استحاله

### تعریف و مصادیق فقهی استحاله
- **استحاله** زمانی رخ می دهد که شیء نجس یا متنجس ( چیزی که با نجاست تماس یافته و نجس شده ) چنان دگرگون شود که عرفاً نام و ماهیت قبلی خود را از دست بدهد و به چیز دیگری تبدیل شود.
- **نمونه ها:**
- چوب نجس که سوزانده و به خاکستر یا دود تبدیل شود، پاک است.
- جسد حیوان یا انسان که در خاک تجزیه شده و به خاک تبدیل شود، آن خاک پاک است.
- سگ یا خوک که در نمکزار دفن شود و به نمک تبدیل گردد، نمک پاک است.
- آب نجس که حیوان آن را بخورد و در بدنش به ادرار یا عرق تبدیل شود، پاک است.
- **مواردی که استحاله محسوب نمی شود:**
- تبدیل گندم نجس به آرد یا نان، یا تبدیل شیر نجس به پنیر، استحاله نیست و پاک نمی شود؛ زیرا ماهیت اصلی تغییر نکرده است، بلکه فقط شکل یا کاربرد آن عوض شده است.
### تفاوت استحاله با انقلاب و استهلاک
- **انقلاب**: به تغییر شراب به سرکه گفته می شود که برخی فقیهان آن را نوعی استحاله دانسته اند، اما برخی نیز عنوان جداگانه ای برای آن قائلند.
- **استهلاک**: به پراکنده و مستهلک شدن اجزای نجس در یک حجم بزرگ تر گفته می شود که با استحاله تفاوت دارد.
### احکام استحاله
- هرگاه عین نجس به طور کامل تغییر ماهیت دهد و نام و حقیقت جدیدی پیدا کند، پاک می شود.
- اگر شک شود که استحاله رخ داده یا نه، حکم به نجاست باقی است.
- برخی موارد استحاله ( مثل گل نجس که به آجر یا سفال تبدیل شود ) محل اختلاف فقهی است.
### استحاله در علوم دیگر و فرهنگ
- در **شیمی**، استحاله به تغییر فاز یا ماهیت ماده گفته می شود، مانند تبدیل یک فاز جامد به فاز جامد دیگر.
- در **فرهنگ و جامعه شناسی**، استحاله به معنای تغییر ماهیت بنیادی فرهنگ یا هویت یک جامعه است، به گونه ای که با حفظ ظاهر، باطن و ارزش های اصلی آن دگرگون شود.
**خلاصه:**
استحاله یعنی تغییر ماهیت کامل و اساسی یک ماده یا پدیده به گونه ای که ماهیت قبلی از بین برود و ماهیت جدیدی جایگزین شود. در فقه، این تغییر سبب پاک شدن نجاست است، مشروط بر آنکه تغییر ماهیت واقعی و عرفی رخ دهد.