تشهد ( عربی: تَشَهُّد ) بخشی از نماز است که در آن فرد نشسته رو به قبله، خدا را ستایش می کند و سپس شهادتین را بیان می کند. این کار در آخر با صلوات پایان می یابد.
حدیثی که به نظر صحیح باشد می گوید:
... [مشاهده متن کامل]
پیامبر خدا ( صلی الله علیه وسلم ) تشهد را به من آموزش داد در حالی که دستم در میان دست های او بود، همان گونه که سوره از قرآن را به من آموزش می داد، درود برای خدا و نماز و طیبات، سلام بر ای حضرت پیامبر و رحمت خدا و برکاتش، سلام بر ما و بر بندگان نیکوکاران خدا، گواهی می دهم که هیچ معبودی جز خداوند وجود ندارد و گواهی می دهم که محمد، بنده و فرستادهٔ خداست )
شیعه های دوازده امامی در فقه امامیه تشهد را بدین گونه بیان می کنند:
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا ٱللَّٰهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ، وأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ. ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ. «گواهی می دهم که هیچ خدایی جز خداوند یکتا نیست، هیچ شریکی برای او وجود ندارد و گواهی می دهم که محمد بنده و فرستاده اوست. خدایا بر محمد و خاندان محمد صلوات بفرست. »
یک نسخه جایگزین:
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا ٱللَّٰهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وَأَنَّ عَلِیَّ ٱبْنَ أَبِی طَالِبٍ أَمِیرَ ٱلْمُؤْمِنِینَ عَبْدُ ٱللَّٰهِ وَأَخُو رَسُولِهِ وَأَنَّ ٱلْأَئِمَّةَ ٱلطَّاهِرِینَ مِنْ وُلْدِهِ حُجَجُ ٱللَّٰهِ عَلَیٰ خَلْقِهِ. ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ. «گواهی می دهم که هیچ خدایی جز خداوند یکتا نیست، هیچ شریکی برای او وجود ندارد و گواهی می دهم که محمد بنده و فرستاده اوست و علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین بندگان خدا و برادر پیامبرش است و این که ائمه اطهار از فرزندان او و حجت خدا بر آفریده هایش است. خدایا بر محمد و خاندان محمد صلوات بفرست. »
پس از تشهد سلام می آید. گاه به طور خلاصه بیان می شود «ٱلسَّلَامُ عَلَیْکُمْ» و بسیار توصیه می شود که «وَرَحْمَةُ ٱللَّٰهِ وَبَرَکَاتُهُ» نیز پس از آن گفته شود.
تلاوت عبارت کامل آن نیز بسیار توصیه می شود:
ٱلسَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ وَرَحْمَةُ ٱللَّٰهِ وَبَرَکَاتُهُ، ٱلسَّلَامُ عَلَیْنَا وَعَلَیٰ عِبَادِ ٱللَّٰهِ ٱلصَّالِحِینَ، ٱلسَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ ٱللَّٰهِ وَبَرَکَاتُهُ «درود، رحمت خدا و برکات او بر تو ای پیامبر. درود بر ما و بر بندگان صالح خدا. درود، رحمت خدا و برکات او بر همه شما. »
حدیثی که به نظر صحیح باشد می گوید:
... [مشاهده متن کامل]
پیامبر خدا ( صلی الله علیه وسلم ) تشهد را به من آموزش داد در حالی که دستم در میان دست های او بود، همان گونه که سوره از قرآن را به من آموزش می داد، درود برای خدا و نماز و طیبات، سلام بر ای حضرت پیامبر و رحمت خدا و برکاتش، سلام بر ما و بر بندگان نیکوکاران خدا، گواهی می دهم که هیچ معبودی جز خداوند وجود ندارد و گواهی می دهم که محمد، بنده و فرستادهٔ خداست )
شیعه های دوازده امامی در فقه امامیه تشهد را بدین گونه بیان می کنند:
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا ٱللَّٰهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ، وأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ. ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ. «گواهی می دهم که هیچ خدایی جز خداوند یکتا نیست، هیچ شریکی برای او وجود ندارد و گواهی می دهم که محمد بنده و فرستاده اوست. خدایا بر محمد و خاندان محمد صلوات بفرست. »
یک نسخه جایگزین:
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا ٱللَّٰهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وَأَنَّ عَلِیَّ ٱبْنَ أَبِی طَالِبٍ أَمِیرَ ٱلْمُؤْمِنِینَ عَبْدُ ٱللَّٰهِ وَأَخُو رَسُولِهِ وَأَنَّ ٱلْأَئِمَّةَ ٱلطَّاهِرِینَ مِنْ وُلْدِهِ حُجَجُ ٱللَّٰهِ عَلَیٰ خَلْقِهِ. ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ. «گواهی می دهم که هیچ خدایی جز خداوند یکتا نیست، هیچ شریکی برای او وجود ندارد و گواهی می دهم که محمد بنده و فرستاده اوست و علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین بندگان خدا و برادر پیامبرش است و این که ائمه اطهار از فرزندان او و حجت خدا بر آفریده هایش است. خدایا بر محمد و خاندان محمد صلوات بفرست. »
پس از تشهد سلام می آید. گاه به طور خلاصه بیان می شود «ٱلسَّلَامُ عَلَیْکُمْ» و بسیار توصیه می شود که «وَرَحْمَةُ ٱللَّٰهِ وَبَرَکَاتُهُ» نیز پس از آن گفته شود.
