روم

گویندگان این زبان قسمتی در جمهوری�اوستیای شمالی - آلانیا�و قسمتی در جمهوری�گرجستان�که ناحیهٔ خودمختار�اوستیای جنوبی�خوانده می شود، سکونت دارند. گویشی که بیشتر جنبهٔ ادبی دارد �ایرُنی� است. زبان آسی را دنبالهٔ زبان�سکایی�باستان می شمارند. شمار�گویشوران�به این زبان، در حدود ۷۰۰ هزار نفر است که عمدتاً در آلان سکونت دارند. همچنین شماری از گویشوران زبان آسی در کشور�ترکیه�به سر می برند. زبان آسی�وام واژه هایی�از زبان های�گرجی�و�روسی�در درون خود دارد.
آسی، زبانی از خانوادهٔ هندو - اروپایی و متعلق به شاخهٔ سکایی از زبان های ایرانی شمال شرقی است. این زبان از مناطق شرقی ایران به قفقاز رفته و با�زبان سغدی�که آثار آن در آسیای میانه و ترکستان چین به دست آمده و با زبان یغنایی که امروزه در نواحی شرقی سمرقند رایج است و نیز با�زبان خوارزمی�مربوط است.
گویش ها
دو گویش اصلی زبان آسی، �گویش ایرونی�در خاور اوستیا و�دیگوری�در باختر آن می باشند. بیشتر آس ها به گویش ایرونی سخن می گویند که گویش ادبی هم به شمار می آید. غیرازاین دو گروه یک لهجه آسی دیگر هم در�مجارستان�وجود داشته که بدان یاسی ( jassic ) می گفته اند. زبان یاسی اگرچه از میان رفته اما یاسی ها هنوز در�مجارستان�زندگی می کنند. به طور کل شمار�گویشوران�آسی زبانِ لهجه ایرونی بیش از لهجه دیگوری است و از این رو لهجه معیار آسی نیز به شمار می آید. اخیراً آثار و نوشته هایی نیز به گویش دیگوری ترجمه شده است. گویشوران دیگوری اغلب در غرب�اوستیا�زندگی می کنند و ایرونی لهجه شرقی تر این زبان است.
گویش دیگوری به لحاظ تغییرات زبانی نسبت به همتای خود تا اندازه ای قدیمی تر و کهنتر بنظر می رسد. تفاوت ها حتی در نظام شمارشی بیست گانه دیگوری در مقایسه نظام دهگانی ایرونی وجود دارد و اختلاف هایی در صرف و نحو افعال نیز دارند با این حال هردو�گویش هایی�از یک زبان واحد شمرده می شوند و خود نیز بر این اعتقاد هستند.
تاریخچه
نیاکان آس ها را در قرون وسطی �آلان� و �الآن� و در دوران باستان �سَرمَت� نامیده اند. این زبان اکنون زبان آس های اُستیای شمالی ( در فدراسیون روسیه ) و اُستیای جنوبی ( در گرجستان ) است. به علاوه در برخی نقاط دیگر چون کابارده بالکار و استاوروپول نیز عده ای به زبان آسی تکلم می کنند. سرزمین آسی زبان ها در دو سوی سلسله جبال قفقاز واقع شده است. زبان آسی در اصل یک زبان ایرانی است، ولی به سبب تأثیر زبان مردم قفقاز، تغییراتی در آن روی داده و از این جهت آن را یک زبان دو جنبه ای و شامل عناصر ایرانی و غیر ایرانی می دانند. بیرونی در مقدمهٔ تحدید نهایت الاماکن می نویسد که زبان قوم آلان و آس، آمیخته ای از خوارزمی و بجناکی است.
از زبان آسی در دورهٔ باستان اثری در دست نیست. در دورهٔ کلاسیک و میانه از�زبان سکایی�غربی جدا می گردد. نزدیکی این زبان با�پشتو�و�یغنابی�این رااثبات می کند. اولین اثر به جای مانده از این زبان در دورهٔ کلاسیک نبشتار سنگ قبری در�قفقاز�است که به�خط یونانی. این زبان تنها زبان ایرانی جدید است که از�زبان فارسی�تأثیر نپذیرفته است. آسی زبانان نماینده امروزی زبان قدیم اسکیت ها محسوب می شوند. این زبان که از زبان های ایرانی شرقی به شمار می رود با�زبان های پامیری�و�زبان پشتو�نزدیکی فراوان دارد. زبان آسی به همراه زبان های�آذری، �تاتی، �تالشی�و�کردی�زبان های ایرانی رایج در�قفقاز�محسوب می شوند. آسی ها را بازماندگان�ماساژت ها�و سرمتی ها نیز دانسته اند که همگی تیره های سکایی بوده اند. در دوره های متاخر آثاری از زبان آسی میانه به�خط لاتین�یا یونانی بدست آمده است که همگی تحت تأثیر زبان یونانی بوده اند. همچنین مطالعه آثار میانه آسی نشان می دهد که این زبان آموزه دارای دگرگونی آواشناسی شده است و آواهای این زبان تحت تأثیر�زبان های قفقازی�تا حد زیادی تغییر یافته اند. همچنین آسی های مهاجر در�مجارستان�نیز آثاری به این زبان خلق کرده و گویشی ویژه برای خود داشتند.
منابع ها.
Windfuhr, Gernot� ( 2013 ) . �The Iranian Languages. �Routledge.
https://books. google. com/books?id=C7au4 - y3Q - AC
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Cheung, J. T. L ( 2000 ) . �"Ossetic Loanwords in Hungarian". �Encyclop�dia Iranica� ( به انگلیسی ) . Retrieved�10 September�2017.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
فکرت، محمدآصف� ( ۱۳۶۷ ) . ��زبان آسی�. �دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج. �۱. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ص. �۳۷۰ - ۳۷۱
https://www. freezepage. com/1724850755AARZTUHDGD
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ارانسکی، یوسف م� ( ۱۳۸۶ ) . �زبان های ایرانی. ترجمهٔ�علی اشرف صادقی. تهران: انتشارات سخن. �
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
توردارسن، فردریک� ( ۱۳۹۰ ) . �زبان آسی�. �راهنمای زبان های ایرانی. ج. �۲. ترجمهٔ آرمان بختیاری، �عسکر بهرامی، �حسن رضایی باغ بیدی، نگین صالحی نیا. تهران: انتشارات ققنوس. ص. �۷۴۱ - ۷۷۵. �

