دید

بعنی الان اگر کاشان با اصفهان یا جاهای دیگر
فرش دارن
مدیون صنعتگران تورک هستن
حالا مسئله اینجاش جالب میشه که
من قبلا گفتم تورک ها
قبل از اینکه
پارس یا آریایی
بحثش باز بشه
در ایران حضور داشتن
اینکه این فرش کجا پیدا شده
مهم نیس
مهم اینکه تاریخ رو تحریف کردن
برا همین اگر قرار باشه
تحقیقی صورت بگیرد باید با تورک باشد
این تاریخ بدون تورک ها پوچ میشه
هیچی ندار میشه
همانطور که اگر روزی آذربایجان از ایران
جدا بشه
ایران پوچ میشه
شاید در طاهر تاریخ رو به اسم پارس
پرشین ایران
زده بشه
اما فقط ظاهره
ذاتی نمبمونه که باهاش پز بدن

ولی اساسا اینکه "همه هندواروپایی ترکی است" یا وارونش چیزی جز سفسطه نیست.

Goruş تورکی
maš سومری
به نظرتون شبیهن🤔
dṛś / goruş
ببین، ملاقات کن
dṛṣṭi / goruşdi
دیده شد ، ملاقات کرد
darshan / goruşan
کسی که دیده میشود

چون از هوش مصنوعی گواه آوردید من هم می آورم.
- - - - -
پرسش بنده:آیا مصدر "دیدن" در زبان فارسی ریشه هندواروپایی دارد؟
از تو میخواهم هم ارزهای این واژه در دیگر زبان های هندواروپایی مانند سنسکریت، لاتین، فرانسه، انگلیسی، آلمانی، یونانی، ارمنی البته در صورت وجود ارائه دهی.
-
پاسخ هوشواره chat gpt : بله، مصدر �دیدن� در فارسی ریشهٔ هندواروپایی دارد و از ریشه ای بسیار کهن می آید که در بسیاری از زبان های هندواروپایی بازمانده های روشن و قابل ردیابی دارد.
- - -
ریشه شناسی �دیدن� در فارسی
فارسی نو: دیدن
فارسی میانه: dīdan
فارسی باستان: صورت هایی مانند dīd -
ریشهٔ هندواروپایی بازسازی شده:
*weyd - / *wid -
با معنای اصلی �دیدن� و به طور استعاری �دانستن، آگاه بودن� ( دقت کنید که در فارسی باستان هم دید و بین به طور استعاری معنی دانستن می داده ولی تنها معنی مشاهده و سی کردن آن به فارسی نوی درباری رسیده است. )
این گسترش معنایی ( دیدن ← دانستن ) در زبان های هندواروپایی بسیار رایج است.
- - -
هم ریشه ها در زبان های هندواروپایی
1. سنسکریت
विद् ( vid - ) = دانستن، آگاه بودن
वेद ( veda ) = دانش، معرفت
विद्या ( vidyā ) = دانش
> در سنسکریت، معنای �دیدن� تقریباً کاملاً به �دانستن� منتقل شده است.
- - -
2. یونانی باستان
οἶδα ( oida ) = می دانم ( در اصل �دیده ام� )
ἰδεῖν ( idein ) = دیدن ( مانند فارسی )
εἶδος ( eidos ) = شکل، صورت، ایده
> واژهٔ فلسفی �ایده� مستقیماً از همین ریشه است.
- - -
3. لاتین ( کاملا مانند فارسی )
vidēre = دیدن
مشتقات:
visio ( دید )
video ( می بینم )
evidens ( آشکار )
- - -
4. فرانسوی ( کاملا مانند فارسی )
( از لاتین videre )
voir = دیدن
vision = بینش، دید
�vident = آشکار
- - -
5. انگلیسی
( نه فعل اصلی see، بلکه واژه های معرفتی )
wise = دانا
wit = خرد
wisdom = دانایی
idea ( وام گرفته از یونانی )
vision, video ( چشم انداز )
View ( بازدید، دیدن )
> فعل see از ریشهٔ هندواروپایی دیگری است، اما بخش بزرگی از واژگان دانایی در انگلیسی از *weyd - آمده اند.
- - -
6. آلمانی
wissen = دانستن
weise = دانا
Weisheit = دانایی
> فعل sehen ( دیدن ) از ریشه ای دیگر است، اما پیوند دیدن و دانستن همچنان حفظ شده.
- - -
7. ارمنی
գիտեմ ( gitem ) = می دانم
գիտություն ( gitutʿyun ) = دانش
> ارمنی یکی از شفاف ترین بازمانده های معنای �دانستن� از این ریشه را دارد.
- - -
جمع بندی
✔ �دیدن� فارسی به طور مستقیم از ریشهٔ هندواروپایی *weyd - می آید
✔ این ریشه در سراسر خانوادهٔ هندواروپایی پراکنده است
✔ پیوند بنیادین میان دیدن، دانستن، آگاهی و شناخت در همهٔ این زبان ها دیده می شود
اگر بخواهی، می توانم:
درخت تحول تاریخی این ریشه را رسم کنم
تفاوت ریشه های �دیدن� در هندواروپایی ( مثل *weyd - در برابر *seh₁ - ) را توضیح دهم
یا مقایسه ای فلسفی - زبانی دربارهٔ �دیدن = دانستن� در فرهنگ ها ارائه کنم

