ذات

در زبان لاتین نیز کلمه ذات به essence ترجمه گردیده است که همین کلمه اساس در نگارش فارسی به مفهومِ موازیِ بُن بنیان ریشه پایه در حال استفاده می باشد. حتی در زبان چینی با تلفظ بِنچی منشعب از کلمه ی بن و بنیان در حال استفاده می باشد.
در تعریف این کلمه در لابلای اشعار شعرای عالم عرفان ما نیز اینطور آمده است؛
ذاتی به ظهور خویش دم زد
صد گونه صفات مظهر آمد
آهنگ این شعر با صدای استاد عزیز شهرام ناظری موجود هست.

هوذاته hu - żāta ( نیکوسرشت، خوش ذات )
اهوره ذاته ahurażāta ( دارای سرشت اهورایی، دارای ذات خدایی ) و چندین واژه ی دیگر به خوبی نشان می دهد که ذات پارسی است.

نکته 1: پیشوندِ " نِ" در زبانِ پارسیِ کُنونی برآمده از پیشوندِ " نی" در زبانِ پارسیِ میانه است که در زیرواژه یِ " نی" از همین تارنما به آن پرداخته ام و در اینجا عملگری برایِ نشان دادنِ " پایین، به پایین، بُن، اصل و ریشه" است.
( برای بررسیِ بیشتر به زیرواژه یِ " نژاد" مراجعه کنید. )

اگر یک روزی از من پرسیده شود که ذات چیست، پاسخ من به این سوال بطور مختصر به شکل و شرح زیر خواهد بود:
الف - ذات خداوند متعال ( البته خدای حقیقی و واقعی و علمی و نه خدای آئینی و دینی و فلسفی و عرفانی منجمله بیخدایی آتئیستی ) هیچ چیز پیچیده و پوشیده و مرموزی نمی باشد غیر از نام وی به زبان خود وی.
ب - ذات طبیعت هیچ چیز دیگری نمی باشد غیر نام آن به زبان خداوند.
پ - ذات هر موجود زنده و غیر زنده ای هیچ چیز دیگری نمی باشد غیر از نام آن موجود به زبان خداوند.
لذا غیر قابل شناخت بودن ذات خداوند و طبیعت و موجودات به این معناست که نام خداوند و طبیعت و نام های موجودات غیر قابل جاری شدن بر زبان انسان دنیوی و توسط قوای ادراکی فهم و عقل دنیوی انسان غیر قابل یاد آوری می باشند. از دیدگاه فردی من اسم یا نام عام ترین و بنیادی ترین مفهوم می باشد و در اساس و پایه ادبیات یعنی دستور زبان ( گراماتیک ) اسم عام ترین و بنیادی ترین مفهوم و ضمایر به عنوان جانشینان اسم در مرتبه دوم و سپس فاعل و مفعول و فعل و مصدر و صفت و قید حالت و قید های زمان و مکان و بیزمانی و بیمکانی و الا آخر. والدین یا پدر و مادر ها قبل از تولد فرزندان با هم مشورت و یک نام مناسب و دل چسب را برای فرزندان خود انتخاب می نمایند و در دوران کودکی در قدم اول نام اعضای خانواده و فامیل و همسایگان و دوستان و آشنایان و بیگانگان و نام های موجودات و رنگ ها و صدا ها و مزه ها و بو ها و غذا ها را در حد توان و دانایی خویش و استعداد کودکان به آنان می آموزند و آنهم به این علت و دلیل ساده و بدیهی که اسماء یا نام ها از اصالت برخوردار اند، البته نه نام های والدین به زبان دنیوی بر فرزندان خود و نه نام هایی که انسان با زبان های مختلف بر موجودات و امورات و موضوعات و پدیده می گذارد بلکه آن نام هاییکه خداوند متعال در آفرینش ازلی برای همیشگی و دائمیت و ابدیت و جاودانگی به زبان خویش بر موجودات و پدیده ها و امورات و موضوعات نهاده است. در این زمینه و رابطه می توان بیان داشت که اصالت نام اگر برتر و مقدم تر از اصالت وجود و ماهیت نباشد، دست کمی از آن اصالت ندارد بلکه هم سطح و هم ارز با آنها. واژه یونانی ousia با تلفظ اوسیا در اصل و ریشه یعنی از دیدگاه افلاطون و ارسطو به معنای جوهر نبوده است بلکه به معنای ذات یا نام.
