خیام

نقش خیام در حل معادلات درجه سوم و مطالعاتش درباره اصل پنجم اقلیدس نام او را به عنوان ریاضی دانی برجسته در تاریخ علم ثبت کرده است.
خیام موسیقی را نیز واکاوی کرده است و در القول علی اجناس الذی بالاربعه مسئله تقسیم یک چهارم را به سه فاصله مربوط به مایه های بی نیم پرده، با نیم پرده بالارونده، و یک چهارم پرده را شرح می دهد.
شهرت خیام در غرب به عنوان شاعر، مرهون ادوارد فیتزجرالد انگلیسی است که با ترجمه رباعیات وی به انگلیسی، خیام را به جهانیان شناساند.
نام خیام بزرگمرد ایرانی در جهان :
1 - یکی از حفره های ماه به افتخار خیام �عمر خیام� نامیده شده است.
2 - سیارک ۳۰۹۵ در سال ۱۹۸۰ به نام وی نام گذاری شد.
3 - در تونس هتلی به نام خیام ساخته شده است.
4 - در فرانسه و مصر شرابهایی به نام خیام تولید می شود.
5 - در سال ۱۸۹۲ میلادی �انجمن عمر خیام� در لندن را گروهی از دانشمندان و ادیبان و روزنامه داران بنیان گذاری کردند.

خا ( cha ) در زبان قوم ماد معادل تخم در زبان قوم پارس بوده و خا یا تخم هم به معنای بذر نباتات و نطفه انسان و حیوانات بوده و هم به معنای تخم مرغ و تخم پرندگان.
این احتمال هم شاید قریب به یقین یا نزدیک به حقیقت باشد که نام شمعدان نُه شمعی قوم یهود یعنی خانوکیا ریشه در خای قوم ماد داشته بوده باشد. نوک یعنی نُک و اشاره به سر باریک تخم مرغ داشته و دارد. قدیمیا بر این باور بوده اند که جوجه ها قبل از اینکه از پوسته بیرون آیند، سرشان در نُک تخم مرغ قرار دارد و ته شان در ته آن.
برگردان دوباره ی یکی از رباعیات خیّام از زبان آلمانی به فارسی و به زبان نثر:
انگشتان جاودان کتاب سرنوشت انسان را طوری نگاشته که کلیه ی سعی ها و کوشش های شما ای موئمنین، ای زاهدان و پارسایان بی فایده و سود ثمرند که یک سخن و یا حتا یک کلمه از آنرا بتوانید با اشک هایتان پاک کنید و یا تغییر دهید!!.
به یاد حکیم عمر خیام:
در دایره ای که میدان آمدن ها و رفتن ها و باز آمدن های متوالی و فراوان ماست/ آن را هم بدایت و هم نهایت هر دو بهشت برین متوالی هاست/
ز جمله آمده گان و رفته گان و باز گشته گان بر روی این جاده یا راه دایره وار و بسی دور و دراز / باز آمده ای کو تاکنون کین چنین ساده و روشن و باز بخود و حکیم و دیگران گفته بوده باشد راز را باز/؟.
حافظا!
بیا تا بسان فقیهان امروزی حدیث از حوری و مُطرب و مَی گوئیم و راز دهر را بی تاج تشدید بر سر ه یا هایش کمتر جوئیم/ که به گفته ی خود کس نگشود و نگشاید به حکمت این شاه معمای بی تاج و تخت و کلاهِ فاقد نوار زرین دیهیمی را/.

2 - زنان ایرانی بر عکس واقعیت دارای چشمهای رنگی هستند !!!!!
3 - عمر خیام همواره به آلپ ارسلان در تصمیمهای نظامی یاری می رساند !!!!!!!!!!
4 - عمر خیام باعث شکست حسن صباح می شود !!!!!
5 - عمر خیام بجای نیشابور در الموت زندگی می نماید و نامزدش زن شاه می شود !!!!!!!

کسی باید از خیام بگوید که دست کم در یک رشته ار رشته های دانستنیهای که خیام دانسته است و همه چیز دانشان بوده است دست کم دکترا و یا فرا دکترایی داشته باشد وگر نه بیهوده گویی و ژاژ خایی در کلاس خیام اجازهء ورودش نمی باشد.

یکی از برجسته ترین کارهای وی را می توان سر و سامان دادن و سرپرستی محاسبات گاه شماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام الملک که در دورهٔ پادشاهی ملک شاه سلجوقی ( ۴۲۶–۴۹۰ هجری قمری ) بود، دانست؛ محاسبات منسوب به خیام در این زمینه، هنوز معتبر است و دقتی به مراتب بالاتر از گاه شماری میلادی دارد. وی در ریاضیات، نجوم، علوم ادبی، دینی و تاریخی استاد بود. نقش خیام در حل معادلات درجهٔ سوم و مطالعاتش دربارهٔ اصل پنجم اقلیدس نام او را به عنوان ریاضی دانی برجسته در تاریخ علم ثبت کرده است. نوپیدا کردن نظریه ای دربارهٔ نسبت های هم ارز با نظریهٔ اقلیدس نیز از مهم ترین کارهای اوست.
شماری از تذکره نویسان، خیام را شاگرد ابن سینا و شماری نیز او را شاگرد امام موفق نیشابوری خوانده اند. صحت این فرضیه که خیام شاگرد ابن سینا بوده است، بسیار دور از ذهن می نماید؛ زیرا از دیدِ زمانی با هم تفاوت زیادی داشته اند. خیام در جایی ابن سینا را استاد خود می داند، ولی این استادی ابن سینا جنبهٔ معنوی دارد.
در کتاب های کهنی که زندگی خیام و کارهای او را بیان کرده اند، اختلاف های بسیاری، به ویژه در تاریخ تولد و مرگ او وجود دارد. نخستین منبعی که به طور گسترده خیام را معرفی کرده است، چهار مقالهٔ نظامی عروضی، نوشته شده نزدیک ۵۵۰ قمری است. دومین زندگی نامهٔ خیام را ابوالحسن علی بیهقی، در ۵۵۶ قمری، در کتاب تتمهٔ صوان الحکمه یا تاریخ الحکما نوشته است. نظامی عروضی و ابوالحسن بیهقی، هردو هم دوره خیام بوده و او را از نزدیک دیده اند.

شمارگان هجا 2
منبع لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی عمید
فرهنگ فارسی معین
فرهنگ واژه های سره
فرهنگ فارسی هوشیار
واژگان مترادف و متضاد