یک نام و فامیلی کُردی ست به معنای : غم خوار ، بسیار غم خوار .
در نوشتار کُردی به صورت : "خَه مَه" هم نوشته می شود .
در نوشتار کُردی به صورت : "خَه مَه" هم نوشته می شود .
خمان : آقطی : کشمش کولی
به فتح خا و میم و الف و نون لغت نبطی است و به عربی رقعا نامند و به یونانی اقطی .
ماهیت آن : دو صنف میباشد کبیر و صغیر . کبیر آن شبیه به شجر و شاخ های آن مایل به سفیدی و مانند نی مستدیر و برگ آن مانند برگ گردکان و از آن کوچکتر و ثقیل الرایحه و در هر شاخی از سه عدد تا پنج عدد و بر سر هر شاخی قبه ای و گل آن سفید مایل به سرخی و ثمر آن شبیه به حبۀ الخضراء و بنفش مایل به سیاهی و در شکل مانند خوشه و در بو شبیه به شراب و غلط کرده کسی که آن را درخت هندی که ثمر آن بل و فل است دانسته .
... [مشاهده متن کامل]
افعال و خواص آن: محلل و بسیار مجفف و ضماد برگ تازه آن جهت التیام جراحات مفید و صغیر آن شبیه به گیاه و ساق آن
مربع و پر گره و برگ آن شبیه به برگ بادام و مشرف الاطراف و از هر گرهی ثمر ی ظاهر و ثقیل الرایحه و قبه سر آن شبیه به خمان کبیر و تخم آ ن مانند خردل و بیخ آن دراز به سطبری انگشتی و تیره و سرخ و از مطلق آن مراد خمان صغیر است و مستعمل بیخ آن
طبیعت آن : در دویم سرد و خشک و سردی آن غالب با اندک گرمی .
افعال و خواص آن : رادع و مسهل اخلاط لزجه و بسیار مجففو با قوت محلله آشامیدن آب طبیخ برگ و ساق آن جهت اسهال بلغم و مره صفرا و آب افشرده آ ن و طبیخ بیخ آن به دستور دو مثقال از ساییده بیخ آن جهت جبر کسر و وثی و سقطه شدیده بسیار نافع و طبیخ بیخ آن با شراب جهت استسقا و گزیدن افعی و وجع مفاصل و تفتیح سده و مضمضه بدان جهت هلاکت کرم
دندان و سعوط آ ن سه روز جهت رفع سرخی چشم و جلوس در طبیخ آن جهت رفع صلابت رحم و باعث نرمی و تفتیح انضمام آنو اصلاح فساد حال آن و به دستور آشامیدن ثمر آن و طلای پخته ثمر آن بر موی جهت سیاهی و منع اسقاط آن و ضماد برگ تازه آن با آرد جو جهت تسکین اورام حاره و سوختگی آتش و گزیدگی سگ و نواصیر و با پیه بز جهت نقرس و حمول بیخ آن جهت درد رحم و امراض مقعده و نواصیر نافع .
مضر هیر مصلح آ ن عسل .
مقدار شربت آن : تا دو درهم
به فتح خا و میم و الف و نون لغت نبطی است و به عربی رقعا نامند و به یونانی اقطی .
ماهیت آن : دو صنف میباشد کبیر و صغیر . کبیر آن شبیه به شجر و شاخ های آن مایل به سفیدی و مانند نی مستدیر و برگ آن مانند برگ گردکان و از آن کوچکتر و ثقیل الرایحه و در هر شاخی از سه عدد تا پنج عدد و بر سر هر شاخی قبه ای و گل آن سفید مایل به سرخی و ثمر آن شبیه به حبۀ الخضراء و بنفش مایل به سیاهی و در شکل مانند خوشه و در بو شبیه به شراب و غلط کرده کسی که آن را درخت هندی که ثمر آن بل و فل است دانسته .
... [مشاهده متن کامل]
افعال و خواص آن: محلل و بسیار مجفف و ضماد برگ تازه آن جهت التیام جراحات مفید و صغیر آن شبیه به گیاه و ساق آن
مربع و پر گره و برگ آن شبیه به برگ بادام و مشرف الاطراف و از هر گرهی ثمر ی ظاهر و ثقیل الرایحه و قبه سر آن شبیه به خمان کبیر و تخم آ ن مانند خردل و بیخ آن دراز به سطبری انگشتی و تیره و سرخ و از مطلق آن مراد خمان صغیر است و مستعمل بیخ آن
طبیعت آن : در دویم سرد و خشک و سردی آن غالب با اندک گرمی .
افعال و خواص آن : رادع و مسهل اخلاط لزجه و بسیار مجففو با قوت محلله آشامیدن آب طبیخ برگ و ساق آن جهت اسهال بلغم و مره صفرا و آب افشرده آ ن و طبیخ بیخ آن به دستور دو مثقال از ساییده بیخ آن جهت جبر کسر و وثی و سقطه شدیده بسیار نافع و طبیخ بیخ آن با شراب جهت استسقا و گزیدن افعی و وجع مفاصل و تفتیح سده و مضمضه بدان جهت هلاکت کرم
دندان و سعوط آ ن سه روز جهت رفع سرخی چشم و جلوس در طبیخ آن جهت رفع صلابت رحم و باعث نرمی و تفتیح انضمام آنو اصلاح فساد حال آن و به دستور آشامیدن ثمر آن و طلای پخته ثمر آن بر موی جهت سیاهی و منع اسقاط آن و ضماد برگ تازه آن با آرد جو جهت تسکین اورام حاره و سوختگی آتش و گزیدگی سگ و نواصیر و با پیه بز جهت نقرس و حمول بیخ آن جهت درد رحم و امراض مقعده و نواصیر نافع .
مضر هیر مصلح آ ن عسل .
مقدار شربت آن : تا دو درهم