تصور نمائید که خداوند متعال پس از آفریدن من در ازل یک نام بر روی من نمی نهاد، آنگاه دیگران چگونه مرا صدا می زدند : هی ؛ های ؛ هلو ؛ هالو ؛ مشتی ؛ کربلایی؛ حاجی آقا و یا حاجیه خانم ؟ :
خر ایسا را گر به مکّه برند و /چون باز آرند باز همان خر است/ البته بقول شیخ بزرگوار و پاکزاد و نیک نام سعدی.
پایان : من در پشت پرده ظاهر افراد انسانی بصورت گروهی ؛ ایلی ؛ طایفه ای ؛ قبیله ای ؛ قومی ؛ حزبی؛ ملی و بین المللی یک میدان نامرئی مشاهده می کنم البته به کمک چشمان باطنی که در آن نام های افراد انسانی در یک رقابت دوندگی ملایم و اغلب سرسختانه بسر می برند و خود افراد انسانی در طول تاریخ تاکنون به وجود چنین میدان و رقابت دوندگی واقف و آگاه نگردیده اند. این میدان و رقابت ریشه در غریزه طبیعی نام آوری و نام جوئی و شهرت طلبی دارد و آه و آخ و ناله و فقان و دود و دخان آن در وجود عده قلیل و انگشت شماری از انسان ها در اعصار مختلف دور دست باستان به آسمان سر کشیده و به جنون تبدیل شده است، مثل آورندگان یا بنیانگذاران آئین ها و ادیان و مخترعین یوغ های سنگین و سبک شرایع آئینی و دینی و منجمله بیخدایی آتئیستی و کلیه شعبات و مذاهب و ایدئولوژی ها و فرقه ها و حلقه های گوناگون پیرو آنها.

الف - نفس از لحاظ حدوث جسمانی و از لحاظ بقاء عقلانی ست: ابن سینا.
ب - نفس از لحاظ حدوث جسمانی و از لحاظ بقاء روحانی ست: ملاصدرا.
این دو حکم فلسفی - دینی قطعن و مطمئنن و یقینن و بدون شک و تردید دو فرمولبندی تخیلی - توهمی اند و تهی یا خالی از حقیقت. زیرا نفس مجرد به معنای من یا خود می باشد و غیر قابل تبدیل به ماده ؛ روح ؛ روان ؛ جان و عقل و این پدیده ها هم غیر قابل تبدیل به نفس می باشند. با استفاده از این واژه های دینی - فلسفی - عرفانی به زبان فلسفه علمی ( که هنوز شکل نگرفته است ) می توان گفت که جسم یا کالبد یا تن و یا بدن موجودات زنده و غیر زنده از خمیرمایه تثلیثی ( سه جنبه ای ) ماده - روح - روان آفریده شده و میشوند به عنوان سرا یا خانه و یا منزل نفس مجرد. مواد معدنی و بطور کلی عناصر فیزیکی - شیمیایی مندرج در جدول مندلیف یعنی اتم ها دارای نفس نمی باشند بلکه فقط گیاهان و حیوانات و افراد انسانی. نفوس نباتی و حیوانی ( به استثنای عده قلیل و انگشت شماری ) از خود آگاهی برخوردار نیستند بلکه نفس های تک تک افراد انسانی. برخلاف بینش و باور شهودی مولانا جلال الدین بلخی عارف بزرگ مسلمان و فارسی زبان، نفس نباتی و حیوانی و انسانی غیر قابل تبدیل بهمدیگر می باشند و هرکدام بطور مستقل آفریده شده اند. در این زمینه می تواند نفس را به دو بخش تقسیم نمود ؛ یکی کلی و نوعی و دیگری جزئی و انفرادی. به عنوان مثال نفوس دو فرد انسانی از لحاظ کلی و نوعی یعنی انسان بودن بطور مطلق هم ارز و یکی اند، اما از لحاظ جزئی و انفرادی بطور کامل منحصر بفرد و خاص و ویژه می باشند و هرگز نمی توانند یکی باشند. اجسام یا کالبد ها یا تن ها یا بدن های تثلیثی ( مادی - روحی - روانی ) موجودات زنده گیاهی و حیوانی و انسانی در لحظه بسته شدن نطفه و مرطوب شدن بذر هرکدام حیات یا زندگی خود را از بستر امن و آرام و ساکن و پیوسته و فراگیر جان دریافت می کنند و در لحظه مرگ استعداد دریافت زندگی را از دست می دهند و نفس مجرد به خواب ژرف و شیرین مرگ فرو می رود و نه اینکه از کالبد جدا شود. لذا عبارت