کویر

مختصات ( اِ. )
آواشناسی kuy
الگوی تکیه S
شمارگان هجا 1
منبع لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی معین
فرهنگ فارسی عمید
فرهنگ فارسی هوشیار
واژگان مترادف و متضاد
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

اصطلاح کَوَره بستن برای زمانی که لایه ای خشک شده روی چیزی بسته شده باشد و روی آن را پوشانده باشد استفاده می شود.
از اصطلاح کَوَره بستن برای زمانی که کودکان سرما می خوردند و دچار آبریزش بینی می شدند و بچه ها با آستین دست دماغشان را خشک می کردند. در این حالت گفته می شد بچه دماغش و سرآستینش کَوَره بسته.
کلمه ی کَوَره منشعب از کلمه ی کَفَره یا کَپَره و مرتبط با کلماتی از قبیل؛ کویر، کَوَره، تکویر، تکفیر، کپر، کپ و کاپ و کاپشن و کپشن و کفش و کفن و کَپَنَک و کُپّه و کُرپی یا کورپی و کراپ و کوره و کفر و کافر می باشد.
در دوچرخه ها ما یک توپی داریم و یک کورپی یا کُرپی.
توپّی به شفتی که داخل کورپی قرار داده می شود گفته می شود.
و کورپی قسمت استوانه ای که روی شافت را در برمی گیرد.
در صنعت پوشاک مرتبط با کلمه ی کَوَره اصطلاح کاور لباس و کلمه ی کراپ که به نوعی از لباس که کوتاه از حد معمول می باشد کراپ گفته می شود.
کلمه ی کوره آتش نیز به کاور و پوششی که محیط اطراف شعله را در برمی گیرد گفته می شود.
حتی کلمه ی کِرْوْ curve و کره نیز از آن جهت برای کره زمین استفاده شده است که یک لایه خشک و سرد شده روی مواد مذاب درون کره زمین را کاور نموده و پوشش داده و پوشانده است.
در زبان و فرهنگ عرب به کشاورز از آن جهت که روی بذر را با خاک می پوشاند کافر گفته می شود و یا به ابر از آن جهت که روی خورشید را می پوشاند کافر گفته می شود. و به کافر هم از اون جهت که حق را می بیند و می فهمد ولی آن را نادیده می گیرد و روی حق را می پوشاند کافر گفته می شود.
کلمه ی کَپَنَک نیز به پوششی نَمدین که عشایر با استفاده از آن در هوای بارانی و سرد روی خود را می پوشاندند گفته می شود.
کلمه ی عربی کَوَّرَ در سوره زمر و کُوِّرَتْ در سوره تکویر در قرآن نیز بیان شده است و از این اصطلاح در فرهنگ عرب برای زمانی که عمامه به دور سر پیچانده می شود و سر را می پوشاند استفاده می شود. یعنی عمل پوشاندن بر روی چیزی گِرد و کروی.
اگر روند جریان مفاهیم را در کلمه ی کویر با تبدیل حرف ( ر ) به حرف ( ل ) که در قوانین ایجاد کلمات قابل تبدیل به همدیگر می باشد دنبال کنیم با مفاهیم مشترک گسترده تری با کلمه ی کویر خواهیم رسید. در قنات ها و صنعت فاضلاب اصطلاح کَوَل گذاری یا گلوگذاری برای جلوگیری از ریزش دیواره در فضای خالی چاه نیز یک اصطلاح رایجی می باشد.
معمولاً کلمات به لحاظ تعریفی که از آنها می شود تعاریفی موازی و غیرانطباقی می شوند که اگر از راسته کلمات هم خانواده کلمات را دنبال و تعریف کنیم به تعاریف دقیق تری خواهیم رسید تا تعاریف موازی و غیرانطباقی. مثلاً ؛
صحرا یا سهرا یا زهرا یا ظهرا یا زارا و سارا که از قانون تغییر شکل حروف در زبانها و لهجه های مختلف ایجاد شده به مفهوم سرزمین پُر آفتاب و پر درخششی که نور به مظهر درخشندگی خودش می رسد. کلمه سهراب نقطه مقابل مفهوم کاربردی کلمه ی صحرا و بیابان می باشد به مفهوم سرزمین پرآب که در آن آب به مظهر خودش رسیده است.

شریعتی نوشتن را به جای سخنرانی و تدریس ترجیح داد. همچنین وی از واژه کویریات استفاده کرد که به چیزی که از طریق آن زندگی می کند اشاره دارد. وی می گوید تقریباً هر نگارش خود را می توان قطعه ای از وجود او دانست.

که اقای دکتر علی شریعتی در قسمتی کتابشان می گویند : اری این کویر است تاریخی است که در صورت یک جغرافیا نمایان شده است . . . دوست داشتن از عشق برتر است .