین �بغض� اصلاً وام واژه است، نه ایرانی و نه ترکی.
- - -
۳. ادعای ارتباط �بغض� با �بغاض = گلو� در ترکی
در ترکی واژه ی �بوغاز� ( boğaz ) به معنی �گلو، تنگه� وجود دارد.
اما این واژه هیچ ارتباطی با �بغض� عربی ندارد:
�بوغاز� از ریشه ی ترکی boğ - ( خفه کردن، فشار دادن ) است.
�بغض� از ریشه عربی بغض ( دشمنی، ضد محبت ) .
تنها شباهت آوایی ( boghaz / boghz ) وجود دارد، ولی ریشه و معنا کاملاً متفاوت اند.
شباهت صوری دلیل وام گیری نیست، این خطای کلاسیک etymological fallacy است.
📚 منبع:
Doerfer, T�rkische und mongolische Elemente im Neupersischen ( 1963–75 ) , Bd. I
Wehr, Arabic Dictionary ( 1979 ) , s. v. baġḍ
Clauson, An Etymological Dictionary of Pre - Thirteenth - Century Turkish ( 1972 ) , s. v. boğ -
- - -
۴. جمع بندی
�زای� واژه ای ایرانی و اوستایی ست، هیچ ریشه ترکی ندارد.
�بغض� واژه ای عربی ست، از قرآن وارد فارسی شده.
�بوغاز� ترکی فقط از نظر صدا شبیه �بغض� است، اما معنا و ریشه اش فرق دارد.
پس این ادعا که �صدها واژه از ترکی به فارسی رفته با تغییر فتحه و ضمه� ساخته شده، جعلی و غیرعلمی است.
- - -

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
در جواب به کسانی که فقط خودش رو گول می زنند و حرف های بدون سند و مدرک می زدند با این حرف خودتان خار و بی ارزش می کنید بس کنید هر کسی به من و خانواده من توهین حرمزاده بی ناموس بی رگ و ریشه سیم کش و جاکش و خودش و جد آبادش هست اگر توهین کند
جواب شما ها
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
▪️انسان کور را می توان درمان کرد اما نادان متعصب را هرگز. . . !
تعصب کور کورانه انسان بینا را کودن می کند. تعصب یک امر اشتباه است، حال فرقی نمی کند که این تعصب نسبت به دین، مذهب، نژاد، قوم، رنگ و حتی فردی باشد. تعصب، تعصب نام دارد. انسان متعصب برای مخفی کردن ضعف اجتماعی خود همواره در حال فرافکنی، تهمت، افترا، دروغ پردازی و جعل سازی نسبت به منتقدان خویش است.
غافل از اینکه برجسته ترین راه شناخت یک انسان بزرگ، اعتراف شجاعانه او به اشتباهات گذشته ی خویش است. از تعصب بپرهیزیم؛ تعصب، بیجا و بجا ندارد. تعصب، تعصب است. هر کس به وسعت تفکرش آزاد است. . . !
✍کریستوفر هیچنز

مختصات ( یِ ) [ ع . ضائع ] ( اِفا. )
آواشناسی zAye'
الگوی تکیه WS
شمارگان هجا 2
منبع لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی عمید
فرهنگ فارسی معین
فرهنگ واژه های سره
فرهنگ فارسی هوشیار
واژگان مترادف و متضاد