بروز

لذا احتمالا به تعبیر هندسه،
الف: بروج، معادل" نقطه" در هندسه و به لسان نجومی، "جرم با تلألو" در آسمان محسوب، و در زمین نیز بنایی است که از فواصل بعید قابل مشاهده است.
ب:بروز، معادل "خط" در هندسه و "ستاره دنباله دار" آسمان و در زمین نیز بارز شدن با حرکت است.
ج: ظهور، معادل" سطح" در هندسه و به زبان نجومی واقع شدن شمس دقیقا وسط صفحه آسمان یا وقوع "ظهر شرعی" است.
با احترام

( وَچ ) در زبان اوستایی . . . . . . ( واختن/واز ) در زبان پارسی میانه به معنای ( گفتن )
( ریچ ) در زبان اوستایی . . . . . ( ریختن/ریز )
( تَچ ) در زبان اوستایی . . . . ( تاختن/تاز )
( پچ ) در زبان اوستایی - سانسکریت. . . . . ( پُختن )
اکنون اگر این گذار را برایِ کارواژه یِ " وَرِچ" و دگرگونیِ رایجِ ( و/ب ) بکار ببندیم، واژه یِ "بروختن" با بُن کنونیِ " بروز" بدست می آید.
در زبانِ پهلوی نیز واژه یِ " ویروزَگ" را داریم. با وجود آنکه در اوستایی، "ورچ" را داریم، باید گفت که آوایِ " و" بازنمایی کننده یِ پیشوندِ " وی" می باشد. نمونه ها بسیار است:
ویستر/بستر، ویهانگ، بهانه /ویسنه ( گُشنه ) ، وَسنه یا وَشنه و. . .
پیشنهاد: می توان یکی از کارواژه هایِ "بروختن، ویروختن، گروختن" را بکار برد.
با بکارگیریِ کارواژه یِ " بروختن" با بُن کنونیِ " بروز" می توان واژگانی همچون " بروزِش، بروخته و. . . " را بکار برد.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
پَسگَشت ( reference ) :
در رویه 1285 از نبیگِ " فرهنگ واژه های اوستا" آمده است:

پَسگشت: در رویه یِ 1286 از نبیگِ ( فرهنگِ واژه های اوستا ) آمده است:

واکاویِ تکواژها در ( ویروزَگ ) :
1 - پیشوندِ ( وی ) در زبانهای اوستایی، پهلوی - پارسی میانه بکار می رفته است؛ این پیشوند در یک روندِ زبانی، یا به ( گُ ) ، یا به ( ب ) یا به شکلِ خود ( یعنی وی ) برجای مانده است:
نمونه:
1. 1 - ( وی/گُ ) : ( ویریختن/گُریختن ) ، ( ویزاردن، ویچاردن/گُزاردن ) ، ( ویداختن/گُداختن ) ، ( ویریگ/گُریز ) ، ( ویناه/گُناه ) و. . .
1. 2 - ( وی/ب ) : ( ویر/بیر ) به چمِ ( حافظه، ذهن ) ، ( ویهانَگ/بهانَگ ( بهانه ) ) ، ( ویگراد/بیدار ) ، ( ویستَر/، بستَر ) و. . .
1. 3 - فتادی پیش می آید که پیشوندِ ( وی ) به هر دویِ ( گُ ) و ( ب ) ترادیس می شود بمانندِ ( وینجیشک/گُنجشک، بینجیشک ) و. . .
2 - تکواژِ ( روز ) : واژه یِ ( روز ) ریشه ای اوستایی دارد که در زبانهایِ پارسی میانه - پهلوی نیز بکار رفته است. در زبانِ اوستایی واژگانِ ( روچ، روخش ) را به چمِ ( درخشیدن، روشنی دادن ) داریم و واژه یِ ( ائیوی. روچ ) را به چمِ ( برافروختن، روشن کردن ) داریم؛ که از کارواژگانِ بالا به آسانی چمِ ( آشکار شدن، نمایان شدن، تجلی یافتن ) پدیدار می گردد. کارواژه یِ ( روچ، روخش ) در زبانِ اوستایی، برابرِ کارواژه یِ ( روختن ) در زبانِ پارسیِ کنونی می شود ( به زیرواژه یِ ( دگرگونیِ آواییِ چ خ ) در این تارنما مراجعه کنید ) .
3 - پسوندِ ( اَگ یا اَک ) در زبانِ پهلوی - پارسی میانه
این پسوند در زبانِ پارسیِ کنونی به دیسه یِ پسوندِ ( ه ) درآمده است. ( برای نمونه دیسَگ/دیسه )
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
واژه ( بروز ) از واژه ( ویروزَگ ) برگرفته شده است که برپایه یِ 1. 2 در پیِ دگرگونیِ آواییِ ( وی/ب ) بدست می آید.
اگر واژه یِ پهلویِ ( ویروزَگ ) را بخواهیم به گونه ای ریزبینانه به پارسیِ کنونی باز گردانیم، واژه یِ ( بروزه، گُروزه ) بدست می آید. اگر کارواژه یِ آن را بخواهیم بجوییم، کارواژه یِ ( ویروختن یا گُروختن ) را خواهیم یافت.
پَسگشت ها ( references ) :
1 - رویه هایِ 91 و 187 از نبیگِ ( فرهنگنامه کوچک پهلوی ) نوشته یِ ( دیوید مک کنزی )
2 - رویه هایِ 1230 از نبیگِ ( فرهنگِ واژه هایِ اوستا )