در زبانِ پارسی " نُخ :nokh" به چمِ " اول، اولین" ( به اروپایی " primus" ) و " نُخزاد= نُخ. زاد" به چمِ " نخست زاده، نخستین زاده" ( به اروپایی " primogenitus" ) آمده است.
در زبانِ پارسیِ میانه واژگانِ " نَخُست:naxust" و " نَخوِست: naxwist" و در زبانِ پارتی واژگانِ " نَخوِشت:naxwišt" و " نَخوین:naxwēn" و در زبانِ ارمنی نیز واژه یِ " نَخ:nakh/nax" را داشته ایم. کارل زالمان هنگامِ آوردنِ نشانگانِ ترینی ( Superlativendung ) در زبانِ پارسیِ میانه ( همچون : " ِشت: išt" و " ِست:ist " ) در بخشِ Anmerkung به روشنی " - ِ ست:ist - / - ُ ست:ust - " را بخشِ جدایی پذیرِ واژه ی " نخست" می داند و آن را نشانه یِ ترینی برمی شمرد. بارتولومه نیز همین باور را دارد که در زیر به آن خواهیم پرداخت. از اینرو داریم:
... [مشاهده متن کامل]
1 - در واژگانِ " nuxust، naxust، naxwist " در زبانِ پارسیِ میانه - نو ، " ِست:ist " و" - ُ ست:ust - " پسوندگان و نشانگانِ ترینی هستند.
2 - درواژگانِ " naxwēn ، naxwišt " در زبانِ پارتی ، " - ِشت: išt - " نشانه یِ ترینی است و " - ین: ēn - " همان نقشی را دارد که " - ین" در واژگانِ" نخُستین، اولین".
( در زبانِ اوستایی نشانگانِ " - ِشتَ: išta - " و - ِستَ:ista - " ، نشانگانِ ترینی بوده اند ) .
در زبانِ مانوی " از نُخ =az nox" به چم " از آغاز، از ابتدا =from the beginning" آمده است.
نکته : من دگرگونیِ آوایی " naxᵛ" به " nuxᵛ" را بمانند " saxᵛ" به " suxᵛ" در واژه یِ " سخون یا سخن" می دانم.
دیدگاهِ بارتولومه درباره یِ ریشه - و آواشناسیِ واژه یِ " نخست" :
( پیش از هرچیز این دیدگاهِ کریسیتن بارتولومه می باشد و نویسنده یِ این پیام تنها گزارش دهنده می باشد. برای برخی شاید آواشناسیِ واژگان گیرا و خوشایند نباشد ولی برآیندِ دیدگاهِ بارتولومه در زیر درخورِ نگرش است ) . دیدگاهِ بارتولومه چنین است:
بنابر ریشه شناسیِ واژگانِ نامبرده، دیسپایه ( Grundform ) یِ ایرانیِ آنها، "nahua" خواهد بود که می تواند با فعلِ هندوآلمانیِ " nasate" در پیوند باشد. ولی من این دیدگاه را نیز که دیسه ی " naxua " ( ایرانی ) ، که " xu" در آن از " ku " ( آریایی ) آمده، بعنوانِ دیسپایه ای از " nokh" ( پارسیِ میانه ) کاملا شاینده ( =محتمل ) می دانم؛ "su" و " ku" ( در آریایی ) تحت قیدهای ویژه ای، زودهنگام، همفتاده ( =منطبق ) شده اند. آنگاه می توان آن را با " nēh" ( گوتیک ) به چمِ " نزدیک: nahe" ( آلمانی ) همسنجی کرد و یک دیسپایه ی هندوآلمانی " nequa " ( با صدای k نرمکامی ) را برنهاد ( =ایجاد کرد ) *. سپس بارتولومه برایِ پذیرشِ این انگاره، نمونه ی فرارونی ( =مستقیمی ) را می آورد:
همپیوندیِ و همریشگیِ واژگان " رُخ: rux" ( پارسی ) و " srakva" ( سانسکریت ) به چمِ " دهان، پوزه" و واژه ی " ایرَخ: erax " در زبانِ ارمنی که از زبانِ پارسیِ میانه آمده است. یک نمونه یِ نافرارونِ ( =غیرمستقیمِ ) دیگر واژه یِ " پُختن:puxtan" است.