های فارسی از قبیل ؛ جان اش پرید ؛ جان اش جهان باقی را ترک و به جهان باقی شتافت و در آنجا به جان جانان پیوست، بطور قطع و یقین و بدون هیچگونه شک و تردید، فرمولبندی های تخیلی - توهمی می باشند و تهی از حقیقت اند. به این معنا که موجودات زنده دارای جان های جزئی و منحصر به فرد نیستند بلکه جملگی زندگی خود را تا زمانیکه استعداد در یافت آنرا از دست نداده اند از یک چشمه واحد و یگانه دریافت می کنند و نه اینکه در حین بسته شدن نطفه و یا مرطوب شدن بذر هرکدام یک ذره جان دریافت کنند و بهنگام خشک شدن و مردن ، آن ذره از کالبد هایشان به بیرون به پرد. روح و روان هیچ نقش دیگری در زندگی بازی نمیکنند غیر از خمیرمایگی ساختاری بهمراه ماده. لذا نه روح حاکم بدن است و نه روان فرمانروای تن و نه نفس مجرد بلکه غرایز طبیعی و قوای ادراکی فهم و عقل. نقش من یا خود و یا نفس مجرد در سرای کالبد تثلیثی فقط مشاهده زندگی و گذر زمان می باشد و آنهم بطور کامل بیطرفانه یا شاهد بی طرف. مشاهدات نفسانی افراد انسانی ( و حیوانات ) بطور مستقیم از پشت دریچه های حواس پنجگانه صورت نمی پذیرند بلکه بطور غیر مستقیم از طریق قضاوت های قوه ادراکی فهم روی دریافت های حسی و محتوای خاطرات و متاثر شدن از امیال غریزی و نتیجه گیری های قوه ادراکی عقل روی قضاوت های قوه فهم. نفس انسانی در طول خواب های شبانه همیشه بیدار است، اما به علت پایین بودن فعالیت های قوای ادراکی فهم و عقل، مشاهدات آن از محتوای خاطرات در تاریکی و بدون تفسیر توسط فهم و عقل به شکل رویاهای پراکنده رُخ می دهند. لذا ریشه رویا برخلاف بینش و باور دینی در قبض یا جدایی روح بطور موقت از کالبد به اصطلاح مادی و پرسه زدن آن در عالم برزخ ، نمی باشد. از همه مهمتر اینکه نه تنها روح بلکه ماده هم به یک سهم مساوی و برابر با آن امر خداوند متعال می باشد و نه امر ابلیس یا شیطان و یا اهریمن. این موجود و ملائکه یا فرشتگان و اجنه ها و شیاطین و ارواح خبیثه و آل و جن و پری بدون استثناء موجوداتی اوهامی و تولید شده توسط فهم و عقل محض و ناپخته انسان باستان تاکنون می باشند و لذا در بیرون از ذهن انسان هیچگونه مصداق و حقیقت و واقعیت ندارند. از همه چیز مهمتر اینکه پس از لحظه مرگ مشاهدات نفسانی افراد انسانی از زندگی دنیوی خاتمه می یابد و مشاهدات زندگی بهشت برین در قالب رویاهای حقیقی و روشن تر از روشنایی روز های دنیوی آغاز می گردد و کلیه آرزو های نیک هر فرد انسانی به تدریج و هرکدام به ترتیب و نوبه خاص و ویژه خویش بطور کامل بر آورده میگردد تا بسته شدن مجدد نطفه در رحم مادر در همین دنیا که همیشه پس از وقوع مه بانگ های هشتم از نو آفریده می شود و هر بار در سطحی برتر و کمال یافته تر از لایه یا سطح فعلی و قبلی. لذا بر خلاف بینش و باور ادیان توحیدی ابراهیمی یعنی یهودیت و مسیحیت و اسلام، پس از مرگ هیچگونه تله و دام مخوف و وحشتناکی و هیچگونه عذاب جهنمی در انتظار هیچ فرد انسانی در کمین ننشسته است غیر مشاهده زندگی با کمیت و کیفیت بهشت برین در قالب رویا بموازات خواب ژرف و شیرین مرگ و هر بار به مدت هفت برابر طول عمر کلی کیهان یعنی هفت برابر فاصله زمانی بین دو وحدت دمایی محتوای کیهان در مرکز و وقوع دو مه بانگ متوالی و آنهم برای کلیه افراد انسانی در تمامی اعصار زمینی بطور کاملا مساوی نه یک ثانیه بیشتر و نه یک ثانیه کمتر.
