تربیت

پَروَردَن < پَروَرِش
پَروَراندَن < پَروَرانِش
ریشه شنِاسیِ پَروَر :
ستاکِ این واژه پَروَر اَست که اَز دو بَخش چِهرانده شُده وَ به رُخسارِ پَروار هَم گُفته می شَوَد :
پَروَر : پَر - وَر ؛ پَروار : پَر - وار
پیش وَندِ پَر دَر پارسی چَند چِهر دارَد :
پَر - دَر پَرداختَن، پَرا - دَر پَراکَندَن، پیرا - دَر پیرامون
مینه یِ این پیش وَند : گِرداگِرد ، دُور و بَر
سِتاکِ وَر یا وار به مینه یِ پوشیدَن وَ پوشِش اَست مانَندِ : شَلوار : شَل - وار ( شَل =پا ، وار =پوشِش )
پَروار : گوسفَندِ پَرواری = گوسفَندی که دَر جایی که دُور وُ بَرَش دیوار کِشیده شُده چاغ و چِله شُده اَست.
پَردیس ( فِردوس ) = جایی دَر آن جَهان به مانَندِ باغی که گِرداگِردِ آن دیوار کِشیده شُده اَست.
رویِ هَم رَفته پَروَر یا پَروار : گِرداگِردِ جایی یا چیزی یا کَسی را پوشاندَن یا به سُخَنواره ای بَستَن وَ با این کار اَز آن نِگه بانی کَردَن وَ سِپَس آن را بالاندَن وَ رویاندَن ، مانَند هَر جایی که بَرایِ اَنجامِ کارها نیاز به ساختمان دارَد و ساختمان هَم دیوار و کَپ وَ زیربام دارَد مانَندِ : دانِشگاه ، آموزِشگاه ، دَبِستان ، دَبیرِستان وَ . . .
به زَبانِ ساده : پَروَر یا پَروار = دُورِ جایی را پوشاندَن.
آن چه ما اِمروز اَز این واژه می فَهمیم مینه ها وَ فَهمیده های دُوُم وُ سِوُمِ آن اَند.
ریشه یابی واژه یِ فَرهیختَن :
واژه یِ فَرهیختَن یا فَرهیزیدَن وَ فَرهیزاندَن
ریشه یا سِتاک این کارواژه هیز اَست که چِهرِ کُهَن آن آز وَ آخ می باشَد که کارواژه هایی با رُخسارهای گونه گون دَر پارسیِ دَری به جا مانده اَست :
آختَن ، آزدَن ، آهیختَن ، آهیزیدن
به چِهرِ زا دَر :
زا به راه = اَز راه بیرون شُدَن
زادَن = زِه یا زِندی را زاییدَن : زِند اَز دَرون زِهدان به بیرون آوَرده می شَوَد.
آزاد = با زاده شُدَن بیرون آمَده
شَمشیرِ آخته = شمشیرِ اَز نیام بیرون یا بَرکِشیده شُده
آهَنجیدَن ، آهَنگ ، آهَنج
آهَنگِ سِپار = قَصدِ سَفَر ( اَز خانه بیرون آمَدَن )
آهَنگ = تَرانه ، قَصدِ و بَرکِشی آرِزویی یا آوازی اَز دَرون به بیرون
مینه یِ نُخُستینِ آن را بایَد دَر بُنِ آز یا اَز جویید ، اَز یا آز : به سوی بیرون وَ هَم ریشه با aus آلمانی وَ out اِنگِلیسی وَ ex لاتینی ست .
آزدَن: آز - د - اَن ( دِ نِشانه یِ زمانِ گُزَشته وَ اَن نِشانه یِ اَنجامِ کار اَست ) مینه : به سوی بیرون آوَردَن یا بُردَن یا کِشیدَن
آهیختَن : آ - هیخ - ت - اَن
آهیزیدَن : آ - هیز - اید - اَن
فَرهیختَن : فَر - هیخ - ت - اَن
فَرهیزیدَن : فَر - هیز - اید - اَن
پیش وَند آ - : کوتاه نِویسیِ آیَنده یا آی اَز آمَدَن به پارسی اِمروز اَنجام دادَن یا کَردَن یا اَز نَهان به آشکار آوَردَن
آهیختَن : اَز دَرون به سویِ بیرون بیای یا بیاوَر
فَرهیختَن : اَز دَرون به سویِ بیرون بِبالان وَ بِرویان وَ بِوالان
والاندَن ، رویاندَن وَ بالاندَن = رُشد دادَن
واژه یِ رُشد اَرَبیده یِ رُست اَز رُستَنِ پارسی اَست.
واژه یِ وَلَد اَرَبیده یِ والا دَر پارسی اَست که دَر مینه یِ دیگری دَر اَرَبی کاربَرد دارَد : زاییدَن
واژه نامَک:
اَفروزانِش = توضیح
سه تایی = ثُلاثی
ریختار = باب ، صیغه
بَرابَر نَهاد = مُعادِل
نِگَریسته = مَنظور
چِهریدَن = تَشکیل شُدَن؛ چِهراندَن = تَشکیل دادَن
کُنونه ، گونِگی = حالَت
رُخس ، رُخسار = صورَت ( سوروَش ، سورَش پارسیِ آن )
سُخَنواره = عِبارَت
کَپ = کَف ( کَپِ اُتاگ = کَفِ اُتاق، کَفه یِ تَرازو = کَپه یِ تَرازو وَ دَر زبان آمگانه : بِکَپ = دِراز بِکِش و بِخواب روی کَپ / کَفِ زَمین )
سَخ ، سَخف = آسِمانه ، زیربام ، سَقف
کوتاه نِویسی = اِختِصار
باش داشتَن ، بود وُ باش داشتَن = وُجود داشتَن