نام روم بعد از فروپاشی امپراتوری روم شرقی در دوره سلجوقیان روم و بعد عثمانیان همچنان به کار میرفت.
روم از نخستین کشورها و تمدن های مطرح در شاهنامه که صراحتاً پس از ایران و توران یاد شده و نخستین فرمانروای آن در شاهنامه سلم است. سرزمین روم توسط فریدون نیایش به سلم تفویض شد. منوچهر بعد از قتل تور اینک بدنبال سلم است و سلم گریزان به سوی آلانان دژ متواری شده ولی آنجا توسط قارن رزمجو و گرشاسپ پهلوان تسخیر و همهٔ دشت و دمن و دریا جوی خون گشته بود. شاه روم در ساحل آنجا مانند همیشه قایق یا زورقی نیافت تا وارد دژ گردد در همین گیرودار منوچهر از پس او رسید.
سلم چون به کنار دریا رسید لشکر را کشته دید و عبور به درون دژ از میان اجساد برایش دشوار گشت، منوچهر سالار نو ( پور پشنگ ) و جانشین فریدون نزدیک او شد و پیش از انتقام ایرج به او یادآور شد برادر را کشتی بخاطر تاج و تخت و اکنون که تاج یافتی چرا گریزان گشته ای. در حین تاخت و تاز تنگاتنگ نزدیک سلم رسید و با ضربتی سر از بدن او جدا نمود تا مانند سرِ تور نزد فریدون ارسال گردد. اینک فریدون سر هر سه فرزند را کنار داشت.
سپاه روم همچون رمه در دشت و دریا و کوه پراکنده بود، یکی از سپاه مرد پاکیزه مغز و خردمند منتخب گشت که توأمانً زبان ایرانیان را بلد بود نمایندهٔ رومیان گشت نزد منوچهر آمد و ابراز نمود که ما همه از دامداران و کشاورزان کشور بودیم، به اجبار ما را به جنگ آوردند اینک همه بنده شاه منوچهریم فرمان او را گردن می نهیم اگر رأی جنگ و خون ریختن باشد، ما نیروی آویختن نداریم. اگر شاه اجازه دهد سران و بزرگان لشکر را تسلیم ایشان خواهیم نمود.

13 ) رعد
14 ) ابراهیم
15 ) حِجر
16 ) نحل
17 ) اِسراء ( بنی اسرائیل )
18 ) کهف
19 ) مریم
20 ) طه
21 ) انبیاء
22 ) حج
23 ) مؤمنون
24 ) نور
25 ) فرقان
26 ) شعراء
27 ) نمل
28 ) قصص
29 ) عنکبوت
30 ) روم
31 ) لقمان
32 ) سجدة
33 ) احزاب
34 ) سبأ
35 ) فاطر
36 ) یس
37 ) صافات
38 ) ص
39 ) زمر
40 ) غافر
41 ) فصّلت
42 ) شوری
43 ) زخرف
44 ) دخان
45 ) جاثیه
46 ) احقاف
47 ) محمد
48 ) فتح
49 ) حجرات
50 ) ق
51 ) ذاریات
52 ) طور
53 ) نجم
54 ) قمر
55 ) الرحمن
56 ) واقعه
57 ) حدید
58 ) مجادله
59 ) حشر
60 ) ممتحنه
61 ) صف
62 ) جمعه
63 ) منافقون
64 ) تغابن
65 ) طلاق
66 ) تحریم
67 ) مُلک
68 ) قلم
69 ) حاقه
70 ) معارج
71 ) نوح
72 ) جن
73 ) مزّمّل
74 ) مدثر
75 ) قیامه
76 ) انسان
77 ) مرسلات
78 ) نبأ
79 ) نازعات
80 ) عبس
81 ) تکویر
82 ) انفطار
83 ) مطففین
84 ) انشقاق
85 ) بروج
86 ) طارق
87 ) اعلی
88 ) غاشیه
89 ) فجر
90 ) بلد
91 ) شمس
92 ) لیل
93 ) ضحی
94 ) شرح
95 ) تین
96 ) علق
97 ) قدر
98 ) بینه
99 ) زلزله ( زلزال )
100 ) عادیات
101 ) قارعه
102 ) تکاثر
103 ) عصر
104 ) همزه
105 ) فیل
106 ) قریش
107 ) ماعون
108 ) کوثر
109 ) کافرون
110 ) نصر
111 ) مسد
112 ) اخلاص ( توحید )
113 ) فلق
114 ) ناس