تقسیم نفس توسط بعضی حکیمان و عارفان مسلمان به چهار نوع اماره و لوامه و ملامه و مطمئنه و مبارزه بزرگ با نفس به اصطلاح سر کش تحت عنوان جهاد اکبر و اعمالی از قبیل تزکیه و و تهذیب نفس و خالی کردن آن از رذائل و پر کردن مجدد آن با فضایل حسنه و حسینه و یا عباراتی از قبیل چاق و چله بودن و نمودن و یا لاغر بودن و نمودن نفس ، توسط افراد دینی تحت عنوان زاهد و پاراسا هیچ گونه افکار و خیالات و اعمال ارزشمندی نبوده و نمی باشند غیر از پرسه زدن های اوهامی بر روی گمراهه ها و وادی های سراب آلود و خشک و بی آب و علف.
در پایان خدمت خوانندگان گرامی عرض می نمایم که بر اساس بینش و باور فردی من، خداوند متعال در طول تاریخ پیدایش انسان روی کره زمین تاکنون هیچ انسان هایی را در بین اقوام یهود و عرب و عجم و هیچ قوم دیگری تحت عناوین سوشیان و منجی و ناجی و نبی و پسر و رسول و ولی و هرگونه عنوان دیگری برای تربیت و هدایت معنوی بشر انتخاب و اعزام و ارسال ننموده و در گوش سر هیچ انسانی یک جمله یا جملاتی را تحت عنوان آیه و آیات نجوا و زمزمه نکرده است چه بطور مستقیم و بدون واسطه و چه غیر مستقیم یا باواسطه. خداوند متعال حقیقت و واقعیت مطلق و بیکران است و لذا هیچ چیز و هیچ موجود دیگری غیر از او نه وجود دارد و نه می تواند وجود داشته باشد و آنهم نه به این معنای منفی که کلیه موجودات غیر زنده و زنده نباتی و حیوانی و انسانی و منظومه های فراوان ستاره ای یا خورشیدی و مجموعه های وسیع و گوناگون کهکشانی نیستی های هستی نما یا ظل و سایه یا ماسوی و یا غیر از خدا باشند بلکه اجزای لاینفک و جدایی ناپذیر وی و حرکت و راه و سفر واحد و یگانه بین مبداء و معاد به خود خداوند تعلق دارد به عنوان هرکدام از کل های متناهی و موازی و مساوی و بیشمار کیهانی یا جهانی و موجودات غیر زنده و زنده به عنوان اجزای کل. لذا اسفار اربعه یا سفر های چهارگانه حکیمان مسلمان ایرانی و در راس آنان ملا صدرا یک سفر تخیلی و توهمی بیش نمی باشد و بطور کامل تهی یا خالی از حقیقت است همچنین وادی هفتگانه عرفانی.
واژه باستانی - اوستایی خویدوده که زرتشت و شاگردان و هم عصران وی به تلفظ ریشه ای و معنای اصلی آن علم و آگاهی نداشته اند از دیدگاه خردمندان گم نام و آفرینندگان اولیه این واژه در میدان های کلی خود شناسی و انسان شناسی و خدا شناسی خطاب به تک تک افراد انسانی به معنای زیر بوده است 《 خود تو ده تائی 》 و نه به معنای اشتباه و باطل و گمراه کننده ازدواج با محارم.

در پایان یک اشاره کوتاه به سلسله اجداد:
از طریق سری ریاضی 2 بتوان n ( ان یا n از صفر تا یک حد معین ) تعداد افراد انسانی بسوی گذشته افزایش می یابد. اما بر اساس سری یا سلسله واقعی تعداد انسان یا جمعیت کاهش می یابد. گرچه هم روش ریاضی و هم روش واقعی هر دو درست می باشند، اما نتیجه این دو روش معکوس همدیگر می باشند. رفع تناقض را به عهده خوانندگان گرامی می سپارم.
عضو اول سری ریاضی یعنی 2 بتوان 0 برابر با یک، من هر فرد انسانی می باشد و عضو دوم یعنی 2 بتوان 1 مساوی با 2 , والدین هر فرد انسانی و الا آخر. لذا شجره نامه هائیکه تاکنون نوشته شده اند جملگی ناقص می باشند ، زیرا در آنها فقط خط پدر محاسبه شده و خط مادر بطور کلی از قلم افتاده است، شاید بخاطر ریش و پشم نداشتن و پیچیدگی کامل ( یا حجاب کامل ) در مقنعه و چارقد و چادر .