رگ شناسی، مطالعه عروق خونی و لنفی
مترادف ها
پیشنهاد کاربران
رگ شناسی یا «رساله در نبض» یکی از کتاب های ابن سینا است که به زبان پارسی نگاشته شده است. ابن سینا این کتاب را به فرمان علاء الدوله نگاشته است. «رگ شناسی» از نوشته های مسلم پورسینا است که وی در این رساله شاهکار بزرگی از خود بیادگار گذارده و اکنون بسیاری از مطالب آن با دانش کنونی پزشکی همخوانی دارد. در این رساله شمار زیادی اصطلاحات پزشکی دیده می شود که ابن سینا برابرهای پارسی آن را آورده است. «رگ شناسی» یکی از مؤلفات ابن سینا است و چنان که از نام آن برمی آید دربارهٔ نبض و شناسایی رگ هاست. «رگ شناسی» رساله ایست که ظاهرا در اواخر عمر او به رشته تحریر در آمده است چرا که عقایدی متفاوت با آنچه که در کتاب قانون فی الطب نگاشته است در آن مستتر است.
... [مشاهده متن کامل]
اگرچه رگ و پی برای عصب ها سرخرگ ها و سیاهرگ ها بکار می رود ولی ابن سینا خود آن را در این کتاب گاهی به معنی محل عبور روح از آن نام برده است باید در نظر داشت که پیشینیان به پی روی از جالینوس نبض را ناشی از حرکات موجی ( مستدیر ) رگها می دانستند، به همین دلیل در این کتاب نیز رگها استعداد جنبش داشته یا دارای حرکت انقباض و انبساطی ( نبض ) می باشند.
نسخه های خطی فراوانی از آن در کتابخانه های دنیا و ایران موجود است. این کتاب برای نخستین بار در سال ۱۳۱۷ به یادگار جشن گشایش دبیرستان پهلوی از طرف وزارت معارف وقت به چاپ رسیده است. در سال ۱۳۳۰ به یادگار جشن هزاره ابوعلی سینا توسط «انتشارات انجمن آثار ملی» به شماره یازده با مقدمه و حواشی و تصحیح استاد سید محمد مشکوة در تهران به چاپ رسیده است و دوباره در سال ۱۳۸۳ توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ شد.
در آغاز کتاب چنین است:
سپاس مر آفریدگار را و ستایش مر او را و درود بر پیغامبر گزیده و اهل بیت و یاران او. فرمان ( خداوند ملک عادل سید منصور مظفر ) عضدالدین علاءالدوله و قاهر الامه و تاج المله ابوجعفر حسام امیرالمؤمنین کّرم اللّه مثواه، بمن آمد که اندر باب دانش رگ کتابی کن جامع، که همه اصل ها اندر وی بود بتفصیل. پس فرمان را پیش گرفتم باندازه طاقت و دانش خویش. و این کتاب را به زبان پارسی چنانکه فرمان بود و بر توفیق ایزد معونت کردم و از وی یاری خواستم. امیدوارم که بدولت چنین ( خداوند ) توفیق یاری یابم».
و پایان کتاب چنین است:
… و خشم نبض را عظیم کند و بلند و سریع و متواتر گرداند و غم نبض را صغیر و ضعیف و متفاوت و بطی گرداند. و هر چه بمفاجا رسد نبض را سریع و لرزان کند. اکنون این اصل ها کلی است اندر علم نبض که حکیمان گفته اند و اما نبض ( بیماران ) و بیماری ها شاید گفتن بتفصیل. انشاءاللّه تعالی».
... [مشاهده متن کامل]
اگرچه رگ و پی برای عصب ها سرخرگ ها و سیاهرگ ها بکار می رود ولی ابن سینا خود آن را در این کتاب گاهی به معنی محل عبور روح از آن نام برده است باید در نظر داشت که پیشینیان به پی روی از جالینوس نبض را ناشی از حرکات موجی ( مستدیر ) رگها می دانستند، به همین دلیل در این کتاب نیز رگها استعداد جنبش داشته یا دارای حرکت انقباض و انبساطی ( نبض ) می باشند.
نسخه های خطی فراوانی از آن در کتابخانه های دنیا و ایران موجود است. این کتاب برای نخستین بار در سال ۱۳۱۷ به یادگار جشن گشایش دبیرستان پهلوی از طرف وزارت معارف وقت به چاپ رسیده است. در سال ۱۳۳۰ به یادگار جشن هزاره ابوعلی سینا توسط «انتشارات انجمن آثار ملی» به شماره یازده با مقدمه و حواشی و تصحیح استاد سید محمد مشکوة در تهران به چاپ رسیده است و دوباره در سال ۱۳۸۳ توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ شد.
در آغاز کتاب چنین است:
سپاس مر آفریدگار را و ستایش مر او را و درود بر پیغامبر گزیده و اهل بیت و یاران او. فرمان ( خداوند ملک عادل سید منصور مظفر ) عضدالدین علاءالدوله و قاهر الامه و تاج المله ابوجعفر حسام امیرالمؤمنین کّرم اللّه مثواه، بمن آمد که اندر باب دانش رگ کتابی کن جامع، که همه اصل ها اندر وی بود بتفصیل. پس فرمان را پیش گرفتم باندازه طاقت و دانش خویش. و این کتاب را به زبان پارسی چنانکه فرمان بود و بر توفیق ایزد معونت کردم و از وی یاری خواستم. امیدوارم که بدولت چنین ( خداوند ) توفیق یاری یابم».
و پایان کتاب چنین است:
… و خشم نبض را عظیم کند و بلند و سریع و متواتر گرداند و غم نبض را صغیر و ضعیف و متفاوت و بطی گرداند. و هر چه بمفاجا رسد نبض را سریع و لرزان کند. اکنون این اصل ها کلی است اندر علم نبض که حکیمان گفته اند و اما نبض ( بیماران ) و بیماری ها شاید گفتن بتفصیل. انشاءاللّه تعالی».
نگاه کنید به: «متن رساله نبض» در همین لغتنامه
نام کتابی از ابوعلی سینا به فارسی. برای دیدن متن آن نگاه کنید به رساله ی نبض در همین لغتنامه.