تمامیت

پسوندِ " َ ندَگ/ َندَک" ( پارسیِ میانه ) و پسوندِ " َ نده" ( پارسیِ نوین ) پسوندِ کُناکی ( =فاعلی ) هستند که واژگانِ دارایِ چنین پسوندهایی بیشتر به ریختِ " صفتهایِ کُناکی " پدیدار می گردند.
تکواژِ پُشتِ پسوندِ " - َ ندَگ/ - َ ندَک" ( پارسیِ میانه ) و " َ نده" ( پارسیِ نوین ) همواره " بُنِ کُنونی" می باشد.
برای نمونه:
در زبانِ پارسیِ میانه داشته ایم: " سوزندَگ ( پ. م ) /سوزنده ( پ. ن ) "، " خوَرندَگ ( پ. م ) /خورنده ( پ. ن ) " ، " مانندَگ ( پ. م ) /ماننده ( پ. ن ) " ، " زیندَگ ( پ. م ) /زنده ( پ. ن )
در زبانِ پارسیِ نوین نیز به پیروی از زبانِ پارسیِ میانه واژگانِ زیر را داریم:
" نویسنده، گیرنده، بیننده، رونده، شنونده و. . . ".
پس در می یابیم که در واژگانِ " بُوَندگ/بَوَندَک" ( پ. م ) و " بُوَنده" ( پ. ن ) ، " بَو/بُو" بُن کنونی است از مصدرِ " بودَن".
چنانکه در واژه یِ " بُوَد = بُو ( = بُن کنونیِ بودن ) . َ د ( =نشانه سوم شخص ) " نیز می توان دید.
" بودن" از ریشه یِ اوستایی - پارسیِ باستان " بَو:bav" می باشد که کُنونه یِ آن ( = Praesens ) به ریختهایِ " بو:bu، بو:bv ، بَوَ:bava، بوَ:bva و " بُو: buv" در زبانهایِ آریاییِ کهن دست یافتنی است.
نزدیکیِ واژه یِ " بَوَندَک/بُوَندَگ" با واژه یِ اوستاییِ " بَوَنت:bavant " سنجیدنی است.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
پَسگشتها :
1 - رویبرگهایِ 19 و 20 از نبیگِ " فرهنگنامه کوچک پهلوی" ( دیوید مک کنزی )
2 - ستونهایِ 927 تا 933 از نبیگِ " فرهنگنامه زبانِ ایرانیِ کهن" ( کریستین بارتولومه )
3 - رویبرگِ 215 از نبیگِ " زبانهایِ ایرانی" ( گرنوت ویندفُر )

اما تمامیّت اسم مصدر به معنای "کامل بودن" است. این کلمه که از ساخته های فارسی زبانان در قرن اخیر است بیشتر در واژگان سیاست و حقوق بین الملل، خاصه در ترکیب تمامیت ارضی به معنای "مصون از تعرّض بودن خاک یک کشور" به کار می رود: تمامیت ارضی ایران را دولت های همسایه باید محترم بشمارند" .
( غلط ننویسیم ، ابوالحسن نجفی ، چاپ نهم ۱۳۷۸ ص ۱۱۳.