اساس

> �الأَساسُ ما یُبنى علیه غیرُه� → �اساس چیزی است که بر روی آن چیز دیگری ساخته شود. �
در الصحاح جوهری:
> �الأسُّ أصل الشیء� → �اَسّ یعنی ریشه و اصلِ چیز. �
از ریشهٔ عربی ثلاثی أ - س - س مصدر �أساس� ساخته می شود.
📌 یعنی �اساس� یک واژه ی عربی با معنای �پایه و بنیاد� است.
- - -
2. واژه �آس� در فارسی
در فارسی واژهٔ �آس� وجود دارد، اما معانی اش کاملاً متفاوت است:
در دهخدا: �آس� = سنگ آسیاب، آسیا.
در برهان قاطع: �آس� = سنگ گردان آسیاب.
هیچ کجا �آس� فارسی به معنای �آویختن� یا �نشان دادن� نیامده است.
📌 بنابراین �آس� فارسی ( سنگ آسیاب ) هیچ ربطی به �اساس� عربی ندارد.
- - -
3. واژه �as - � در ترکی
در ترکی امروز، فعل as - یعنی �آویختن، دار زدن�.
این ریشه ترکى هیچ ارتباطی با �أَساس� عربی ندارد.
شباهت آوایی کافی نیست؛ باید ریشه شناسی تاریخی ثابت کند، که اینجا وجود ندارد.
📌 �اساس� عربی از ریشهٔ �أسّ� گرفته شده، و ارتباطی با �as - � ترکی ندارد.
- - -
4. ادعای �ورود از سومری�
سومری یک زبان ایزوله ( منفرد ) بود که هزاران سال پیش منقرض شد.
پژوهش های معتبر ( Jeremy Black, The Sumerian Dictionary؛ Piotr Michalowski, Studies in Sumerian Language ) هیچ پیوندی میان واژه سومری و عربی �أساس� ذکر نکرده اند.
هیچ سندی وجود ندارد که سومری ها واژه ای به شکل �آس� یا �اساس� به معنای بنیاد یا آویختن داشته باشند که وارد عربی شده باشد.
📌 این ادعا کاملاً ساختگی است.
- - -
5. نتیجه نهایی
✅ �اساس� واژه ای عربی است، از ریشهٔ ثلاثی أ - س - س به معنای �بنیاد، پایه�.
✅ در فارسی �آس� به معنای �آسیاب� است، و ارتباطی با �اساس� ندارد.
❌ ارتباط دادن آن به �آس� ترکی ( آویختن ) صرفاً تشابه آوایی و جعلی است.
❌ ورود واژه از سومری به عربی هیچ سند علمی ندارد.
- - -
منابع معتبر:
1. لسان العرب، ابن منظور.
2. الصحاح، جوهری.
3. Lane, Arabic - English Lexicon.
4. Hans Wehr, Arabic - English Dictionary.
5. دهخدا، لغت نامه.
6. ePSD: The Electronic Pennsylvania Sumerian Dictionary ( Jeremy Black et al. ) .
- - -

تا تو بولایت بنشستی چو اساسی
کس را نبود با تو در این باب سپاسی
زین دادگری باشی و زین حق بشناسی
پاکیزه دلی ، پاک تنی ، پاک حواسی.
منوچهری.
الحمد الذی انتخب امیرالمؤمنین من اهل تلک الملة التی علت غراسها و رست اساسها. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 299 ) . سپاس مر خدای را که برگزید امیرالمؤمنین را از اهل این ملت که بلند شد نهالش و قرار گرفت اساسش. ( تاریخ بیهقی ص 308 ) .
منبع. لغت نامه دهخدا

لینک پایین می گذارم دوست ببینید.