* ) ازبرایِ گُذارِ معنایی " naechster" ( =نزدیکترین ) به " erster" ( =اولین ) در آلمانی، می توان به واژه یِ " نزدیست:nazdist" ( =نزدیکترین، اولین ) در زبانِ پارسیِ میانه اشاره کرد که کارل زالمان در نبیگِ خود این واژه را در کنارِ واژه ی " naxust: نخست" در جایگاهِ اول در میانِ شمارگانِ ترتیبی ( Ordinalen ) نشانده است. همنهشِ " nax - ust" ( پارسیِ نو ) با " nēh" ( گوتیک ) توسط شِفتِلُویتز ( = SCHEFTELOWITZ ) نیز پیگیری شده است ولی وی واژگانِ پارسیِ میانه یِ نامبرده را در نظر نمی گیرد و از " nakh" ( با k دَمیده ) در آریایی می آغازد.
. . . . . . . . . . .
به گمانِ من، برآیندِ آنچه از گفته هایِ بارتولومه برداشت می شود، این است که وی " نَخ:nax" را با واژه یِ " nahe" به چمِ " نزدیک" در زبانِ آلمانی همبسته و همریشه می داند و از واژه یِ " نزدیست:nazdist" به چمِ " نزدیکترین، اولین" در زبانِ پارسیِ میانه در کنارِ واژه یِ " نَخست:naxust" یاد می کند، چنانکه همین رویکرد در واژه یِ " naechst " به چمِ " نزدیکترین، اولین" در زبانِ آلمانی دیده می شود. از اینرو ، بر پایه دیدگاهِ بارتولومه، باید میان " نزد:nazd" و " نَخ:nax" در زبانِ پارسی پیوندی باشندگی داشته باشد.
. . . . . . . . . .
پَسگشتها:
1 - رویبرگهایِ 207 و 211 از نبیگ " زبانهایِ ایرانی" ( گرنوت ویندفُر )
2 - رویبرگ 58 از نبیگ " فرهنگنامه کوچک پهلوی" ( دیوید مک کنزی )
3 - رویبرگ 48 از بخشِ Exkurs ( پارسیِ میانه تورفانی ) از نبیگ " فرهنگنامه زبانِ ایرانیِ کهن" ( کریستین بارتولومه )
4 - رویبرگ 286 از نبیگ بخش سوم - پارسیِ میانه ( کارل زالمان )
رشته نسوج بافندگی که به آن تار وپود میگویند که در قدیم سه نوع بود ابریشمی وحیوانی که از مو وپشم حیوانات حلال گوشت بود وگیاهی که باز گیاهی هم دونوع بود الیاف پنبه و قوزه و نوع دیگر در بعضی کوهستان ها از
... [مشاهده متن کامل] بغل سنگ الیافی میرویید که نسوز بود ومصرف صنعتی داشت ولی اکنون الیاف شیمیایی تمام نساجی ها را در نوردیده
۱_چِلَه رسن از موی بُز وگاه از پشم گوسفند چنیده ویا چیده ( بافته ) می شود.
۲_پِلَّه که از دو یا سه تای آن چله راببافند وشاواک را هم از پِلَّه بافند.
۳_تابیده را از پشم گوسفند ریسند.
۴_بند مویی ، را از موی بُز ریسند.
... [مشاهده متن کامل]
۵_باد آورد را پهن برای آوردن آب وبا مشک آب بافند و مانند کمر بند شلوار پهن است.
۶_دُم افسار. برای افسار ها.
۷_کلاف رشته ها را گُنَل گویند.
۸_قَرس از کارخانه ای است.
۹_ریسمان.
۱۰_بند.
۱۱_کلاف برای گردن گاوها.
۱۲_. . . . .
منبع. عکس فرهنگ ریشه واژگان فارسی دکتر علی نورایی
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
سلام وقتتون بخیر - اگه میخواید برای ( مو ) استفاده کنید باید کلمه 'Strand' رو بکار ببرید. مثال:
. He has to go to the hell itself and bring back three strands of the devil's golden hair
وصل شدن
ارتباط
به کُردی پَهلَوانی ( کرمانشاهی، ایلامی، کَلّهُرّی. . . ) = نَچیر، مَچیر
thread برای خیاطی و گلدوزی و yarn برای بافندگی استفاده میشه
Thread