تلاوت عبارت کامل آن نیز بسیار توصیه می شود:
ٱلسَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ وَرَحْمَةُ ٱللَّٰهِ وَبَرَکَاتُهُ، ٱلسَّلَامُ عَلَیْنَا وَعَلَیٰ عِبَادِ ٱللَّٰهِ ٱلصَّالِحِینَ، ٱلسَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ ٱللَّٰهِ وَبَرَکَاتُهُ «درود، رحمت خدا و برکات او بر تو ای پیامبر. درود بر ما و بر بندگان صالح خدا. درود، رحمت خدا و برکات او بر همه شما. »
تَشَهُّد یعنی طلب گواهی کردن، شاهد خواستن. کلمۀ شهادت ( اشهد ان لا اله الا اللّه ) گفتن.
تشهد در نماز پس از دو سجدۀ رکعت دوم و آخرین رکعت خوانده می شود
نمازگزار بعد از بلند شدن از سجـده دوم رکعت دوم می نشیند و آنگاه �تشهد� را به این ترتیب می خواند:
... [مشاهده متن کامل]
اَلتَّحِیَّاتُ لِلّٰهِ، وَٱلصَّلَوَاتُ وَٱلطَّیِّبَاتُ۞ اَلسَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ وَرَحْمَةُ ٱللّٰهِ وَبَرَکَاتُهُ۞ اَلسَّلَامُ عَلَیْنَا وَعَلٰی عِبَادِ ٱللَّهِ ٱلصَّالِحِیْنَ۞ أَشْهَدُ أَنْ لَّا إِلٰهَ إِلَّا ٱللّٰه وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُوْلُهُ
ترجمه:تمام تعظیم ها و نمازها و سایر پاکیها فقط از آنِ خداست، سلام و رحمت و برکات خدا بر تو باد ای پیامبر، و سلام بر ما باد و بر بندگان نیکوکار خدا، گواهی می دهم که جز خدا معبودی نیست، و گواهی می دهم که محمد بنده و رسول اوست.
( صحیح بخاری و صحیح مسلم )
قعده ( نشستن ) در نماز دو رکعتی یک بار و در نمازهای سه رکعتی و چهار رکعتی دو بار انجام میشود.
در کلیه نمازها بعد از آخرین رکعت، نشستن ( قعده اخیر ) نمازهای دورکعتی فرض و از ارکان نماز است.
در نمازهای سه رکعتی نشستن ( قعده اولی ) بعد از رکعت دوم واجب است.
در نمازهای چهاررکعتی نشستن ( قعده اولی ) بعد از رکعت دوم واجب است.
در دو قعده تشهد ( التحیات ) خواندن، واجب است با ترک واجب در نماز ، سجده سهو لازم میگردد و اگر سجده سهـو فراموش شد نماز باید دوباره خوانده شود.
اگر نمازگذار یکی از فرایض را ترک یا فرامـوش کند چه قصداً باشد یا سهواً، نمازش فاســد است باید نمازش را دوباره بخواند.
خلاصه:
در قعده اخیر نشستن فرض است
در قعده اول نشستن و خواندن التحیات ( تشهد ) در هر دو قعده واجب است.
تشهد در نماز پس از دو سجدۀ رکعت دوم و آخرین رکعت خوانده می شود
نمازگزار بعد از بلند شدن از سجـده دوم رکعت دوم می نشیند و آنگاه �تشهد� را به این ترتیب می خواند:
... [مشاهده متن کامل]
اَلتَّحِیَّاتُ لِلّٰهِ، وَٱلصَّلَوَاتُ وَٱلطَّیِّبَاتُ۞ اَلسَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ وَرَحْمَةُ ٱللّٰهِ وَبَرَکَاتُهُ۞ اَلسَّلَامُ عَلَیْنَا وَعَلٰی عِبَادِ ٱللَّهِ ٱلصَّالِحِیْنَ۞ أَشْهَدُ أَنْ لَّا إِلٰهَ إِلَّا ٱللّٰه وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُوْلُهُ
ترجمه:تمام تعظیم ها و نمازها و سایر پاکیها فقط از آنِ خداست، سلام و رحمت و برکات خدا بر تو باد ای پیامبر، و سلام بر ما باد و بر بندگان نیکوکار خدا، گواهی می دهم که جز خدا معبودی نیست، و گواهی می دهم که محمد بنده و رسول اوست.
( صحیح بخاری و صحیح مسلم )
قعده ( نشستن ) در نماز دو رکعتی یک بار و در نمازهای سه رکعتی و چهار رکعتی دو بار انجام میشود.
در کلیه نمازها بعد از آخرین رکعت، نشستن ( قعده اخیر ) نمازهای دورکعتی فرض و از ارکان نماز است.
در نمازهای سه رکعتی نشستن ( قعده اولی ) بعد از رکعت دوم واجب است.
در نمازهای چهاررکعتی نشستن ( قعده اولی ) بعد از رکعت دوم واجب است.
در دو قعده تشهد ( التحیات ) خواندن، واجب است با ترک واجب در نماز ، سجده سهو لازم میگردد و اگر سجده سهـو فراموش شد نماز باید دوباره خوانده شود.
اگر نمازگذار یکی از فرایض را ترک یا فرامـوش کند چه قصداً باشد یا سهواً، نمازش فاســد است باید نمازش را دوباره بخواند.
خلاصه:
در قعده اخیر نشستن فرض است
در قعده اول نشستن و خواندن التحیات ( تشهد ) در هر دو قعده واجب است.
گواه گویی