الی

- - -
۱. �عالی� در فارسی امروز
واژه ی �عالی� در فارسی به معنای �بلندمرتبه�، �بزرگ�، �ممتاز� و �ارزشمند� به کار می رود. این واژه هم در متون کلاسیک فارسی و هم در فارسی معاصر کاربرد دارد. برخلاف ادعای برخی که آن را عربی معرفی می کنند، شواهد تاریخی و زبان شناسی نشان می دهد که این واژه ریشه ایرانی دارد و از متون پهلوی و اوستایی قابل ردیابی است.
- - -
۲. ریشه شناسی در زبان های ایرانی باستان
الف ) اوستایی
در اوستایی واژه های زیر معنای مشابه �عالی� را منتقل می کنند:
ā́ra → �برتر، والا، بلندمرتبه�
aula - → �بلند، بزرگ�
این واژه ها در متون مذهبی و فلسفی اوستایی ( مانند یسنا و وندیداد ) برای بیان مفاهیم ستایشی و والایی به کار رفته اند.
ب ) پهلوی ( فارسی میانه )
در پهلوی، شکل های āl و مشتقات آن وجود دارند که معنای �بزرگ، والا، ممتاز� را می رسانند. این واژه ها در متون مذهبی و حکومتی پهلوی مانند خدای نامه دیده شده اند.
- - -
۳. مسیر تطور واژه
روند تحولی �آلی یا عالی � به شکل زیر است:
اوستایی → pahlavi ( āl ) → فارسی میانه → فارسی نوین ( عالی )
در این مسیر، تغییرات واجی و معنایی رخ داده، اما ریشه ی اصلی کاملاً ایرانی است و هیچ ارتباط مستقیمی با عربی ندارد.
- - -
۴. نقد ادعاهای عربی بودن
برخی افراد با استناد به قرآن یا دعاها و آوردن واژگانی چون �الله� یا �رب� تلاش می کنند واژه های ارزشی فارسی مانند �عالی� را عربی نشان دهند. این استدلال از نظر زبان شناسی کاملاً نادرست است، زیرا:
1. ریشه های واژه مستقلند:�آلی یا عالی � در فارسی قبل از ورود گسترده عربی در ایران وجود داشته است.
2. واج و معنا تفاوت دارد: مشابهت معنایی با واژه های عربی دلیل بر قرض گیری نیست.
3. شواهد متنی تاریخی: اوستایی و پهلوی صدها سال قبل از گسترش زبان عربی در ایران از این ریشه استفاده می کرده اند.
- - -
۵. منابع معتبر
برای مطالعه و استناد علمی می توان به این منابع مراجعه کرد:
1. MacKenzie, D. N. – A Concise Pahlavi Dictionary, Oxford University Press, 1971.
2. West, E. W. & Hultg�rd, A. – An Introduction to Classical Iranian, Routledge, 2004.
3. Gershevitch, I. – Avestan Texts, Cambridge University Press, 1959.
4. Boyce, M. – A History of Zoroastrianism, Vol. I: The Early Period, Brill, 1975.
5. Moshkova, M. G. – The Iranian Languages, Routledge, 1994.

- - -
۲. ریشه شناسی در زبان های ایرانی باستان
الف ) اوستایی
در اوستایی، واژه هایی مانند:
ā́ra به معنای �برتر، والا�
aula - با معنای �بلند، بزرگ�
این واژه ها در متون مذهبی و فلسفی اوستایی به کار رفته و مفاهیمی مشابه با �آلی یا عالی� را منتقل می کنند.
ب ) پهلوی ( فارسی میانه )
در پهلوی، شکل هایی مانند āl یا āl - وجود دارند که معنای �بزرگ، والا، ممتاز� را می رسانند. این واژه ها در متون پهلوی مانند �خدای نامه� و متون حکومتی و دینی مشاهده شده اند.
- - -
۳. تطور واجی و معنایی
روند تحول�آلی یا عالی� به صورت زیر قابل تصور است:
اوستایی ( ā́ra / aula - ) → پهلوی ( āl ) → فارسی میانه → فارسی نوین ( عالی )
در این مسیر، هم تغییرات واجی ( صوتی ) و هم تغییرات معنایی رخ داده اند تا به شکل کنونی واژه در فارسی برسیم. این تطور نشان می دهد که �آلی یا عالی� مستقیماً از ریشه های ایرانی آمده و نه از عربی.
- - -
۴. منابع کتابی معتبر
برای مطالعه و تایید این تحلیل می توان به منابع زیر مراجعه کرد:
1. MacKenzie, D. N. – A Concise Pahlavi Dictionary, Oxford University Press, 1971.
2. West, E. W. & Hultg�rd, A. – An Introduction to Classical Iranian, Routledge, 2004.
3. Gershevitch, I. – Avestan Texts, Cambridge University Press, 1959.
4. Boyce, M. – A History of Zoroastrianism, Vol. I: The Early Period, Brill, 1975.
5. Moshkova, M. G. – The Iranian Languages, Routledge, 1994.
- - -

ثُمَّ إِلی‏ رَبِّکُمْ مَرْجِعُکُمْ
فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ فیهِ تَخْتَلِفُونَ164

دیگری] ( وابسته به ) زنده گان/جانداران، ( وابسته به ) هستندگانِ زنده ۶. [کشاورزی، کِشت، فرآورده] ناکیمیایی، خودروییده، خودپرورده، سرشتین، سرشتزا، ناب، زیستگاهی