منبع. عکس فرهنگ فارسی یافرهنگ عمید
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
بیش: در پهلوی به همین شکل کار برد داشته است.
( ( دگر شب، نمایش کند پیشتر؛
ترا روشنایی دهد بیشتر. ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 204 )
"بیش" در تاریخ بیهقی به معنی " دیگر" نیز آمده است.
خویش را نگاه نتوانستم داشت، و بیش چنین سهو نیفتد.
تاریخ بیهقی، دکتر فیاض، ۱۳۸۴ ، ص ۲۳۱.
بیش با ساکن ی
در زبان خوانساری
پارسی باستان به معنی زیبا
�بیش� ( با کسره روی ب ) به معنی درد و رنج است. واژة بَئِیشَ ( baēša ) در اوستا یعنی �درد و رنج� و در زبان پهلوی به گونة بِیش ( bēš ) در آمد، و گویا فقط در شاهنامه آمده است. واژة �بیش� دو بار در شاهنامه آمده است، بار اول در نامة رستم فرخزاد به برادرش:
... [مشاهده متن کامل]
بزرگان که در قادسی با من اند
درشتند و با اهرمن دشمنند
گمانند کاین �بِیش� بیرون شود
ز دشمن زمین رود جیهون شود
دوم، در پاسخ نامه ای که گودرز به پیران میدهد:
تو کردی همه جنگ را دست پیش
سپه را تو برکندی از جای خویش
خرد ار پس آمد تو پِیش آمدی
به فرجامِ آرام، �بِیش� آمدی
یعنی پس از آرامش، درد و رنج آمد. ( پیش با کسره روی پ خوانده میشود ) .
( منبع: ویرایش شاهنامه فردوسی، فریدون جنیدی، نشر بلخ، ۱۳۸۷، ص ۱۷۶ )
