کودتا

کودتا به ندرت بر سیاست های بنیادین اقتصادی و اجتماعی یک کشور تأثیر می گذارد. در دو سده اخیر کشورهای زیادی در آسیا، قاره آفریقا و آمریکای لاتین کودتا را تجربه کرده اند.
واژه «کودتا» ( به فرانسوی: coup d'état ) از زبان فرانسوی وارد زبان فارسی شده است و به معنی «ضربه ( ناگهانی ) به دولت» است. این عبارت در زبان های دیگر نیز به کار می رود. واژه «پوچ» ( به آلمانی: Putsch ) از زبان آلمانی ( گویش سویسی = ضربه ) نیز همین معنی را دارد و گاه به کار رفته است.
از دیدگاه ساموئل هانتینگتون، پژوهشگر علوم سیاسی، یک کودتا تنها در دو صورت موفق خواهد بود. یا فعالان سیاسی در جامعه باید کم شمار باشند، یا کودتا باید به تأیید بخش قابل توجهی از فعالان سیاسی برسد. ائتلاف اکثریت فعالان سیاسی برای حمایت از کودتا تقریباً امکان ناپذیر است، از این رو شرط دوم کم رخ می دهد. تقسیم قدرت نیز در کودتا میان گروه های سیاسی به سختی صورت می گیرد. در غیاب این شرایط کودتا به شکست یا جنگ داخلی می انجامد.
در آنچه به عنوان "ضد کودتا" یاد می شود، رژیم ها ساختارهایی ایجاد می کنند که به دست گرفتن قدرت را برای هر گروه کوچکی دشوار می شود. این راهبردهای ضد کودتا ممکن است شامل قرار دادن استراتژیک گروه های خانوادگی، قومی و مذهبی در ارتش باشد. ایجاد یک نیروی مسلح به موازات ارتش عادی؛ و توسعه چندین آژانس امنیت داخلی با صلاحیت قضایی همپوشانی که به طور مداوم بر یکدیگر نظارت دارند. همچنین ممکن است شامل افزایش حقوق مکرر و ترفیع برای اعضای ارتش، و استفاده عمدی از بوروکرات های مختلف باشد. تحقیقات نشان می دهد که برخی از استراتژی های ضد کودتا خطر وقوع کودتا را کاهش می دهد. با این حال، ضد کودتا اثربخشی نظامی را کاهش می دهد، و رانت هایی را که یک متصدی می تواند استخراج کند ، محدود می کند. یکی از دلایلی که دولت های اقتدارگرا تمایل به داشتن ارتش های بی کفایت دارند این است که رژیم های اقتدارگرا می ترسند که ارتششان کودتا انجام دهد یا اجازه دهد یک قیام داخلی بدون وقفه ادامه یابد – در نتیجه، حاکمان مستبد انگیزه هایی برای قرار دادن وفاداران نالایق در پست های کلیدی ارتش دارند.