مقدور

در تک ایدون جَهَد که باد بزان
که تو گویی قضای مقدور است.
ابوالفرج رونی.
بس قلق نیستم همی دانم
رزق مقسوم و بخت مقدور است.
مسعودسعد.
دیده بی دیدگان به رأی العین
شکل مقسوم و صورت مقدور.
مسعودسعد.
زیر قدر تو آفرید خدای
هر بلندی که هست در مقدور.
امیرمعزی ( دیوان چ اقبال ص 299 ) .
گفته اند. . . بلا گرچه مقدور، از ابواب دخول آن احتراز واجب. ( گلستان چ قریب ص 116 ) .
- المقدور کائن ؛ امر مقدر واقعشدنی است :
آنچه گفته است شرع آمده گیر
و آنچه �مقدور کائن � آن بده گیر.
سنائی ( امثال و حکم ج 1 ص 273 ) .
چه شاید کرد المقدور کائن.
نظامی ( از امثال و حکم ایضاً ) .
و رجوع به �المقدر کائن � ذیل مقدر شود. || قدرت داده شده. ( آنندراج ) . توانا شده بر چیزی. ( ناظم الاطباء ) . || امکان و ممکن و قدرت و توانایی و هر آنچه قابل کنش و کردار باشد. ( ناظم الاطباء ) . میسور. میسر. ممکن. شدنی. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) : چندان که توانند و مقدور باشد لشکر برنشانند. ( سلجوقنامه ظهیری ص 25 ) . چون ابلای عذر خویش کرده باشند و به مقدور خود وفانموده پانصد نفر دیگر به جای ایشان بایستند. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 41 ) . یک چندی در آنجایگه از آنچه مقدور بود قوتی می خورد. ( مرزبان نامه چ قزوینی ص 38 ) . و آنچه از همه چیزهااز من دورتر است روزی نامقدر است که کسب آن مقدور بشر نیست. ( مرزبان نامه چ قزوینی ص 98 ) .
مقدور من سری است که در پایت افکنم
گر زانکه التفات بدین مختصر کنی.
سعدی.
پنهان به هر فراز که بینی نشیبهاست
مقدور نیست خوشدلی جاودانه ای.
پروین اعتصامی ( از امثال و حکم ج 4 ص 1721 ) .
- بقدرمقدور ؛ موافق توانایی و به اندازه توانایی. حسب المقدور. ( ناظم الاطباء ) . به قدری که میسر است. حتی المقدور. ( ازیادداشت به خط مرحوم دهخدا ) .
- حتی المقدور ؛ تابتوان. تا حد توانایی. تا آنجا که بشود.
- حسب المقدور ؛ بقدر مقدور. ( ناظم الاطباء ) . رجوع به دو ترکیب قبل شود.
منبع. لغت نامه دهخدا