۱ ) هندواروپایی باستان ( Proto - Indo - European )
*dyeu - / *dei̯ - → دیدن، روشنایی
معنا بیشتر با نور و دیدن با چشم مرتبط است
🔹 توجه: *weyd - بیشتر به �دانستن� نزدیک است، نه دیدن فیزیکی
- - -
۲ ) سانسکریت
√dṛś ( दृश् ) → دیدن با چشم، مشاهده
مثال: darśana = دیدار، مشاهده، منظر
√vid ( विद् ) → دانستن / آگاهی ( پس این را کنار می گذاریم )
- - -
۳ ) اوستا
√daēn - → دیدن با چشم، مشاهده، بینش فیزیکی
واژه: daēnā = آنچه دیده می شود / بینش
🔹 ریشهٔ vaēd - در اوستا به �دانستن� مربوط است و با دیدن فیزیکی ارتباط ندارد
- - -
✅ جمع بندی مختصر
زبان ریشه معنا
هندواروپایی *dyeu - / *dei̯ - دیدن با چشم، روشنایی
سانسکریت √dṛś دیدن، مشاهده فیزیکی
اوستا √daēn - دیدن فیزیکی، مشاهده، بینش
- - -
پس برای دیدن و مشاهدهٔ فیزیکی فقط این سه ریشه قابل توجه اند:
*dyeu - / *dei̯ - ( هندواروپایی )
√dṛś ( سانسکریت )
√daēn - ( اوستا )

همچنین واژه video یا ویدیو از این ریشه هندواروپایی میباشد.
جالب است بدانید video یک واژه فرانسوی است ( خود فرانسه فرزند لاتین است ) که در اصل یک جمله است! به معنی ( من ) دیدم یا میبینم
و ارتباطی به زبان شیرین ترکی ندارد
هم ارزهای این واژه در دیگر زبان های هندواروپایی از جمله سنسکریت هم هست که بررسی این هم ارزی ها خارج از حوصله این پیام است.

❌دی در آخر کلمات تورکی
معنی مشاهده کردن ( دیدن ) رو میده
❤مثلا وقتی میگیم
گوردادی
یعنی من مشاهده کردم که تو گور بود
یا
❤پولون بوردادی
یعنی من مشاهده کردم که پولت
اینجاست
✅اینم از واژه تورکی دید و دیدم و دیدن
⚠️واژه بین / بینش هم
دو تا واژه نو هستن
که هیچ ربطی به باستان ندارن😉