جوانه

�جوان� = تازه، نو.
�ـه� در فارسی پسوند اسم ساز است ( مثل دانه، خانه، رانه ) .
→ بنابراین �جوانه� = آنچه تازه روییده، یا گیاه نو.
در برهان قاطع ( قرن ۱۱ هـ. ق ) هم �جوانه� آمده و همان معنی روییدنی نو دارد.
یعنی واژه کاملاً در سنت زبان فارسی ثبت شده و هیچ اشاره ای به ریشه ترکی ندارد.
- - -
2. بررسی از نظر زبان شناسی تاریخی
ریشه ی �جوان� در فارسی از اوستایی javān - ( به معنای جوان، تازه، نو ) است.
این واژه در سنسکریت هم دیده می شود: yuvā́na - ( جوان، تازه ) .
→ پس ریشه ی �جوان� در خانواده ی هندواروپایی است و بسیار کهن تر از ترکی است.
ساخت واژه �جوانه� بسیار طبیعی است:
�جوان� ( تازه ) �ـه� ( اسم ساز ) → جوانه = روییدنی تازه.
- - -
3. بررسی ادعای ارتباط با �جورمک� ترکی
در ترکی �c�cermək / c�cərmək� ( ریشه زدن، جوانه زدن ) داریم.
این واژه ربطی به �جور� یا �جورمه� ندارد.
اینکه گفته شده �جور� �مه� → �جورمه� → �جوانه� ساخته شده، از نظر آوایی و تاریخی کاملاً بی اساس است.
تبدیل �م� به �ن� در فارسی یک قاعده ی تاریخی نیست که چنین تغییری را توجیه کند.
حذف �ر� هم بدون هیچ دلیل آوایی ادعا شده است.
در متون قدیم ترکی ( دیوان لغات الترک کاشغری، قرن ۱۱م ) معادل �جوانه� واژه ی �بیتک� ( bitk – روییدنی ) و �اُتر� ( otur – روییدن ) آمده، نه �جورمه�.
→ بنابراین ادعای ترکی بودن �جوانه� از اساس جعلی است.
- - -
4. نتیجه
✅ �جوانه� یک واژه ی اصیل فارسی است.
✅ ریشه ی آن به اوستایی و سنسکریت برمی گردد ( �javan� = نو، تازه ) .
✅ پسوند �ـه� فارسی اسم ساز است و معنی �روییدنی تازه� می دهد.
❌ ادعای ارتباط با �جورمه� ترکی کاملاً ساختگی و بدون سند تاریخی یا زبان شناسی است.
- - -
📚 منابع:
لغت نامه دهخدا، ذیل �جوانه�
فرهنگ معین، ذیل �جوانه�
برهان قاطع، ذیل �جوانه�
Mayrhofer, Etymologisches W�rterbuch des Altindoarischen ( ریشه شناسی هندواروپایی )
دیوان لغات الترک، محمود کاشغری
- - -

یکی از منابع پر ارزش غذایی است که در گذشته جزء رژیم غذایی ایرانیان قرار داشته است و گفته می شود بیست برابر گوشت ارزش غذایی دارد.

می‏کنند ـ از جمله از نظر شکل ظاهری پوشش ـ طرز قرار گرفتن برگ در داخل جوانه ـ از نظر تولید ساقه یا گل و میوه و بالاخره جوانه‏ های مخصوص مانند دارد ـ لومبارد و گورمان و غیره ـ ( رجوع شود به دانش گیاه شناسی . )