خنجر

۱. فارسی میانه ( پهلوی )
در فارسی میانه ( پهلوی ساسانی ) واژه ای به شکل khangar یا khanger وجود داشته که به معنای شمشیر کوتاه یا خنجر بوده است.
این واژه از ریشه ای ایرانی باستانی khanza - یا khanzar گرفته شده است.
در متون پهلوی، �خنجر� به سلاحی کوتاه و تیز اشاره دارد و در منابع تاریخی و ادبی ساسانی نیز ثبت شده است.
۲. پیوند با زبان اوستایی
در اوستایی، واژه ای hana - za دیده می شود که به معنای �تیز کردن� یا �زخم زدن� است.
بنابراین، معنای ابتدایی �خنجر� در اوستایی و پهلوی به ابزار برنده یا تیز برای بریدن و زخم زدن بازمی گردد.
۳. پیوند با سانسکریت
در سانسکریت واژه ای khaṅga ( खङ्ग ) وجود دارد که به شمشیر یا تیغه کوتاه اشاره می کند.
ساختار واژه در سانسکریت و پهلوی شباهت واجی دارد و هر دو از یک ریشه هندواروپایی مشترک به معنای �برنده�، �تیز�، یا �ابزار بریدن� گرفته شده اند.
- - -
جمع بندی
واژه ی �خنجر� در فارسی امروز ریشه ای تاریخی و کهن دارد که از فارسی میانه و پهلوی ساسانی به ما رسیده و با اوستایی hana - za و سانسکریت khaṅga هم ریشه است.
معنای اصلی آن: سلاح کوتاه و تیز برای بریدن یا زخم زدن است.
- - -
منابع معتبر کتابی
1. D. N. MacKenzie, A Concise Pahlavi Dictionary, Oxford University Press, 1971 – معادل پهلوی khangar.
2. B. T. H. T. Griffith, The Zend - Avesta, London, 1899 – برای واژه های اوستایی.
3. Franz Grenet, Avestan Lexicon, 2003 – بررسی ریشه اوستایی.
4. Monier - Williams, A Sanskrit - English Dictionary, Oxford, 1899 – واژهٔ khaṅga در سانسکریت.
5. R. G. Kent, Old Persian: Grammar, Texts, Lexicon, 1953 – بررسی تطبیقی واژگان ایرانی باستان.
6. �mile Benveniste, Le Vocabulaire des Institutions Indo - Europ�ennes, 1969 – ریشه های هندواروپایی واژگان نظامی و ابزار.

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

- انگلیسی مونیر ویلیامز چاپ 1872 ص. 272 ستون دوم ) ؛ و از سنسکریت به عربی راه یافته و به معنی چاقوی بزرگ آمده است. ( فرهنگ عربی - فارسی لاروس ) .

{خنج} بگمانم باید همریشه با {چَنگ} و برگرفته از آن باشد. در اینجا دگرگونی آوایی {چ/خ} و دگرگونی آوایی {گ/ج} رخ داده است و ما هم {چنگ} را داریم هم {خَنج} را.
بِدرود!

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

3 - این اتیمولوژی واژه فارسی �خون� :
Fars�a χūn خون "kan" s�zc�ğ�nden alıntıdır. Fars�a s�zc�k Avesta ( Zend ) dilinde aynı anlama gelen vohunī s�zc�ğ� ile eş k�kenlidir. Bu s�zc�k Proto - İranca ( Ana - İranca ) aynı anlama gelen yazılı �rneği bulunmayan *χʷahun s�zc�ğ�nden evrilmiştir.

گر هم همان پسوند ار اسم ساز تورکی است نه اینکه خونگر فارسی به عربی برود از انجا به ارامی سغدی وغیره اینها خنده دار است

4 - خنجر عربی شده واژه فارسی �خونگر� می باشد این واژه از زبان فارسی به شکل خونگره وارد زبان آرامی و خونگر وارد زبان سغدی شده است.