بنفشه

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

بنفشه به هیچ وجه گرما را دوست ندارد و با گرم شدن دمای هوا شروع به پژمرده شدن و مردن می کند.
گیاهی است علفی و پایا و دارای برگ هایی که از محل مشترکی در ناحیه یقه خارج می شوند. برگ های آن قلبی شکل، دارای دمبرگ دراز و واقع بر روی سطح زمین هستند، زیرا ساقه هوایی مشخص در این گیاه وجود ندارد. درکناره دمبرگ آن، جوانه های جانبی ظاهر می شود. گل های آن منفرد، زیبا و به رنگ بنفش، به ندرت سفید یا گلی و معطر است. دمگل های دراز گل که از بین دمبرگ ها منشأ می گیرند، قبل از منتهی شدن به گل، حالت خمیده شبیه عصا پیدا می کنند. میوه های بنفشه پوشینه، کروی، پوشیده از کرک و محتوی دانه هایی به رنگ زرد با لکه ای سفید هستند. گل های زیبا و معطر بنفشه در اوایل بهار ظاهر می شود، درتابستان گل هایی عاری از گلبرگ در بین دمبرگ های آن ظاهر می شود که همیشه به حالت مخفی در آن باقی می ماند.
گل های منفرد – به رنگ بنفش به ندرت سفید با گلی ولی معطر است دمگل های دراز که قبل از منتهی شدن به گل حالت خمیده شبیه به عصا دارد. دمگل ها از بین برگ ها ظاهر می شوند. گل ها در مقابل نور رنگ خود را از دست می دهند و در جای خشک و تاریک حتی بیش از یکسال رنگ خود را حفظ می کند.
بنفشه به طور طبیعی در شمال ایران می روید، ولی با توجه به این که امروزه به عنوان یک گل زینتی در باغچه ها کاشته می شود، می توان آن را دراکثر نقاط ایران مشاهده نمود. به بنفشه گل زیر برف می گویند. زیرا آن را در زمستان می کارند.
در مازندران بنفشه بسیار است، به طوری که فرخی سیستانی می گوید:
آسیب دیدن زودهنگام این گیاه دربرابر سرما، یکی از بیماری های این گیاه به شمار می آید.
در ایران باستان این گل نزد عاشقان نشان یادآوری و فراموش نکردن یکدیگر بوده است. در ویس و رامین می خوانیم:
در دیوان حافظ نیز می خوانیم:
و نیز
در اشعار مولانا نیز می خوانیم:
در اشعار سعدی
در اشعار عمر خیام نیشابوری
در اشعار عطار نیشابوری
در اشعار فردوسی ـ داستان بیژن و منیژه
در اروپا ( و کلاً فرهنگ غرب ) گل Mystosis یا Forget Me Not برای همین منظور به کار می رود.

راستی زلف مگر بوی خوش هم دارد؟