رام

واژهٔ رام به معنای آرام، خوشحال، مطیع آمده است و هنوز هم این واژه به همین صورت یا به صورت رامش در معنی صلح و شادی و سازش به کار می رود. ایزد رام در آیین مزدیسنا، پاسدار و موکل روز بیست و یکم هر ماه خورشیدی است و در اوستا با صفت «بخشندهٔ چراگاه و اغذیهٔ خوب» از وی یاد شده است. همچنین در این آئین گل خیری زردرنگ به این ایزد اختصاص داده شده است.
در کنار بهمن ( وهمن یا وهومنه از امشاسپندان ) سه دستیار او قرار می گیرند که نخستین آنها ماه، دومین گوش و سومین رام است که قرینهٔ وای محسوب می شود و در زندگی بعد از مرگ نقش خاصی را ایفا می نماید. در واقع در زندگی پس از مرگ، رام به ارواح نیکوکار و عادل مدد می رساند تا مشکلات و موانع را پشت سر بگذارند. رام یکی از جنبه های زمان نیز به شمار می رود او نخستین پزشک مینوی است که چاره و درمان دردها به دست او سپرده شده است.
جیمز دارمستتر در اوستای ترجمهٔ خود، رام را همان وای یا وایو دانسته است، ابراهیم پورداوود معتقد است این دو ایزد به کلی متفاوت از یکدیگر هستند. رام یشت بخشی از اوستاست که در ستایش ایزد باد است و ویشنو، خدای هندی در تجلّی ششم و هفتم از تجلیات دهگانه ویشنو یادآور همین ایزد می باشد. وی همچنین یادآور راما، قهرمان داستان حماسی هند موسوم به رامایانا می باشد و از این جهت می توان آن را معادل ایرانی این اسطوره هندی دانست.
در دبستان مذاهب رام به معنای قوچ و حیوان نر آمده و این حیوان نماد و سمبُل رام محسوب شده است. رام به معنی برج حمل نیز هست و از این جهت یادآور دوره شبانی است. از سوی دیگر، وجود واژه ها یا نام های منسوب به رام، همچون رامتین و رامینه، گواهی پیوند دیرین این ایزد با موسیقی است. در داستان معروف ویس و رامین که مربوط به دوره اشکانی می باشد، رام، سازنده و پدیدآورندهٔ چنگ معرفی شده است. در این داستان، وی بنیانگذار شهر اهواز نیز هست و به همین دلیل اهواز گاهی رام شهر نیز نامیده شده است. رام همچنین پیشوند تعداد بسیار زیادی از نام های فارسی است.

چنانکه در رویه هایِ 1225، 1226 و 1227 از نبیگِ ( فرهنگ واژه های اوستا ) آمده است:

|| کنایه از مردم بی استعداد و ناقابل . ( برهان ) ( آنندراج ) . ناقابل و بی استعداد. || ابله و احمق . ( ناظم الاطباء ) . || بیهوده گو. ( غیاث اللغات ) . || بیهوده گر. ( غیاث اللغات ) . || بی قید و بند :
خواجگان بوده اند پیش از ما
در عطا سست مهر و سست مهار.
سنایی .

است. از این روست که امروزه در چمار چوپان نیز درک می شود. وی رامش دهنده نیز می باشد. نام رام یار می تواند به چم دوست و یاور رام باشد، می چمد یار شادمانی و خوشی. نام رامین نیز منسوب به رام ( شادمانی ) می باشد. در زبان سَنسکریت واژه های رامَیَتی ( رام ) و رامَ به چم شادمان و خوشحال است.